ارتباطات غير كلامي و استفاده از زبان بدن
ارتباطات غير كلامي و استفاده از زبان بدن ( زبان جسماني - زبان اشاره )
گوش دادن هم ارتباط كلامي است
زندگي انسان از بدو تولد در ميان ديگران و در اجتماع آغاز مي شود.
نوزاد كه به تدريج در ميان ديگران زندگي ميكند، رفتارهاي اجتماعي را ياد مي گيرد و با محيط زندگي خود سازگار مي شود.
يكي از رفتارهاي اجتماعي انسان حرف زدن يا ارتباط كلامي است. بطور كلي ارتباطCommunication يعني فرايند انتقال پيام از فرستنده به گيرنده مشروط برآن كه محتواي مورد انتقال از فرستنده برگيرنده منتقل شود و بالعكس . براي برقراري رابطه، انتقال دهنده و گيرنده بايدكد يا رمزمشتركي داشتهباشند تا معني اطلاعات موجود درپيام بدوناشتباه تعبيرشود. ۱
اين كد يا رمز مشترك در ارتباط كلامي از جنس كلام يا زبان مشترك است ; كه خود همواره با رمزها و كدهاي غير كلامي مثل حركات و حالتهاي بدن , چهره و دست و ... همراه است ( زبان بدن ) . اين رفتارهاي غير كلامي به شكلي تفكيك ناپذير بخش كلامي شنونده را تحت تاثير خود قرار مي دهد .
با توجه به تعريف ارتباط، هر ارتباطي دو سو دارد: يكي فرستنده و ديگري گيرنده (فعلاً به پيام و كانا انتقال آن كاري نداريم.)
در ارتباط كلامي فرستنده همان گويندهاست و گيرنده همان شنونده .
بنابراين مي بينيد كه نقش شنونده كم از گوينده نيست و هر دو نقشي برابر در انتقال پيام يا در ارتباط كلامي دارند.
پس گوشدادن هم بخشي از ارتباط كلامي است.
حالا به اين پرسش پاسخ دهيد: يك شنونده خوب چه ويژگي هايي دارد؟
شنونده ي خوب يا فعال نقش خود را در ارتباط كلامي مي داند و آن را دست كم نمي گيرد. براي مثال وقتي كسي حرف مي زند، شنونده ي خوب مراقب است كه حواسش پرت نشود. براي اين كار سعي مي كند هرچند لحظه يك بار حرفهاي شنونده را در ذهن خود خلاصه كند و مهمترين بخش آن را به خاطر بسپارد.
مراقب زبان بدن يا پيامهاي غيركلامي خود است . براي اين كار سعي مي كند به حالتهاي خود تسلط داشتهباشد. گاهگاه با يك حركت سر يا دست يا تغييرحالت در چهره نشان دهد كه دارد به حرف گوينده توجه مي كند. گاه با بيان كلمههاي كوچك و اصوات لازم گوينده را تشويق مي كند كه به حرفش ادامه دهد.
▪به ارتباط از طريق چشم اهميت مي دهد و به چشمهاي طرف مقابل نگاه مي كند.
▪وسط حرف گوينده نمي آيد و كلامش را قطع نمي كند.
▪بي حوصلگي و بی تابي نمي كند و نشان نمي دهد كه باقي حرف را مي داند.
▪سعي نمي كند پيشداوري و قضاوت كند يا گوينده را محكوم كند.
▪ به فكر دفاع از خود نيست و تلاش نمي كند عقايد خود را به ديگري بقبولاند.
▪براي پاسخ به پرسش ها عجله نمي كند و فرصت مي دهد طرف مقابل فكر كند.
▪سعي مي كند احساسات گوينده را درك كند و براي اين كار بد نيست خودش را به جاي او بگذارد.
▪در مواقع لزوم احساس طرف مقابل را در قالب كلمههاي خودش (شنونده) بازگو مي كند.
▪ اطلاعات خود را به رخ طرف مقابل نمي كشد.
▪ سعي مي كند پيامهاي غيركلامي گوينده را درك كند.
▪گوينده را سوال پيچ نمي كند.
البته بايد توجه داشته باشيم همهي اين سفارشها براي موقعي است كه كسي بخواهد شنوندهي فعالي باشد. مسلماً ما هميشه فرصت نداريم يا به دلايل ديگر اصلاً مايل نيستيم شنوندهي فعالي باشيم در آن صورت بايد به فكر تكنيكهايي براي پايان دادن به گفتگو باشيم.
زبان بدن را بهبود بخشيم
جهان امروز جهان ارتباطات است ولي اين لغت ارتباطات ميتواند دو معني داشته باشد يكي همان ارتباطات از راه دور و بيسيم و دنياي مجازي اينترنت و چيزهايي از اين قبيل. معناي ديگر روابط بين انسانهاست كه ميخواهيم در زير به آن بپردازيم. همه ما روزانه با افراد زيادي برخورد داريم كه نزديكترينشان اعضاي خانوادهمان هستند و شايد نفر آخر يك صندوقدار فروشگاه باشد. ولي صرفنظر از شخص، آنچه كه در يك برخورد موفق موثرترين عامل است، مهارتهاي ارتباطي است. بسياري از مردم به قدر كافي از اين مهارت برخوردار نيستند و همين ضعف سبب ميشود كه بسياري تنشها و درگيريهاي اجتماعي به وجود آيد كه گاهي عواقب ناخوشايندي در پي خواهند داشت.
● در اين جا هفت نكته ساده آوردهايم كه براي بهبود مهارتهاي ارتباط اجتماعي موثر و مفيد هستند:
۱) گوشدادن را ياد بگيريد. خوب گوش دادن از مباني ارتباطات اجتماعي مناسب است. دقت كنيد كه اول تمامي سخنان طرف مقابل را بشنويد و كاملاً از چند و چون آن آگاه شويد، سپس قضاوت كنيد.
۲) شتابزده قضاوت نكنيد. اگر درست بلافاصله پس از شنيدن حرفهاي طرف مقابل نتيجهگيري كنيد، قضاوت درستي انجام ندادهايد. پس از اتمام سخنان او، فكر كنيد و روي ديگر سكه را هم در نظر آوريد.
۳) كمي فكر كنيد سپس پاسخ مخاطب خود را بدهيد. هنگامي كه طرف صحبت از شما نظر ميخواهد، فوراً جواب ندهيد. ابتدا حرفهايي كه ميخواهيد بزنيد را سبك سنگين كنيد بعد نظرتان را اعلام نماييد.
۴) هيچ وقت فكر نكنيد كه كاملاً حق با شماست و آنچه ميگوييد درست است. گاهي اوقات هم شما اشتباه ميكنيد و هيچ ايرادي هم ندارد. نكته اينجاست كه اشتباهتان را بپذيريد و نقطه ضعف را به درستي بشناسيد.
۵) مراقب باشيد كه وقتي با كسي صحبت ميكنيد و به حرفهايش گوش ميدهيد، حواستان پرت نشود و در خيالات خود غرق نشويد. اين رفتار در واقع يك جور بي احتراميست و بعضي افراد از آن ناراحت و آزردهخاطر ميشوند.
۶) اگر طرف صحبت شما جملهاي ميگويد كه آن را به درستي نميشنويد يا معنايش را درك نميكنيد، از او بخواهيد كه دوباره حرفش را تكرار كند. اين كار خيلي بهتر از آنست كه براساس حدس و گمان جمله او را كامل كرده يا درباره معنايش بينديشيد.
۷) بدانيد كه هنگام صحبتكردن بدن شما نيز در كنار زبانتان حرف مي زند. پس در موقع سخن گفتن حركات بدنتان را مراقب كنيد و اگر ميبينيد كه بدن شما به درستي و بازباني مناسب صحبت نميكند، تمرين كنيد و با صحبتكردن جلوي آينه زبان بدن را بهبود بخشيد.
مهارتهاي ارتباطي در طي زمان و فقط و فقط با تمرين مهارتها بهبود پيدا ميكند و به راحتي ميسر نميگردد. مقوله هنر برقراري ارتباطات موثر در بحث هوش هيجاني و هوش اجتماعي جاي ميگيرد و ميتواند يك انسان ضداجتماعي و نا به هنجار را به فردي نوعدوست، مسلط بر نفس، خوددار و در عين حال قاطع و مصمم تبديل كند.
http://mbabakhani.blogfa.com/cat-25.aspx