فن بیان،اصول سخنرانی و هنرگویندگی وگفتگو

فحش های آب دار

آسیب شناسی ناسزاگویی

در جوامع شهری، مسائلی مانند شلوغی، ترافیک، مشکلات اقتصادی و شغلی، رعایت نکردن حقوق دیگران، بی احترامی و ... باعث بروز اختلالات عصبی در افراد می شود و شخص بر اثر این تنش ها دچار سردرد، بی حوصلگی، عصبانیت شدیدمی گردد. بعضاً و شاید بتوان گفت در اکثر مواقع، فرد زبان به ناسزاگویی می گشاید، مثلاً وقتی پشت چراغ قرمز مدت زیادی منتظر می ماند به چراغ دشنام می گوید یا زمانی که مدت مدیدی از لحظات خود را در صف اتوبوس می گذراند زمین و زمان را به ناسزا می بندد و مواردی از این دست در بسیاری مواقع نیز افراد خیلی زود از کوره در می روند و ناسزاگویی تبدیل به دعوای تن به تن می شود که با کمال تأسف در جامعة امروز ما کم نیست.

همة ما به این نکته واقفیم که هرگز با عصبانیت زود هنگام و ناسزاگویی به نتیجة مثبتی نخواهیم رسید. خداوند متعال نیز در قرآن کریم فرموده اند: «ولا تنابزوا بالاقاب» یعنی یکدیگر را با القاب زشت مخاطب قرار ندهید. در احادیث و روایات مختلفی نیز به این نکته اشاره و تأکید شده که خداوند صابرین را دوست دارد.

از آنجا که همة ما می دانیم که همیشه محتاج آموختن هستیم تا بتوانیم به تدریج مراحل کمال را سپری کنیم تا شاید بتوانیم با رعایت آنچه خداوند فرموده و آنچه موازین انسانی حکم می کند به حق تعالی نزدیک تر شویم. پروفسور «حسین باهر» استاد دانشگاه شهید بهشتی در خصوص آسیب شناسی ناسزاگویی معتقد است:

1- از نظر بینش الهی: در قرآن کریم دو توصیه شده است: «ولا تنابزوا بالاقاب» ، «و کاظمین الغیظ و العافین عن الناس» یعنی: «قسم به بلعندگان خشم و درگذرندگان از مردم»

بنابراین، اولاً بایستی انسان مخاطب خود را، مؤدبانه بنامد و ثانیاً در صورت عصبانیت رئوف باشد و گذشت کند.

2-از نظر دانش انسانی: امروزه بر اهل علم رفتارشناسی ثابت شده است که بددهنی اولاً؛ برای خود گوینده ایجاد ملکه زشتی گفتار می کند. دوم آن که؛ در شنونده به عنوان یک زخم عمیق باقی می ماند و چه بسا آثارش هرگز از بین نرود و چون آتش شعله ور رو به تزاید دارد. و اثر منفی دیگرش آنست که؛ گوینده را راحت نمی کند، بلکه دچار عذاب وجدان می کند.

بنا بر این برخلاف آنچه ممکن است فکر شود، فحاشی نوعی تخلیه سموم باطنی است.

3-از نظر منش ایرانی: در ادب ایران هم مصادیق و نمونه های بسیاری برای احراز بددهنی آمده است:

چون خوی کند زبان به دشنام آن به که بریده باد از کام

و در کلام مشهور حافظ:

آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا

4-تکنیک هایی برای آرامش ناسزاگویی وجود دارد. بنابراین اگر با ناسزایی روبرو شدیم سعی کنیم که:

1-سریعاً از محل فاصله بگیریم.

2-کمی آب بنوشیم.

3-بیندیشیم که مبادا سوء تفاهمی پیش آمده باشد.

در هر صورت اگر خطا از جانب ما بوده است که به آن پی خواهیم برد و به پوزش خواهیم پرداخت و اگر از جانب طرف مقابل ما هم باشد، احتمالاً او چنین خواهد کرد. پس «بزرگی به بزرگواری است نه به بزرگ داری»

به امید این که همة ما با رعایت شئونات الهی در همه حال بزرگوار باشیم.
 

حوزه