فن بیان،اصول سخنرانی و هنرگویندگی وگفتگو

مطالعات ، تجربه ها و تمرین های ضروری برای تدریس ، سخنرانی ، گویندگی ، گفتگو ، مناظره ، مجریگری ، مباحثه ، مذاکره و مصاحبه استخدامی و رسانه ای .

۴۳ - تمرین سخنران و گوینده برای پرهیز از شتابزدگی و ایجاد تعارض بین گفتار و رفتار خود

۹

خوش گفتاران بدکردار

أَتَامُرُونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَ تَنْسَونَ أَنْفُسَکُمْ وَ اَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ أَفَلا تَعْقِلُونَ.(بقره: 46)

آیا مردم را به نیکی فرمان می دهید و خود را فراموش می کنید، در حالی که شما کتاب(آسمانی) را می خوانید، پس آیا تعقل نمی کنید؟

این آیه، یهودیان را توبیخ می کند که چرا مردم را به کارهای خوب فرمان می دهند و خود به آنها عمل نمی کنند و نیز به طور غیرمستقیم، مسلمانان را از چنین عادت ناشایستی باز می دارد. در جای دیگر خداوند حتی مؤمنانی را که به گفته هایشان عمل نمی کنند، شدیدا توبیخ می کند و به طورصریح می فرماید:

یا ایها الّذینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لاتَفْعَلُونَ؛ کَبُرَ مَقْتا عِندَاللّه ِ اَنْ تَقُولُوا ما لاتَفْعَلُونَ. (صف:2و3)

ای مؤمنان، چرا سخنانی می گویید که به کارشان نمی بندید؟ نزد خدا بسیار موجب خشم است که سخنی را بگویید که عمل نمی کنید.

از مفهوم آیه بر می آید که انسان با به کارگیری عقل و اندیشه، عیب ها و ضعف های خود را درمی یابد و نخست خود و سپس دیگران را موظف به برطرف کردن آنها می کند، ولی چنانچه با آگاهی از پستی و زشتی عملی، خود از آن پرهیز نکند و فقط دیگران را به صلاح و صواب دعوت کند و خود به بیراهه برود، مورد نکوهش شدید قرار می گیرد. افزون بر آیات قرآن، امامان معصوم علیهم السلام نیز این عمل را ناپسند می شمارند، چنان که امیرمؤمنان علی علیه السلام افراد خوش گفتار زشت کردار را این گونه نفرین می کند:

لعن اللّه ُ الآمرین بالمعروفِ التّارکینَ لَهُ و النّاهینَ عَنِ الْمُنکَرِ العامِلینَ بِهِ.

نفرین خدا بر آمران به معروفی که خود ترک کننده آن معروف هستند و لعنت خدا بر ناهیان از منکر که خود عاملان به آن هستند.

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در همین ارتباط سخنی بر جای است:

شب معراج مردانی را دیدم که مرتب لب هایشان را با قیچی آتشین می بریدند و دوباره التیام می یافت، از جبرئیل پرسیدم اینها کیانند؟ پاسخ داد: اینان سخنرانان امت تو هستند که مردم را به نیکی امر می کردند و خویشتن را از یاد می بردند و حال آنکه کتاب (قرآن) را تلاوت می کردند.

سعدی

بنابراین، رفتار و گفتار آدمی باید هماهنگ باشد و معروف را، هم به قصد عمل خود و هم دیگران مطرح کند و از منکر نیز با همین منظور باز دارد که این کار افزون بر نفع عمومی، برای خود او نیز سبب بیداری و دقت در هماهنگی بین حرف و عمل خواهد شد

http://www.hawzah.net/fa/MagArt.html?MagazineArticleID=35416&MagazineNumberID=4366