فلجی تارهای صوتی
فلجی تارهای صوتی
تارهای صوتی بدلیل قرار داشتن در مسیرنای(مسیرهوایی ریه) نقش اساسی در صحبت كردن ،بلع وتنفس دارند وبرای اینكه عملكرد درست ونرمالی داشته باشند بایستی عضلات حنجره به خوبی قابلیت باز شدن(Abduct) وبسته شدن(Adduct) تارهای صوتی را داشته باشند.
فلجی تارهای صوتی معمولا به دو صورت ،یكطرفه(Unilateral){این مورد بسیار شایع است} و دو طرفه (Bilateral) دیده می شود
فلجی یكطرفه
علائم
بیمارانی كه دچار فلجی یكطرفه تارهای صوتی باشند معمولا دارای صدایی ضعیف ونفس آلود هستند وبسیار با تقلا وتلاش صحبت می كنندوگاها دچار مشكلات بلع وحتی تنگی نفس می گردند.
بدلیل عدم توانایی تارهای صوتی در بسته شدن كامل در حین بلع، بیمار گاها دچار سرفه های شدید (در هنگام خوردن یا نوشیدن) می شود،كه البته این موارد در بیمارانی كه دچار فلجی دو طرفه هستند نیز با شدت بیشتری به چشم می خورد.
بدلیل عدم توانایی عضلات حنجره در باز كردن تارهای صوتی از یكدیگر(Abduct)در حین تنفس ،تارهای صوتی در همان خط وسط ثابت باقی می مانند كه این امر باعث بستنه شدن یا تنگ شدن راه تنفس وایجاد تنگی نفس در بیمار می گردد.
علل
از علل شایع فلجی تارهای صوتی ،آسیب عصب حنجره (Recurrent nerve) می باشد{عصب حنجره مسئول كنترل عملكرد عضلات حنجره می باشد}.این آسیب می تواند بدلیل تروما(ضربات شدید)،جراحی(جراحی تیروئید ،جراحی ناحیه گردن ویا جراحیهای قلب باز)،عفونتهای ویروسی ،تومورهای ناحیه گردن وحنجره وگاها آسیبهای مغزی(سكته) باشد.
اختلالاتی مانند قفل شدن غضروف اریتنوئید ویا اِسكارِزخم ناشی از جراحی نیز می تواند باعث اختلال در عملكرد تارهای صوتی گردد.
درمان
تركیبی از جراحی وصوت درمانی معمولا در فلجی یكطرفه تارهای صوتی بكار می رود
Medialization thyroplasty یكی از روشهای جراحی برای درمان فلجی یكطرفه تارهای صوتی می باشد در این روش شكاف كوچكی روی پوست نزدیك حنجره ایجاد میكنند وتكه كوچكی از غضروف تیروئید را بر می دارند سپس یك قطعه كوچك (عمدتا از جنس سیلیكون یا هیدروكسی لاپاتیت) در عضروف تیروئید قرار داده می شود.این قطعه كوچك با فشاری كه به تار صوتی وارد می كندباعث می شودتار صوتی در وضعیت Midline (خط وسط) بصورت ثابت قرار بگیرد كه این امر به بسته شدن كامل تارهای صوتی در حین صداسازی وبلع كمك می كند.
این عمل جراحی خیلی سریع ،بدون درد وحتی با بی حسی موضعی قابل انجام می باشد.
در شكل زیر نحوه عمل تیروپلاستی بطور كامل نشان داده شده است.
تصویر سمت چپ نحوه قرار دادن قطعه سیلیكونی در غضروف تیروئید را نشان میدهد وتصویر سمت راست چگونگی قرارگرفتن تار صوتی در خط وسط را بعد ازگذاشتن قطعه سیلیكونی نشان می دهد.
روش دوم در درمان فلجی یكطرفه تارهای صوتی تزریق مواد خارجی بطور مستقیم در بافت تار صوتی می باشد كه در واقع هدف از این عمل نیز رساندن تار صوتی فلج به خط وسط (Midline) واصلاح عملكرد تار صوتی فلج می باشد.
این روش اگر چه بسیار مؤثر است ولی به دلیل سخت بودن كنترل محل تزریق ومیزان مواد تزریقی بصورت محدودی انجام می شود.
معمولا از مواد مختلفی جهت تزریق در تارصوتی استفاده می شود كه در زیر به برخی از آنها پرداخته شده است
1- مشتقاتی از بافت چربی(Autologous fat (
چربی مواد مفیدی است كه توسط بدن تولید می گردد وتوسط بدن بیمار نیز به راحتی پذیرفته می شود واختلالاتی نظیر عفونتها، پس زدن بافت خارجی توسط بدن بیمار در این روش بسیار كم میشود،همچنین بافت چربی خاصیت ارتعاشی مناسبی در تار صوتی ایجاد می كند.
اگرچه این روش، روش مناسبی به نظر می رسد اما باید بدانیم بافت چربی به خودی خود توسط بدن جذب می شود وبه همین دلیل ممكن است این عمل تزریق بدفعات نیاز به تكرار داشته باشد.
2-ژل فوم(Gel foam)
ژل فوم ماده ای شبیه به نشاسته است كه به راحتی در درمان فلجی تارهای صوتی به كار می رود
3-كلاژن(Collagen)
تزریق كلاژن یكی از روشهای رایج در درمان آسیبهای خفیف تارهای صوتی می باشد.كلاژن خاصیت ارتعاشی وارتجاعی بسیار مناسبی داشته وچیزی شبیه به هیدروكسی لاپاتیت ویك ماده بیولوژیك است،ولی به دلیل اینكه جذب آن توسط بدن غیر قابل پیش بینی است این عمل نیز دچار محدودیتهایی است.
4-تفلون(Teflon)
تفلون ماندگاری طولانی تری نسبت به ژل فوم وكلاژن در بدن دارد وعمدتا در درمان آسیبهای تار صوتی بكار می رود.
در حین تزریق ،تفلون باعث نوعی واكنش التهابی می شود كه اگر تزریق بیش از اندازه باشد می تواند باعث سفت شدن بافت تارصوتی واختلال در عملكرد وارتعاش تار صوتی گردد.
لازم است بدانیم صوت درمانی یكی از روشهای بسیار مفید برای درمان به شمار می رود.
تكنیكهای جراحی عمدتا برای بهبود كیفیت صوت ،افزایش بلندی صدا وبهبودی عملكرد حنجره در صحبت كردن وبلع بكار میرود وصوت درمانی معمولا جهت تنظیم پارامترهای صوت بیمار بعد ازجراحی باهدف بهبود عملكرد تارهای صوتی بكار می رود.
فلجی دو طرفه
روشهای جراحی در فلجی های دوطرفه نیز استفاده می شود كه عمدتا جهت بهبود بخشیدن كیفیت تنفس بیمار میباشند واغلب اثرات تفاوتی روی صداسازی ،تنفس ومحافظت از سیستم تنفس در حین بلع دارند.
تراكئوستومی(ایجاد سوراخی در نای ،زیر تارهای صوتی) و كوردكتومی(Cordotomy){برداشتن بخشی از تارهای صوتی} از جراحیهای رایج در فلجیهای دوطرفه تارهای صوتی است.
روشهای جدید ونوینی نیز در فلجیهای دو طرفه ابداع شده كه یكی از آنها شكاف قسمت خلفی غضروف كریكوئید است كه بصورت ایجاد یك شكاف كوچك روی غضروف كریكوئید وقرار دادن یك قطعه غضروف پیوندی(Cartilage graft) است ،این روش باعث بازشدن دهانه گلوت شده وهمچنین به عملكرد تارهای صوتی كمك می كند.
روش دیگر Laryngeal pacingاست كه با قراردادن وسیله ای كوچك باعث بازشدن (Abduction) تارهای صوتی در حین عمل دم می شود.
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.