ويژگي هاي مجري و ساختار مناظره سياسينويسنده: علي اكبر عبدالرشيدي


    در كنار همه برنامه هاي سرگرم كننده و اجتماعي شبكه هاي تلويزيوني، برنامه هاي كيفي وجود دارد كه براي مخاطب و مديران اين رسانه تاثيرگذار اهميت زيادي دارد. اين برنامه هاي به اصطلاح جدي اصولادر قالب برنامه هاي تحليلي سياسي هستند كه بينندگان زيادي را مجذوب خود مي كنند. فارغ از تعداد يا جايگاه ميهمانان اين برنامه ها، مجري چنين برنامه هاي پر اهميتي خود صاحب جايگاه مهمي است و براي نشستن بر اين صندلي بايد ويژگي هايي خاص داشته باشد.
    اول اينكه بايد تجربه كافي براي شكل دهي و مديريت يك برنامه چالشي را داشته باشد. «چالش» در فرهنگ رسانه يي كشورهاي پيشرفته مواجهه يي توام با شجاعت طرح سوال جدي و گرفتن پاسخ جدي و مناسب است. اما در كشور ما هنوز مي شنويم كه يك مصاحبه گستاخانه يا حتي تندخويي مجري به يك برخورد چالشي تعبير مي شود. واقعيت اين است كه هر چقدر سوال مجري جدي تر باشد، پاسخ جدي تري هم از مصاحبه شونده گرفته مي شود و فرصت محدود برنامه صرف پاسخ هاي بي اساس نمي شود.
    دومين ويژگي مجري مناظره مقبوليت اجتماعي او است. اين مقبوليت يك شبه به وجود نمي آيد. مجري در يك برنامه سياسي و زماني كه مقابل يك چهره موثر سياسي قرار مي گيرد، ديگر نماينده رسانه تلويزيون نيست: او نماينده همه مردم است و تا زماني كه مقبوليت مردمي نداشته باشد، فاقد اين جايگاه نمايندگي خواهد بود.
    بحث عدالت و بي طرفي، موضوع ديگري است كه در ويژگي هاي يك مجري طرح مي شود كه محل بحث است. بي طرفي مجري به منزله بي اطلاعي او نيست و نبايد مجري مناظره براي اثبات بي طرفي خود نقش يك وقت نگهدار يا ساعت را در طول برنامه بازي كند. عدالت و بي طرفي در يك برنامه سياسي تعريفي متفاوت از حوزه هاي ديگري نظير مسابقات ورزشي را دارد. عدالت او در دادن فرصت برابر به طرفين مناظره است، اما بي طرفي او نبايد در انفعال مجري تجلي پيدا كند.
    پس از اين سه ويژگي مهم ساختار اجرايي برنامه اهميت زيادي دارد. قاعده بازي مناظره بايد پيش از حضور شركت كنندگان و موضوع بحث تعريف شده باشد و شركت كننده ها خود را با آن قاعده تعريف شده تطبيق دهند، نه اينكه ساختار چنان بي قاعده باشد كه در هر مناظره يي شكل تازه يي به خود بگيرد. اين ساختار نبايد اجازه حذف مجري و حذف فضاي چالش را به شركت كننده ها بدهد. مناظره يي كه روي آنتن رفته است ديگر فرصتي براي تعريف ساختار به كسي نمي دهد. ساختار مناظره فارغ از استانداردهاي تعريف شده، يك ساختار آزمون و خطايي است كه بايد بعد از چندين اجرا به دست بيايد و قاعده مند شود. اين ساختار اگر به حد كافي قوام يافته باشد، حاشيه هاي غيرحرفه يي و حتي سياسي يك مناظره را كاهش مي دهد و باعث مي شود بينندگان پرشمار چنين برنامه يي را هم راضي كند.
    مديران صدا و سيما در طول سال اين فرصت را دارند كه در برنامه هاي سياسي كم اهميت تر آزمون وخطاها را انجام دهند تا در برنامه هاي مهمي چون مناظره هاي رياست جمهوري شاهد اصولي ترين و موفق ترين مناظره هاي سياسي باشيم.

 روزنامه اعتماد، شماره 2686 به تاريخ 4/3/92، صفحه 16 (صفحه آخر)