چگونه موضوع پایان نامه خود را انتخاب کنیم ؟
چگونه موضوع پایان نامه خود را انتخاب کنیم ؟
در انتهای هر دوره تحصیلی انجام پایان نامه یکی از مهمترین مراحل و شاید مهمترین آن هاست. پایان نامه حاصل به کارگیری تمام آموخته های دانشجو و معرف توانایی های وی می باشد.
به همین جهت انتخاب موضوع پایان نامه یکی از مهمترین و شاید دشوار ترین مرحله کار باشد. موضوع خوب و روشن می تواند انگیزه بخش باشد و موضوع دور از دسترس و مبهم می تواند موجب سرخوردگی و بی انگیزگی گردد.
نکات قابل توجه در انتخاب موضوع پایان نامه:
- علاقه مند بودن دانشجو به موضوع؛ موضوع باید به نوعی دغدغه دانشجو باشد.در این حالت ، موضوع محقق را وا می دارد فراتر از وظایف صوری تعیین شده فعالیت کند. در نتیجه کار بهتری انجام شده و میزان یادگیری دانشجو نیز افزایش خواهد یافت.
- در نظر گرفتن توانايي ها و مهارت های فردي مثلاً قدرت تجزيه و تحليل مطالب، توانايي تحليل آماري، توانايي برقراري ارتباط با جامعه ي مورد تحقيق، و...
- ارزشمند بودن موضوع
- نو بودن موضوع (تكراري و يا تقليدي صرف نباشد)
- اهمیت داشتن در سطح ملي يا منطقه اي يا جهاني
- كاربردي بودن (در مورد پژوهشهاي غيربنيادي): امكان استفاده از نتايج در كوتاه مدت يا ميان مدت (بتواند به يك نياز مهم پاسخ دهد)
- مطرح بودن موضوع به منزله یک مسئله (امكان تعريف يك مسئله جديد مبتني بر پيشينه پژوهش يا تجربيات حرفه اي و شخصي)
- امكان بیان سؤال يا فرضيه بر اساس مسائل عملي يا نظري موضوع (بتوان سؤالهاي مشخص، عيني و هدفمندي را طرح كرد)
- امكان عملي اجراي پژوهش ( انجام مراحل تحقيق با دشواري غيرعادي همراه نباشد- مراحل كار به لحاظ طول زمان مورد نظر (حداكثر يك سال) قابل انجام باشد
- اطلاعات مورد نياز قابل دسترس و گردآوري باشد و دستيابي به منابع امكان پذير باشد
- نمونه معرف جامعه مورد پژوهش آمادگی همکاری و ارایه اطلاعات در زمینه موضوع مورد نظر را داشته باشند
- امكان ادامه پژوهش هاي بيشتر در همان زمينه وجود داشته باشد
- پيشنهادهاي جديدي را بتوان از دل پژوهش براي پژوهش هاي آتي مطرح كرد
- امكان استخراج و چاپ چند مقاله در آن زمينه (توليد دانش جديد) حتی الامکان وجود داشته باشد.
- موضوع پایان نامه باید در حوزه علاقه و پژوهش استاد راهنما نیز باشد تا بتواند به خوبی دانشجو را راهنمایی کند
کانالهایی که در انتخاب موضوع می توانند دانشجو را یاری دهند:
حوادث جاری یا اخبار روز
نیازهای سازمان ها و معضلاتی که سازمانها با آن روبرو هستند همین طور فراخان هایی که در این زمینه وجود دارد
مجلات علمی
اظهارنظر دست اندرکاران و صاحب نظران در حوزه مورد علاقه
موضوعاتی که به طور عمومی پذیرفته شده اند
مسائلی که دارای راه حل ناقص اند یا به طور کامل اثبات نشده اند.
استفاده از رویکردهای متفاوت دیگری در حل یک مسئله.
پیشنهاد های تحقیق پایان نامه های دیگر
جستجو در برخي پايگاهها و نيز اينترنت تحت عبارت "research topics" و يا "research priorities" و يا " issues for research " در حوزه هاي دلخواه براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
مشورت با اساتید مختلف و در میان گذاشتن موضوعات مورد علاقه با آن ها برای روشن شدن موضوع می تواند بسیار مفید باشد حتی ارائه موضوع در جلسات دانشحویی و برای دوستان می تواند بسیار کمک کند تا دانشجو به روشنی بفهمد دنبال چیست .
بعضی از اساتید در بعضی از دانشگاهها جلسات هفتگی عمومی با دانشجویانی که با آنها پایان نامه دارند برگزار می کنند و از دانشجویان خود که دفاع کرده و از این مرحله عبور نموده اند نیز دعوت می نمایند تا موارد با حضور جمع چند نفره دانشجویان به بحث گذاشته شود. (این امر در دانشگاههای خارج از کشور روتین و رایج است، اما متاسفانه در جامعه دانشگاهی داخل کشور معدود و محدود است)
بدیهی است تشکیل چنین جمع هایی در روشن نمودن ابعاد مبهم فعالیت های علمی - پژوهشی و تولید واقعی دانش ، بسیار راهگشاست. امیدوار باشیم که چنین رسمهای نیکویی در جامعه دانشگاهی ما نیز متداول گردد. آرزویی که به دلایل گوناگون بس دور می نماید...
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.