فن بیان،اصول سخنرانی و هنرگویندگی وگفتگو

حدیث سکوت ، گفتن و .... شنیدن (14)

امام على عليه السلام :

تُعرَفُ حَماقَةُ الرّجُلِ في ثلاثٍ : في كلامِهِ فيما لا يَعْنيهِ ، 
وجَوابِهِ عَمّا لا يُسألُ عَنهُ ، وتَهَوُّرِهِ في الاُمورِ . 

حماقت مرد از سه چيز شناخته مى‏شود : ياوه گويى ، پاسخ دادن
به چيزى كه از او سؤال نمى‏شود و بى‏باكى و تهوّر در كارها . 

غررالحکم : 4542

امام على عليه السلام :

لا تَرُدَّ على‏ النّاسِ كلَّ ما حَدّثوكَ ؛ فكفى‏ بذلكَ حُمْقاً . 

سعى نكن هرچه مردم براى تو مى‏گويند ردّ كنى كه براى نشان دادن
حماقت همين بس است . 

غررالحکم : 10251

امام سجّاد عليه السلام - در سفارش به فرزند بزرگوار خود حضرت باقر عليه السلام - :

إيّاكَ يا بُنيَّ أنْ تُصاحِبَ الأحمَقَ أو تُخالِطَهُ ، واهْجُرْهُ ولا تُحادِثْهُ ؛ فإنّ الأحمَقَ هُجْنَةٌ
غائباً كانَ أو حاضِراً : إنْ تَكَلَّم فضَحَهُ حُمقُهُ ، وإنْ سَكَتَ قَصُرَ بهِ عِيُّهُ ، وإنْ عَمِلَ أفسَدَ ،
وإنِ اسْتُرعِيَ أضاعَ . لا عِلمُهُ مِن نَفْسِهِ يُغْنيهِ ، ولا عِلمُ غَيرهِ يَنْفَعُهُ ، ولا يُطيعُ ناصِحَهُ ، 
ولا يَستريحُ مقارِنُهُ ، تَوَدُّ اُمُّهُ أنّها ثَكَلَتْهُ ، وامْرَأتُهُ أنّها فَقَدتْهُ ، وجارُهُ بُعدَ دارِهِ ، 
وجَليسُهُ الوَحْدةَ مِن مُجالَسَتِهِ . إنْ كانَ أصْغَرَ مَن في الَمجلِسِ أعْنى‏ مَن فَوقَهُ ،
وإنْ كانَ أكْبَرَهُم أفْسَدَ مَن دُونَهُ . 

فرزندم ! از همنشينى يا معاشرت با نابخرد بپرهيز و از او دورى كن و با وى همسخن مشو ؛ 
زيرا آدم بى‏خرد ، غايب باشد ياحاضر ، پست و فرومايه است ؛ هرگاه زبان به سخن گشايد
حماقتش او را رسوا كند و هرگاه خامش شود به دليل ناتوانى در سخن گفتن باشد ، اگر كارى 
كند خرابى به بار آورد و چون مسئوليتى به عهده گيرد آن را تباه سازد ، نه علم خودش به كار او
مى‏آيد و نه دانش ديگران سودش مى‏رساند ، به سخن خيرخواه خودگوش نمى‏دهد ، 
وهمنشينش از دست او آسوده نيست ، مادرش آرزوى مرگ او را دارد و همسرش آرزوى 
از دست دادن او را و همسايه‏ اش آرزوى رفتن از همسايگى‏اش را و همنشينش آرزوى خلاصى
از همنشينى او را . اگر كمترين فرد مجلسى باشد بالاتر از خود را به رنج افكند و اگر بالاترين 
فرد مجلسى باشد فرو دستان خود را به فساد و تباهى كشاند . 

امالی الطوسی : 613 / 1268

امام على عليه السلام :

السُّكوتُ على‏ الأحمَقِ أفضَلُ (مِن) جَوابِهِ. 

سكوت در برابر احمق بهتر از جواب دادن به اوست . 

غررالحکم : 1160