فن بیان،اصول سخنرانی و هنرگویندگی وگفتگو

شاید از این نوع سؤالات در ذهن شما هم خطور کرده باشد. برای پاسخ به سؤالاتی که مطرح می‌شود، در ابتدا کارکرد ذهن را در یادگیری مطالب با مثالی ذکر می‌کنم و اینکه خلاصه‌نویسی در یادگیری مباحث چه تأثیر به سزایی دارد؟ لیوان پر از آبی را در نظر بگیرید.

در این لیوان، شن‌های زرد رنگ را می‌ریزیم. ابتدا لیوان زرد رنگ شده و سپس این شن‌ها ته‌نشین می‌شود، پس از ته‌نشین شدن شن‌های زرد رنگ، شن‌های قرمز را می‌ریزیم، پس از مدتی ملاحظه می‌شود که شن‌های قرمز رنگ بر روی شن‌های زرد می‌نشینند، حال شن‌های سبز رنگ را به داخل لیوان ریخته و مشاهده می‌شود که این بار شن‌های سبز بر روی بقیه‌ی شن‌ها می‌نشینند. ترتیب نشست مطالب در ذهن ما هم اینگونه است. به همین علت است که یادآوری مطالبی که یاد گرفته‌ایم، سریع‌تر صورت می‌گیرد.

ما در ایا مطالعه‌‌ی کنکور، در هر رشته 29، 28 و یا 39 کتاب و به همین تعداد با جزوه و مجموعه‌های تست‌های متعدد سر و کار داریم. مطالب باید دائماً در ذهن ما معلق شوند و یا به عبارتی، تدبیری به کار بندیم تا بنابر اهمیت مطالب درسی در یک مدت کوتاه، مباحث را مرور کنیم. اینجاست که به اهمیت خلاصه‌نویسی پی می‌بریم، چرا که مرور مباحث به صورت چکیده، زمان کمتری را نیاز دارد.
 
آیا خلاصه‌نویسی همان خلاصه نوشتن است؟

خلاصه‌نویسی قسمت مهمی از مطالعه می‌باشد. خلاصه‌نویسی علاوه بر کمک به درک بهتر مطالب، باعث می‌شود که تمرکز بیش‌تر شده و در زمان بازگشت به مطالب خوانده شده و مرور آن‌‌ها، زمان کمتری تلف می‌شود.

خلاصه‌نویسی نوعی مهارت نگارش مطالب درسی می‌باشد که با توجه به محدودیت زمانی و فرصت‌های پیش‌رو، اهمیت قابل توجه پیدا می‌کند. به طور کلی، خلاصه‌نویسی مهم‌ترین منبع در اوقات فراغت یا دوره‌ی فراموش کردن می‌باشد و در ضمن وقتی می‌توانید مطالب را خلاصه کنید که آن‌را درست فهمیده‌اید زیرا با نوشتن بسیاری از ابهامات رفع می‌شود. در بعضی اوقات که موفق به تماشای فیلم نشدیم، از فردی که فیلم را دیده، می‌خواهید برای شما تعریف کند.

آن شخص فیلم را خلاصه‌گویی می‌کند که منتج به خلاصه‌نویسی می‌شود. البته در ایام یادگیری این عمل، یادگیری هم صورت می‌گیرد به این دلیل که آنچه خلاصه می‌نویسیم، باید یاد بگیریم و به خاطر بسپاریم.

طرز تهیه‌ی ماست چکیده می‌دانید چگونه است؟

ماست را به داخل کیسه‌ی پارچه‌ای ریخته و از جایی آویزان می‌کنند تا آب آن برود. در نتیجه یک قالب سفید رنگ شبیه پنیر است که:

1- ارزش غذایی بسیار دارد.

2 – حجم کمتری می‌گیرد و حمل آن نسبت به ماست در سفر راحت‌تر است.

3- اگر به آن، آب بیافزاییم دوباره ماست می‌شود.

خلاصه‌ی مطالب همین است. هم دارای ارزش درسی بسیار و نکات قابل توجه است و همچنین دارای حجم کمی می‌باشد. خلاصه‌نویسی حتماً همان خلاصه نوشتن نیست بلکه درشت‌نمایی مطالب با اهمیت، دشوار و یا مطالبی که امکان فراموشی آن‌ها در گذر زمان بسیار سریع است، می‌باشد مثلاً در کتاب یا جزوه‌ی خود آن مطالب را پر‌رنگ کرده و یا زیر آن را خط کشیده و علامت‌گذاری می‌کنیم.

اما با توجه به آنکه زمان در دوران کنکور برای ما ارزش بسیار دارد و از طرفی این نوع مطالب را باید در سه ماه‌ی آخر مد‌نظر داشته باشیم و حجم کتاب‌ها، جزوات و مجموعه‌های تست بسیار می‌باشد، این مطالب را در دفتری که برای هر درس در نظر گرفته‌ایم، وارد می‌کنیم.

این دفتر حاوی مطالب زیر می‌باشد:

الف – نکات مهم و خلاصه‌ی مباحث (نمودار درختی) کتاب یا جزوه که به طور متداول در یادگیری آن‌ها مشکل داشتیم.
ب – شامل تست‌های غلط یا نزده در آزمون‌های آزمایشی، مجموعه‌های تست و ... با ذکر آدرس تست، خود تست و جواب آن.
ج – حاوی نکات و مطالبی که از منابع مختلف جمع‌آوری کردیم و در منابعی که به طور متداول مطالعه می‌کنیم، نباشد. مثلاً نکاتی از جزوه‌ دوست، DVD و یا برنامه‌ی آموزشی تلویزیون.
مطالعه این دفتر، زمان کمتری را می‌طلبد تا مطالعه چندین باره‌ی مباحثی که دارای ارزش درسی پایین می‌باشد.
 
در چه زمانی خلاصه نویسی کنیم؟

در دوران مطالعه‌ی مباحث کتاب و جزوه‌ی خود برای امتحان، پیش آمده که با توجه به عدم اطلاع از مفاد آزمون، نتوانستیم مطالب را اولویت‌بندی کنیم و لذا زیر اکثر مفاد درسی خط کشیده‌ایم و یا علامت گذاشتیم اما پس از حل نمونه سؤالات سال‌های قبل، پی برده‌ایم خیلی از مباحث که فکر می‌کردیم مهم است، دارای اهمیت نبوده و در مقابل از کنار خیلی مباحث به راحتی گذشته‌ایم.

لذا داوطلبانی که تازه شروع به مطالعه‌ی مباحث درسی کرده‌اید، کمی صبر کنید. در دور اول مطالعه‌ی کتاب یا جزوه‌ی خود، اول مطالب را عمیق یاد بگیرید، پس از حل تمرین‌ها و تست‌های کنکور سال‌های قبل، در می‌یابید که در این کتاب یا جزوه 200 صفحه‌ای خود فقط چند فرمول، نکته و تعریف هست که لازم به خط کشیدن و یادداشت است.

در مرور بعدی مباحث درسی، این بار آنچه خط کشیده‌اید را با دقت‌تر مطالعه می‌کنیم و خواهید دید که این عمل چه‌قدر در وقت شما صرفه‌جویی کرده است لذا در ایامی که تازه شروع به مطالعه‌ی مباحث درسی کرده‌اید، وقت کافی گذاشته و سعی کنید بر مطالب به طور کامل تسلط پیدا کنید، چرا که در آینده این اوقات تکرار نمی‌شود و از طرفی مطالبی را خلاصه می‌کنید که با مطالعه‌ی آن‌ها باید کل مطالب یادآوری شود.

بهتر است که در خلاصه‌نویسی مطالب درسی از نمودار درختی استفاده شود یعنی طرز ارتباط موضوعات اصلی به فرعی را به کمک ساختار درختی نمایش دهید و هر چه زمان بیش‌تری برای ساختار درختی در نظر گرفته شود، درک مطالب در آینده بهتر است.

منبع :

http://www.gozine2.ir/modules.php?name=Pages&file=article&sid=1676