آپراکسی گفتاری دوران کودکی (عدم هماهنگی عضلات گفتاری)
آپراکسی گفتاری دوران کودکی (عدم هماهنگی عضلات گفتاری)
آپراکسی گفتار دوران کودکی (CAS) چیست؟
آپراکسی دوران کودکی یک اختلال حرکتی گفتار است که در آن کودک قادر به بیان صداها، هجاها و کلمات نمی باشد و این به دلیل ضعف یا فلجی در عضلات نیست. مغز در برنامه ریزی برای حرکت اندام های گفتاری (مانند لب ها، زبان و ...) دچار مشکل است. کودک آگاه است که می خواهد چیزی بگوید اما مغز در هماهنگ کردن اندام های لازم برای بیان آن کلمات با مشکل مواجه می شود.
برخی علائم و نشانه های آپراکسی گفتار دوران کودکی چیست؟
همه کودکان مبتلا به CAS مانند هم نیستند. ممکن است همه علائم و نشانه هایی که در زیر آمده در همه کودکان مشاهده نشود. بسیار مهم است که کودک شما توسط آسیب شناس گفتار و زبان که در مورد CAS آگاهی دارد ارزیابی شود تا از ایجاد سایر مشکلات گفتاری جلوگیری شود.
- کودکان بسیار کوچک:
• عدم وجو آواسازی در نوزادی
• تاخیر در بیان اولین کلمات و حذف برخی اصوات در آن ها
• بیان تعداد کمی واکه و همخوان
• مشکل در ترکیب اصوات؛ ممکن است بین صداها مکث وجود داشته باشد
• ساده کردن کلمان با جایگزین یا حذف کردن صداهای دشوار ( هر چند همه کودکان این کار را انجام می دهند اما کودکان مبتلا به CAS بیشتر اتفاق می افتد)
• احتمال وجود مشکل در خوردن
- کودکان بزرگتر
• اشتباهات متناقض در گفتار که ناشی از سن کم کودک نباشد.
• درک گفتار وی بسیار بهتر از توانایی بیانش باشد.
• مشکل در تقلید گفتار دارد اما گفتار تقلیدی واضح تر از گفتار خود انگیخته است.
• ممکن است به نظر برسد که برای تولید اصوات یا هماهنگ کردن لب ها، زبان و فک برای حرکات هدفمند، کورمال می کند.
• کلمات طولانی و عبارات را به طور معنا دار دشوارتر از کلمات ساده بیان می کند.
• وقتی مضطرب است مشکلات بیشتری دارد.
• گفتار وی مخصوصا برای شنونده ناآشنا غیر قابل فهم است.
• تولید منقطع اصوات،تکیه های نا به جا و گفتار یکنواخت در بیان هجاها و کلمات.
• سایر مشکلات بالقوه:
- تاخیر در رشد زبان
- سایر مشکلات زبان بیانی مانند عدم رعایت ترتیب کلمات و مشکل در تکرار آنها
- مشکل در حرکات ظریف و هماهنگی حرکات
- حساسیت بیشتر یا کمتر از حد در دهان ( مانند حساسیت به مسواک یا غذاهای خشک و یا عدم تشخیص اشیا داخل دهان از طریق حس لمس)
- کودکان مبتلا به CAS (و سایر مشکلات گفتاری) ممکن است در یادگیری خواندن و نوشتن هجی کردن دچار مشکل باشند.
آپراکسی گفتار چگونه تشخیص داده می شود؟
یک شنوایی شناس باید ارزیابی شنوایی را انجام دهد تا اطمینان حاصل کنیم که کم شنوایی باعث مشکل گفتاری نشده است.
یک آسیب شناس گفتار و زبان که دانش و تجربه در مورد CAS دارد، ارزیابی را هدایت می کند؛ که این روند شامل ارزیابی های حرکتی دهانی، نوای گفتار و رشد اصوات گفتاری می باشد. گفتار درمان می تواند CAS را تشخیص دهد و مانع گسترش اختلالات گفتاری شود. تا زمانیکه امکان گرفتن یک نمونه گفتار وجود نداشته باشد، تشخیص گذاری قطعی دشوار است.
• ارزیابی حرکتی دهان شامل موارد زیر می باشد:
- عدم وجود ضعف یا تونوس پایین عضلانی در لب ها، زبان و فک ( که به آن دیزآرتری گفته می شود) بررسی شود. کودکان مبتلا به CAS معمولا ضعف عضلانی ندارند اما بررسی این مورد به تشخیص گذاری کمک می کند.
- ببینید که کودک چگونه اندامهای گفتاری خود را برای تقلید حرکات غیرگفتاری هماهنگ می کند(مثلا زبان خود را از سمتی به سمت دیگر حرکت دهد، بخندد، اخم کند و لب هایش را جمع کند)
- بررس توانایی های کودک با آزمایش مهارتها در کاربرد روزانه یا موقعیت های ساختگی(مثلا از کودک خواسته شود که آب نبات را لیس بزند)
• ارزیابی آهنگ و لحن گفتار کودک شامل:
- گوش کنید و مطمئن شوید کودک می تواند تکیه های مناسب روی هجاها در کلمات و روی کلمات در جمله ها به کار ببرد
- مشخص کنید آیا کودک می تواند ازمکث و زیر و بمی برای ایجاد جملات مختلف استفاده کند ( مثلا پرسش، بیان خواسته و ...) و آیا می تواند روی بخشی از جمله تاکید کند (بین عبارات مکث کند و نه وسط آنها)
• ارزیابی صداهای گفتاری (تلفظ صداها در کلمات) شامل:
- ارزیابی واکه ها و همخوان ها
- کنترل کنید که کودک صداهای تکی و اصوات مرکب را درست تلفظ کند( در قالب هجاها و کلمات)
- مشخص کنید وقتی کودک از تک کلمات، عبارات و گفتار محاوره استفاده می کند، دیگران تا چه میزان گفتار او را درک می کنند.
آسیب شناس گفتار و زبان همچنین ممکن است مهارت های زبان دریافتی و زبان بیانی کودک و مهارت های خواندن وی را ارزیابی کند تا ببیند آیا مشکلات مرتبطی در این زمینه ها وجود دارد یا نه.
چه درمان هایی برای کودکان مبتلا به آپراکسی گفتار وجود دارد؟
تحقیقات نشان داده که میزان موفقیت درمان برای کودکانی که جلسات درمان مکرر ( 3-5 بار در هفته) و فشرده دریافت می نمایند، بیشتر است. کودکانی که به تنهایی مورد معالجه قرار گرفته اند بهتر از کودکانی هستند که در گروه معالجه شده اند. وقتی کودک بزرگتر می شود ممکن است نیاز به جلسات درمان کمتر داشته باشد و گروه درمانی پیشنهاد بهتری باشد.
تمرکز درمان برای کودکان CAS روی بهبود برنامه ریزی، رعایت توالی و هماهنگی حرکت ماهیچه ها برای تولید گفتار است. تمریناتی که به طور مجزا برای تقویت عضلات گفتاری طراحی شده اند به گفتار کودک کمک نمی کند. CAS اختلال درهماهنگی عضلات گفتاری است و نه ضعف عضلات.
برای اصلاح گفتار، کودک باید گفتار را تمرین کند. دریافت بازخورد از برخی حواس مانند نشانه های لمسی، نشانه های بینایی (مانند نگاه کردن در آینه) به اندازه بازخورد شنیداری مفید است. با این بازخوردهای چند حسی کودک می تواند با آمادگی بیشتری هجاها، کلمات، عبارات و جملات را تکرار کند و هماهنگی بهتری در عضلات داشته باشد.
اگر آپراکسی، حرف زدن را خیلی دشوار کند برخی درمانجویان ممکن است یاد بگیرند که از گفتار نشانه ای یا سیستم های ارتباطی دیگر (مانند یک رایانه که نوشته را به گفتارتبدیل کند) استفاده کنند. هنگامی که تولید گفتاربهبود پیدا کند، نیاز درمانجو به این سیستم کاهش می یابد اما این سیستم می تواند برای حمایت از گفتار و رشد سریع تر کودک در مراحل پیشرفته زبانی موثر باشد.
تمرین در منزل بسیار مهم اس. همیشه وظایفی به اعضای خانواده داده می شود تا به رشد کودک کمک کنند و به کودک اجازه دهند استراتژی های جدیدی را خارج از محیط درمان به کار گیرد و اطمینان حاصل شود که پروسه درمان در حالت بهینه است.
یکی از مهم ترین مواردی که خانواده باید به یاد داشته باشد این است که پروسه درمان نیاز به زمان و مشارکت فعال خانواده دارد. کودک مبتلا به CAS نیاز به محیط حمایت کننده دارد که با برقراری ارتباط به کودک احساس موفقیت بدهد. برای کودکانی که خدمات دیگر نظیر درمان جسمی و کاردرمانی جسمی دریافت می کنند، لازم است که خانواده و تیم درمان، خدمات را طوری برنامه ریزی کنند که کودک خسته نشود و بهترین استفاده را از درمان ببرد.
رابعه خلیلاوی
آسیب شناس گفتار و زبان
برگرفته از ASHA
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.