راهكارهاي ساده براي جاري شدن كلام

 

اگر به نكات زير دقت كنيد هنر فن بيان و محاوره بسيار آسان مي شود و در موقعيت هاي اجتماعي با اعتماد به نفس كامل مي توانيد ارتباط برقرار كنيد.

بيشتر افراد در موقعيت هاي اجتماعي در ابتدا احساس آشفتگي ، خجالت و غريبي مي كنند.
در وضعيتي كه شما احساس مي كنيد راجع به موضوع مورد بحث چيزي نمي دانيد بايد با حرفي سكوت و سردي بين خود و نفر مقابل را بشكنيد و بحث را شروع كنيد. در اين حالت چه مي كنيد ؟!

اولين قانون براي شروع گفتگو :
۱- بخواهید كه درباره ي موضوع اصلي صحبت كنيد نه حاشيه

۱-۱ در محيط كاري :

اگر شما با يك بازارياب حرفه اي طرف هستيد ، او هر طور شده رشته كلام را به دست مي گيرد تا به هر صورت محصول خود را ارائه دهد ، به ياد داشته باشيد او هيچ وقت شما را در موقعيتي قرار نمي دهد كه كلمه بله يا خير را در مورد تاييد يا   ....     ....    ...

ادامه نوشته

اصول فن بیان

 

اصول فن بیان

25 سال پیش شادروان ملک الشعرای بهار - در کتاب سبک شناسی - ضعف نحوه سخن گویی ما را امری کلی دانست و از ضایع شدن آهنگ صدای ما وجود الحان عاجزانه ، صوت‌های نازک و شکسته و بسته ، حروف جویده جویده مظلومانه و حیلت گرانه در آن سخن گفت و از قول مردی فاضل نقل کرد که : « مردم ما به جای سخن گفتن ، ناله می‌کنند . »
 
بهار در ضمن ، کودکان و نوجوانان و نیز بانوان و «دوشیزگان» را دعوت کرد تا به ورزش صدا بپردازند و طریق سخن گفتن       درست و فصیح را با آهنگی استوار ، متین و جذاب بیاموزند . بهار به این نکته نیز اشاره می‌کند که برای هنرمندان فارسی                                                     زبان دو نکته از اهمیت خاص برخوردارند :
 •1. تاریخ زبان فارسی
 •2. وزن شعر در زبان فارسی
 
فن بیان  فقط به پرورش صدا و بیان و کار فنی و فیزیکی ختم نمی‌شود . بیان خوب ، با دانش ما از زبان و نیز با آگاهی ما   نسبت به آنچه که «بیانش می‌کنیم » ارتباطی تنگاتنگ دارد . صدا و بیان انسان محصول عوامل مختلف فیزیولوژیک ( مانند چگونگی اندام‌های تنفسی و گفتاری )، روانشناختی (مانند شخصیت ) و اجتماعی (مانند آموزش و پرورش و پایگاه اجتماعی ) است .
 
از شاعر و اندیشمند بزرگ ما سعدی شیرازی :
 
                         تا مرد سخن نگفته باشد                                        عیب و هنرش نهفته باشد
 
 
صدای انسان پدیدهای بسیار پیچیده است و چهار عامل «غلظت صدا»، «انرژی صدا»، «انرژی کلمه» و «برد یا حجم صدا» در آن دخالت بسیار دارند . بنابراین شرایط و محیط مناسب برای توسعه قدرت تکلم و پرورش بیان ، یکی از مهمترین وظایف مربیان در تمام سطوح آموزشی است . این امر به ویژه در تئاتر و آواز اهمیت خاصی دارد زیرا که ارتباط فکری و انتقال اندیشه‌ها از صحنه به تماشاگر مهمترین رکن در این هنرها است ، چرا که مقدار بسیار زیادی از این ارتباط و انتقال ، توسط کلام انجام می‌گیرد .
 
به طور کلی می‌توان اهم اهداف پرورش بیان را چنین بر شمرد :
 

•1- درست اندیشیدن و افکار خود را در خور فهم خود و دیگران بیان کردن .
 •2- عقاید خود را آزادانه ، با اعتماد صریح و طبیعی بر زبان آوردن .
•3- قدرت تنظیم افکار را توسعه بخشیدن .
 
 برای داشتن بیان خوب باید دارای «گوش خوب» بود . مفهوم داشتن گوش خوب آن است که باید به شنیدن - و درست شنیدن - صدای خود و دیگران و صداهای اطرافمان که ما اصطلاحاً آن را «صدای طبیعت» می‌نامیم ، عادت نمود .
 
ما در زندگی روزمره بسیاری از صداها را - اگر چه این صداها وجود دارند - نمی‌شنویم ، ما حتی دقت نمی‌کنیم که صدای دوستمان که مدتها با او برخورد و مصاحبت داشته‌ایم چگونه است . بلکه از صدای افرادی که می‌شناسیم تنها یک خصوصیت کلی در ذهنمان داریم در حالیکه اگر به صدای وی با دقت گوش کنیم ویژگی‌هایی را در صدایش خواهیم شناخت که تا به حال متوجه آن نبوده‌ایم . جالب است بدانیم که ما حتی به چگونگی صدای خود نیز وقوف کامل نداریم و به همین دلیل ، به میزان تأثیرگذاری بیان خود بر روی دیگران آگاه نیستیم .
 
معمول است که برای آگاهی هنرپیشه و خواننده به چگونگی بیان خود ،  ضبط کردن صدا را پیشنهاد می‌کنند . البته این در صورتی خوب است که دستگاه ضبط صدا دستگاه کاملی باشد، چرا که ضبط صوتهای معمولی بخشی از ویژگی‌های صدا را حفظ نمی‌کنند .
 
به هر حال دقت و توجه نسبت به صدای خود و صدای طبیعت به هنرمندان امکان داشتن یک گوش خوب را می‌دهد به شرط آنکه این توجه و دقت به صورت یک تمرین مستمر و همیشگی درآید تا نتیجه مطلوبی به دست دهد .
 
داشتن بیان خوب مستلزم شناخت فرد از ساختمان دستگاه صوتی و چگونگی تولید صوت نوع هوا ، مقدار هوا ، عواملی که در تولید صدا دخیل هستند و ... نیز هست .

http://avazcenter.com/index.php?option=com_content&view=article&id=191:1389-10-04-09-31-38&catid=57:1389-07-01-08-46-49&Itemid=179

آموزش فن بیان

 

آموزش فن بیان

جلسه چهاردم :آموزش فن بیانبهداشت صدا و تارهاي صوتي گوينده � شامل حذف موارد نادرست استفاده كردن از صدا، بهداشت غذايي، حفظ رطوبت حنجره، رعايت سلامت جسماني و روحي و .... مي باشد كه براي داشتن يك صداي سالم و طبيعي ضروري هستند. بهداشت صوتي براي گويندگان، امري حياتي است. براي داشتن يك صداي سالم و طبيعي بايد اين اصول را رعايت كنيم: 1-� حذف موارد استفاده نادرست از صدا: مواردي وجود دارند كه اگر در افراد به صورت عادت درآيند و جزو رفتارهاي روزمره گردند باعث مي شود حنجره و تارهاي صوتي آسيب ببيند و فرد دچار اختلال صدا گردد. دستور العمل هاي متخصص گوش، گلو و گفتار درمان براي جلوگيري از اختلال در حنجره و تارهاي صوتي: � پرهيز از فرياد زدن و جيغ زدن � سرفه و گلو پاك كردن فقط در صورت ضرورت و به صورت ملايم انجام شود � پرهيز از بلند خنديدن � خودداري از تقليد صدا � پرهيز از صحبت ناگهاني و با فشار � صحبت كردن با بلندگو، زير و بمي و سرعت معمول و طبيعي � صدا سازي به آرامي و بدون تلاش و فشار انجام شود (به راحتي صحبت شود) � در هنگام سخن گفتن يا گويندگي، سرتان را راست نگهداريد و عضلات صورت، گلو، گردن و شانه را سفت نكنيد � سعي كنيد سرتان را هنگام حرف زدن براي مدت طولاني به يك طرف خم نكنيد. اين حالت گاهي اوقات، هنگام صحبت با تلفن ديده مي شود � از ورزش هاي پر سر و صدا بپرهيزيد � در صورت وجود هر گونه مشكل در صداي خود، از سخنراني و گويندگي درازمدت بپرهيزيد. ���موقع بلندكردن وسايل سنگين صحبت نكنيد ��� موقع سرماخوردگي، زياد صحبت نكنيد ���قبل از آموزش حرفه اي صدا، از صداي خود به طور حرفه اي استفاده نكنيد �� با آب دهان، گلو را مرطوب نگهداريد. � 2-�� بهداشت غذايي: برخي از مواد غذايي بر سيستم صوتي اثر منفي مي گذارند. اين مواد غذايي با ايجاد حساسيت در فرد و يا آسيب مستقيم بر تارهاي صوتي وي، باعث ايجاد اختلال صدا مي شوند. از بين اين مواد، برخي از آن ها آسيب هاي جدي به صدا وارد مي كنند و برخي نيز خفيف تر هستند. �اين دستورالعمل ها را جدي بگيريد: ��در مصرف مواد محرك مانند ادويه ها احتياط كنيد ��� از مصرف الكل و هر گونه دخانيات پرهيز كنيد ��� از مصرف مواد اسيدي مانند سركه خودداري نماييد ��مصرف غذاهاي سرخ كرده را محدود كنيد �� اگر حساسيت داريد از مواد غذايي آلرژي زا پرهيز كنيد ��در مصرف مواد غذايي چرب محتاط باشيد (بياموزيم و بياموزانيم كه چرب كردن غذا، احترام به مهمان نيست و خيانت به او است.) ��از خوردن مواد بسيار شيرين بپرهيزيد �� از خوردني هايي مثل چپس و پفك پرهيز كنيد �� در مصرف موادي مثل قهوه و چاي غليظ و نوشابه هاي گازدار كه رطوبت راه هاي هوايي را كم مي كنند محتاط باشيد. ��مايعات خيلي گرم و خيلي سرد مصرف نكنيد � 3-�� حفظ رطوبت كافي در حنجره � رطوبت در ناحيه حنجره، بسيار مهم است. اين رطوبت باعث مي شود كه دستگاه صوتي انسان، نرمتر كار كند و كمتر آسيب ببيند. هر فرد، به ويژه كساني كه به طور حرفه اي از صداي خود استفاده مي كنند بايد سعي داشته باشند كه آب مورد نياز بدن خود را كه به طور متوسط حدود دو ليتر (8 ليوان معمولي) در روز است تامين نمايند. همچنين آب ميوه و چند قطره آب ليمو براي اين هدف مفيد است. � 4-�� سلامت جسمي و روحي � استفاده كنندگان حرفه اي از صدا بايد زندگي آرامي داشته باشند. عدم تعادل روحي و شخصيتي بر صدا اثر مي گذارد. �لذا مواردي براي حفظ سلامت جسمي و روحي توصيه مي شود: ��حفظ سلامت و ورزش منظم و كنترل وزن �� پرهيز از حضور در محل هاي پر گرد و خاك و دودآلود ��پوشش كافي در سردما �� هر گونه گرفتگي بيش از 2 هفته، جدي گرفته شود و به دكتر مراجعه شود ��به طور متوسط 8-7 ساعت استراحت در 24 ساعت ��اگر نفخ و برگشت اسيد معده به دهان داريد به اين موارد توجه كنيد: 1.�� غذا را با حجم كمتر و وعده هاي بيشتر مصرف كنيد 2.���سه ساعت بعد از خوردن غذا بخوابيد 3.�� سر را براي خواب 25-15 سانتي متر بالاتر قراردهيد 4.� چربي كمتر استفاده نماييد �� رعايت بهداشت دهان و دندان � رطوبت فضاي زندگي و كار را حفظ كنيد .�هر چند وقت يكبار به ويژه اگر گوينده هستيد. نزد متخصص گوش و گلو يا گفتار برويد تا شما را معاينه كند ��دوران قاعدگي در خواندن و گفتار زنان اثر دارد (قرص هاي ضد بارداري و همين طور بارداري نيز بر روي صدا تغييرات منفي ايجاد مي كند) ��در دوران بلوغ، پسران و دختراني كه تغييراتي را در صداي خود احساس مي كنند، بايد از استفاده بيش از حد صداي خود بپرهيزند زيرا مي تواند باعث آسيب شود �� قبل از اجراي برنامه، از پرخوري پرهيز كنيد زيرا پري معده، بر تنفس و ديافراگم اثر منفي مي گذارد �� تمرينات رهايي بخش يا ريلكسيشن به آرامش فرد و تارهاي صوتي او كمك مي كند � استحمام به ويژه قبل از اجرا، مي تواند نشاط و شادابي را به شخص بر گرداند. البته قرار گرفتن بيش از حد در آب گرم مي تواند نتيجه معكوس داشته باشد. جلسه سیزدهم : آموزش فن بیانتكنيك هاي تند خواني با بكار بستن نكات زير مهارت تند خواني را در خود تقويت كنيد: ۱- مكثــها و توقف هاي چشمان خود را حين مطالعه سطور كــاهش دهيد. اين همان تمركزهاي لحظه اي بروي حروف و واژه ها اسـت. مـا� هنگام خواندن هر يك از سطرهاي يك مـتـن چشمان خود را بصورت جهشي بسمت جلو حركت مي دهيم اكنون هر ميزان كه ما اين� كثـها و جهشــها را كـاهش دهيـم سـرعـت خـوانــدنمان نيز افزايش مي يابد. تـــعداد اين توقفها معمولا در افراد كندخوان به ۷ بار در هر سطر ميرسد اما شما ميتوانيد اين تعداد مكث را به ۳ بار در هر سطر كاهش دهيد. نكته:هنگام مطالعه چشمان خود را در طول سطور حركت دهيد و نه سر خود را. نكته: براي كاهش مكث ها و توقفها ميبايست حوزه ديد خود را افزايش دهيد. براي اين منظور شما بايد سعي كنيد تا تصاوير واقع در گوشه چشمان خود را بدون اينكه بطور مستقيم به آنها نگاه كنيد،ببينيد. نكته:اجازه ندهيد حين مطالعه ديدتان دچار سرگرداني گردد. ۲- واژه ها را گروه بندي كنيد. ما ديگر آموخته ايم كه چگونه حروف را با يكديگر تركيب كرده و كلمات را خوانده و درك كنيم. اكنون بايد بياموزيم كه دسته اي از كلمات را با يكديگر تركيب كرده و يك جمله� را در آن واحد بخوانيم. و در قدم بعدي بايد بياموزيم كه چگونه جملات را دسته بندي كرده و مفهوم كلي يك پاراگراف را استخراج كنيم. نكته: ثابت شده كه دسته بندي واژه ها قوه ادراك و فهم را افزايش ميدهد. بطور كلي مفهوم را آسانتر ميتوان از يك دسته واژه استخراج كرد تا از كلمات منفرد و حتي حروف تك. ۳- هيچگاه به عقب باز نگرديد. اغلب افراد عادت كرده اند هنگام مطالعه به عقب بازگشته و واژه ها و يا قسمتهايي از متن را كه بدرستي متوجه نشده اند را بازخواني كنند. اين كار فقط از سرعت خواندن شما ميكاهد. شما ميتوانيد با مطالعه تكميلي قسمتهايي كه بدرستي متوجه نشده ايد را� درك كنيد. شايد با خودتان بگوييد كه اين بازخواني مجدد هم زمانبر است. اما بازگشت� مكرر به عقب براي بازخواني قسمتهاي درك نشده به مراتب وقت گيرتر از مطالعه مجدد يك مطلب به روش تند خواني ست. ۴- هدفمند مطالعه كنيد. هدف خود را از مطالعه هر مطلبي از پيش تعيين كنيد. كه چه نوع اطلاعاتي را ميخواهيد كسب كنيد. اين كار سبب ميگردد تا شما اطلاعات غير ضروري و حاشيه اي را� در فرايند مطالعه حذف كنيد. ۵- فقط كلمات و مفاهيم كليدي را مطالعه كنيد. ما براي نگاشتن مطالب ناگزيريم پاره اي دستورات نوشتاري و ساختار صحيح جملات را� رعايت كنيم. اما هنگام خواندن نه.۴۰ تا ۶۰ درصد كل يك متن از واژه ها و حروف بي اهميت و غير ضروري (البته براي درك آن) تشكيل يافته است. مانند حروف ربط مانند”و” و� “يا”. بياموزيد تنها اسمها و افعال را بخوانيد. نكات و مفاهيم اصلي يك پاراگراف را يافته و آن را در ذهن بسپاريد و جزئيات خارج از موضوع اصلي را حذف كنيد. ۶- با صداي بلند مطالعه نكنيد. سرعت ادا كردن و صحبت كردن بسيار كمتر از ظرفيت يادگيري و مطالعه شماست. در فرايند مطالعه ميبايست فقط چشمها و مغز درگير باشند. سرعت قوه بينايي شما بسيار بيشتر از سرعت تكلم شماست. بنابراين از تلفظ حروف و واژه ها حين مطالعه خودداري كنيد. اما مسئله اصوات به همين جا ختم نيمشود. ما حين خواندن� در ذهن خود نيز اصوات مرتبط با حروف و واژه ها را بيان ميكنيم. اين همان نداي درون شماست زماني كه به اصطلاح در دلتان مطلبي را ميخوانيد. يعني ما پس از ديدن يك كلمه صبر ميكنيم تا صداي مرتبط با آن كلمه (تلفظ) در ذهنمان كامل شود سپس به سراغ� كلمه بعدي ميرويم. اين عادت نيز سرعت مطالعه شما را كاهش ميدهد. به ياد داشته باشيد كه حذف� كامل اين صداها در مغز و ذهن غير ممكن است اما ميتوان آنها را به حداقل رساند. ۷- در محيط مطالعه�خود هر عاملي كه موجب پرت شدن حواس شما ميگردد را حذف كنيد. ۸- هر ميزان كه شما با واژگان و اصطلاحات يك زبان آشنا تر� و مانوس تر باشيد درك بهتري نيز از متون نگاشته شده به آن زبان خواهيد داشت. بنابراين تا ميتوانيد واژه و اصطلاح جديد بياموزيد. ۹- تمرين كنيد، تمرين كنيد. تا ميتوانيد تند خواني را تمرين كنيد. تند خواني نيز همچون ساير مهارتها نياز به ممارست دارد. ۱۰- تمركز خود را حين مطالعه حفظ كنيد. بدين مفهوم كه در حين خواندن مطلبي در آن واحد به چيز ديگري فكر نكنيد. جلسه دوازدهم : آموزش فن بیانچگونه درهنگام سخنراني بر اضطراب و نگراني خود فايق آييم و� بر آن غالب شويم : درشروع سخنراني آن چه كه شما با وضعيت خود نشان مي دهيد بيانگر مفهوم مهمي است كه آيا شما احساس راحتي داريد يا نگران هستيد. براي كنترل عرق نكردن وسرخ نشدن بدون نياز به دارو، مواد مخدر و ... راه هاي مختلفي وجود دارد كه به شرح� ذيل� مي باشد: � 1-��� لباس گشاد بپوشيد وقتي شمالباس تنگ برتن داريد شماشروع به عرق كردن مي كنيد شما حتي احساس ناخوشايند بيشتري مي كنيد بنا به دلايل مختلفي اولا لباس ها ممكن است حرارت شما را بالا ببرند. ثانيا وقتي كه عرق مي كنيد باعث مي شود لباس به بدن شما بچسبد واحساس ناخوشايندي بيشترملموس شود. سوم وقتي كه شما لباس تنگ برتن داريد ، نشانه هاي عرق درزير بغل تان سريع مشهود مي شود وباعث مي شود ميزان ناخوشايندي افزايش يابد. پوشيدن لباس آستين كوتاه جريان خنكي دربدن را افزوني مي بخشد � 2-��� استفاده از ضد عرق ورفع كننده ي بوي نامطبوع : استفاده از دفع كننده هاي بو ممكن است احمقانه به نظر برسد اما هميشه برا ي عرق كردن زود هنگام آماده باشد. سعي كنيد به انواع مختلف �و ابزار مختلف مانع عرق كردن خود شويد. � 3-��� نوشيدن آب فراوان خيلي مهم است كه درهنگام سخنراني آب بدنتان كم نشود مخصوصا اگر شماخيلي عرق مي كنيد. ازدست دادن آب بدن باعث افزايش استرس و پايين آوردن �كارآيي حافظه مي شود ودرتعيين درستي لغات دچارمشكل مي شويد. نوشيدن آب فراوان قبل ازسخنراني خيلي موثر مي باشد وهمين طور بايستي قبل از آن مراقب دستشويي رفتن هم بود. پزشكان معتقدند كه اگر ادرار شما زرد روشن بود ، آن بدين معني است كه شما به نوشيدن مايعات فراوان احتياج داريد. � 4-��� در ابتدا كمي تمرين فيزيكي كنيد. مي دانيم كه كمي تمرين فيزيكي باعث عرق ناگهاني دربدن مي شود وآن چيزي است كه شما از آن اجتناب داريد به هرحال اضطراب ونگراني همچنين عرق كردن شما به دليل سبك شدن ممكن است كاهش يابد برهمين خاطراگركمي ورزش قبل ازسخنراني انجام دهيد خيلي بهتراست . شما ممكن است كمي پياده روي نماييد يا با صداي بلند بالا پايين بپريد ويا مشتتان را به هواپرتاپ كنيد .همچنين مي توانيد صداي اسب درآوريد، يعني نفس عميقي بكشيد وازبين لبهايتان مثل آنچه اسب انجام مي دهد لبهايتان را بلرزانيد.آن باعث مي شود لب هايتان آرام وبشاش شود وناراحتي ازشما رخت بندد،سخنراني را با لبخند شروع كنيد كه باعث آرامش زياد مي شود .حد و روش خاصي را نمي توان براي ممارست وتمرين آرامبخش قبل از سخنراني تعيين نمود. به هرحال شما يكي از موارد را براي آرام كردن خودتان قبل ازسخنراني پيدا خواهيد كرد. وقتي كه شما آرام هستيد كمترعرق مي كنيد، سرخ مي شويد و يا احساس نگراني خواهيد كرد.نكته ي مهمي كه بايستي بدانيد اين است كه اگر آدرنالين شما افزايش يافت خود راكنترل نماييد و در يك كلام ، ازنگراني هراسي نداشته باشيد. در 1001 نكته مجريگري نكاتي براي اماده شدن قبل ازسخنراني آورده شده كه مي توانيد رجوع كنيد. � 5-�� بدانيد كه عرق كردن آنقدر مهم نيست . سخنران هايي كه ازسخنراني نگران هستند انرژي زيادي را صرف مي كنند. خواه عرق نمايند، سرخ شوند ، لب هاي خشك داشته باشند ويا بلرزند وغيره .ياد داشته باشيد درآن روزعرق كردن شايد براي مخاطبين خيلي هم مهم نباشد حتي شايد آنها متوجه عرق كردن شما هم نشوند حتي اگر توجه هم كنند فرقي برايشان نمي كند.شما در جمع آنها نيستيد،� بنابراين اگر شما عرق نماييد زياد هم برايشان مهم نيست . سخنرانان مضطرب به طور منظم تنفس نمي كنند، بنابرين مغز پيامي دريافت مي دارد كه اكسيژن تازه به مغز نمي رسد، سپس بدن دچارافزايش آدرنالين مي گردد كه اثرات مخرب آن سرخ شدن ، سريع عرق نمودن ، لرزه واحساس ناتواني درسخنراني است .عمومي ترين روش تكنسين ها را كه مي توانم توصيه نمايم اين است كه سه تا نفس عميق بكشيد. � 6-� حركت هاي آرام در طول سخنراني فكر آدرنالين به عنوان يك منبع انرژي مطرح است ازآن بايستي استفاده نمود. حركت كنيم ! وزود حركت كنيم ! درجاي ثابت نايستيم ، تريبون را نگيريم وسعي درچسبيدن به آن نداشته باشيم . به يك طرفي حركت كنيد، پاهايتان را كمي حركت دهيد قدمي ويا دوقدم به سمت حاضرين برداريد يا به طرفين .اگرپشت تريبون راحت تريد پاهايتان را كمي حركت دهيد يا لگن يا باسنتان راپهلو به پهلو حركت دهيد.شما مي توانيد آدرنالين براي سخنراني تان استفاده نمايد صدايتان را بلند كنيد، كلامتان را با تاكيد فراوان بيان نمايد. با استفاده از آدرنالين مي توانيد ژست خود را افزايش دهيد، خنده ي خود را افزايش دهيد.اگر شما ازآدرنالين استفاده� مي كنيد عرق كردن زياد مهم نمي باشد. � آدرنالين: (در شرايط استرس، توليد سلول هاي ايمني نوع لنفوسيتT افزايش مي يابد ومقدار زيادي سم در بدن انسان جمع مي شود. توليد هورمون آدرنالين به دنبال استرس و شرايط ناموزون با بدن، افزايش مي يابد. توليد بيشتر آدرنالين به بدن كمك مي كند تا انرژي بيشتري براي مقابله با شرايط جديد داشته باشد. از طرفي توليد آدرنالين، ذخاير موادقندي را تخليه مي كند. افزايش ترشح هورمون هاي بدن، پاسخ طبيعي بدن ما به استرس است.)جلسه یازدهم : آموزش فن بیانتكنيك هاي سخنراني در جمع سخنراني در جمع براي اغلب افراد كار دشواري است.اگر مـي خـواهـيـد انـسـان موفـقي باشيد، بايد بر تكنيـكهـاي سخنراني تسلط پيدا نموده و يا حداقل هنگام صـحبـت در يك جمع احساس راحتي كنيد. منظور از يك جمع، 500 سهامـدار عـصـبـانـي در جـلسـات� آخر سال نيست، بلكه ميتواند از چند فروشنده، كارمـند و يا چند دوست در جشن تولد نيز تشكيل شود. سخنراني در جمع به اين معني است كه شما چندين شنونده داريد كه در اغلب اوقات به تـك تـك واژه هـايـي كه از�زبـان شمـا ادا ميشود، گوش ميدهند. به همين دليل اشتبـاه نـكـردن شما در حين صحبت حائز اهميت است. 1. آرام و ريلكس باشيد بـرخي از افـراد همين كه به صحبت كردن در جمع فكر ميكنند، دچار اضطراب و نـا آرامـي شده و هنگامي كه در مقام عمل شروع به سخنراني مي كنند،�خشكشان مـي زنــد، تپش قلبشان شديدتر ميشود، دستانشان شروع به لرزش ميكند و بصورتي گسسـتـه و لكنت وار شروع به صحبت مي نمايند. موضـوع مـهمي كـه بـايد بخاطر داشت باشيد اين است كه در شرايط مرگ و زندگي قرار نداشته�و�صرفا" در حال گقـتن چند كلمه حرف حساب ( و يا هر چيزي ديگري كه دوست داريد اسمش را بگذاريد )�به ديگران هستيد. چه دو نفر باشند چه 200 نفر، بايد بـه يـك طريق صحبت كنيد به اينصورت كه عصبي نشويد، روي موضوع مربوطه تمركز كنيد و كار را به اتمام برسانيد. 2. موضوع مورد بحث را بشناسيد معمولا ما زماني دچار اضطراب و نا آرامي مي شــويم كه كـاري�كـه در مـورد آن تـبـحر و شناختي نداريم، مجبور به انجامش مي گرديم. افـراد انـدكي داراي تبحر كامل در زمينه سخنراني در جمع مي باشند اما اغلب مي توانند در صورت داشتن آمادگـي منـاسـب، از عهده آن بخوبي برآيند. كليد اين آمادگي آشنا بودن و شناختـن دقيق مـوضـوع مــورد صحبت مي باشد. اگر شما يـك مديـر اجـرايـي در شـركت تـوليد نوشابه بوده و قصد سخنراني در مورد بازار رقابتي را داريد، بايد از همه ريزه كاريها و جزئيات شركتهاي ديگر توليد نوشابه همـانـنـد شركت خود آگاه باشيد. زماني را براي نت بـرداري و خـلاصـه سـازي ايـده هـاي خـود در قالب نوشتارهاي كوچك اختصاص دهيد.مرحله بعدي كار اين است كه آن قالبهاي كوچك را بخاطر سپرده و هنگام سخنراني آنها را بسـط و�گسترش دهيد. اگر جلسـه پرسش و پاسخ در ميـان است، سـعـي كنـيـد سـؤالات احتمالي و پاسخهاي آنها را از قبل مهيا و آماده نماييد. ۳. مخاطبين خود را بشناسيد اگر در مقابل مديران ارشد يك شركت در مورد راه كارهاي تجاري صحبت مي كنيد، بايـد نسبت به زمانيكه براي يك عده دانشجو كه ترم اول اقتصاد را مي گذرانند، روش بسيـار متفاوتي را در پيش بگيريد. بايد ميزان سطح معلومات مخاطبين خود را سنجيده و مطابق با آن صحبت كنيد. به هر حال آنها آماده اند تا سخنان شما را بشنوند بنابراين گفته هاي شما بايد برايشان قابل فهم باشد. 4. با محل سخنراني آشنا شويد اين يك نكته فراموش شده است، امـا شـمـا بـايـد بـا مـحلـي كـه قـرار اسـت در آنــجا به سخنراني بپردازيد، آشنا شويد. لازم است پيشاپيش به آنجا رفته و با امكـانات و محيط آن آشنا گرديد. سپس روي مسائل ديداري سخنراني خود كار كنيد تا مطـمـئـن شــويـد مطابق با آنچه كه در نظر گرفته ايد باشد. وارد شـدن بـه يـك سـالـن 20000 هـزار نـفـري نسبت به وارد شدن به يك كلاس درس 30 نفره نياز به�تمهيدات بسيار بيشتري دارد. يك روش خوب اين است كه در صندليهاي مختلفي كه قرار است حاظران بنشينند، قرار بگيريد تا چشم انداز مناسبتري از محل برگزاري بدست آورده و بتوانيد با همه شنودگان به يك نسبت ارتباط برقرار كنيد نه فقط با چند نفري كه در رديف جلو نشته اند. 5. موفقيت را مجسم كنيد اغلب افراد به اين دليل در سـخنـرانـي شـكست ميخورند كه تصور ميكنند صحبتهايشان اشـتباه و بـي معني است. آنچه كه در ذهن مي پرورانيد، همان نيز اتفاق خواهد افتاد. اگر خودتان را يك نادان تصور كنيد، همان نيز خواهيد شد. فكر عجز و ناتواني را�در خودتان قبل از شـروع صـحبـت نـابـود كنـيد.� سعي كنيد پيش از سخنراني مطالب را در ذهن خود مـرور نـمـاييد. چگونگي بيان موفقيت آميز موضوعات و نيز حركات خود را مـجسـم نـمايـيـد. تا رسيدن به مرحله يك ايراد يك سخراني كامل اين اعـمـال را تـكـرار كـنـيـد. بـعـد از آن تـنـها كـاري كـه لازم اسـت انجام دهيد، عملي كردن تجسمات خود خواهد بود. 6. كار نيكو كردن از پر كردن است مايكل جردن هم ممكن است وقتي براي اولين بار با توپ بسكتبال آشنا شد، 10 پرتاب اولش را در گل نكرد، اما با سخت كوشي و تمرينات بسيار، بـه بـهـتـريـن بسكتباليست دنيا مبدل شد. نكته اين است كه اگر بخواهيد سخنران بهتري شويد بايد تمرين كنيد. بصورت داوطلبانه هنگـام اوقـات بـيـكاري جـلوي دوسـتـانـتان قرار گرفته و�به جلوي جمع ايستادن عادت كنيد. بتدريج سعي كنيد به تعداد نفراتي كه در مقابلشان قرار گرفته ايد بيفزاييد و از افراد قويتر اسـتفـاده نـمايـيد. ايده ايـنكار اين است كه در شرايط غير واقعي كه اهميتي ندارد، متوجه اشتباهات و نقاط ضعف خود شويد. به اين ترتيب هنگامي كه روز موعود فرا ميرسد با اعتماد بنفسي كامل در مقابل جمع قرار گرفته و همـه چـيـز بـه خوبي پيش خواهد رفت. 7. روي پيغام تمركز كنيد هنگام سـخنـراني در يـك جـمـع زيـاد به حاضرين فكر نكنيد. به پيغام و نكاتي�كه بايد بـه ديگران منتقل كنيد تمركز نماييد. در نهايت دليل قرار گرفتـن شمـا پـشـت ميـكروفـن ايـن است كه مطلب مورد نظر خود را به شنـوندگـان بـفـهـمـانـيد. به اين ترتيب ديري نخواهد پاييد كه ديگر احساس ناآرامي و اضطراب نكرده و راحت تر تـوانـسـت بـا مـخاطبـيـن خود براي بحث و گفتگو ارتباط برقرار نماييد جلسه دهم : آموزش فن بیانحرفائ ممنوعه براي سخنرانانننننن و مجريان 12 نكته در مورد : مجريان و سخنوران حرفه اي چه نگويند؟ 1-? ازجملات منفي استفاده نكنيد . جملات را مثبت كنيد. از به كار بردن كلمات و الفاظي مثل خون – مرگ – قتل – غارت – غم – اندوه كه موج منفي ساطع مي كند خود داري نماييد. ? 2-? از سخنان عوام پسندانه استفاده نكنيد در همايشهاي علمي ،ادبي ،فرهنگي وهنري از بيان مسائل روزمره اقتصادي مثل قيمت گوشت ومرغ جدا بپرهيزيد چون شما نه كارشناس مسائل اقتصادي هستيد واين بيان،? برداشت هاي متفاوتي در تصور مخاطبان به وجود مي آورد و وجه تشابهي با همايش ندارد. ? 3- صفت كلمات فارسي را به صورت مونث به كار نبريد. درزبان فارسي مذكر ومونث نداريم واين مخصوص زبان هاي عربي، آلماني، انگليسي و....است . ما درفارسي" مرحومه مغفوره" نداريم – "فقيده سعيده" نداريم – "وزارت عاليه" نداريم – "بانوي مكرمه "اشتباه است . ? 4- از به كاربردن الفاظ? و تركيبات سخنراني منبري اجتناب كنيد. ? نگوييد" في الواقع" بگوييد " درواقع"? يا " درحقيقت" ? نگوييد" با النسبه" بگوييد "به نسبت" ? نگوييد "علي اي حال" بگوييد " به هر صورت "– " به هرجهت" ? نگوييد" لذا" بگوييد "بنابراين" نگوييد" علي قص هذا " بگوييد "به همين ترتيب" 5- از به كاربردن كلمات انگليسي والفاظ بيگانه كه جايگزين آن موجود است واسم خاص نيست برحذرباشيد. نگوييد "پانل تخصصي" بگوييد " نشست تخصصي" نگوييد" تايم ما رو به پايان است و باز نگوييد" زمان رو به پايان است" بگوييد "دراين? لحظه هاي پاياني / دقيقه هاي آخر ... اين روزها استفاده شكسته بسته زبان هاي بيگانه يك ضد ارزش تلقي مي گردد. ولي، به شيوايي صحبت كردن با زبان مادري شايسته ي تجليل است . ? 6 از لغات وتركيبات غلط مصطلح استفاده نكنيد. از كلمات فارسي با قواعد فارسي استفاده نماييد. بعضي از لغات وتركيبات غلط مصطلح است . شما به عنوان يك مجري حرفه اي ، دامنه ي لغات خود را براي يك بارتنظيم نماييد? تا كسي به شما تذكرادبياتي ندهد. ? مثلا گفتن جمله ي :" به رسم ادب ونزاكت تشويق بفرماييد." نزاكت در ادب فارسي وجود ندارد براي اينكه از تركيب عربي استفاده شده است درحالي كه ريشه ي عربي ندارد. عدالت وصداقت از عدل وصدق مي آيد. ولي يكي به ما بگويد ريشه ي نزاكت چيست ؟ ? 7- كلمات را با علامت غير فارسي " جمع نبنديد ، علامت جمع فارسي " آن " و" ها " است . مخاطبين – مسئولين – اساتيد? اشتباه است? بگوييد" مخاطبان – مسئولا ن – استادان " جمع الجمع اشتباه است.!!!! احوال جمع حال است و احوالات اشتباه است. امور جمع امر است و امورات اشتباه است. شرايط جمع شرط است و شرايتها اشتباه است.(شروط جمع مكسر است و اشكال ندارد)? ? اوقات جمع وقت است و اوقاتها اشتباه است. (وقت بخير كه زياد هم مصطلح شده است كاملاً در ادبيات فارسي اشتباه است) ? 8- ازبه كاربردن كلمه ي حضار وگرام و يا تركيب آنها به شدت برحذرباشيد . حضار جمع مكسرعربي است وبايد بگوييد حاضران و كلمه ي گرام كاملا اشتباه است وگرامي درست است . ? ? تركيبات صحيح بسازيد: نگوييد "ماه فروزان " اين تركيب اشتباه است بگوييد" ماه تابان ". براي تقديراز ديگران منصب وشغل آنها را با تركيبات زيبا همراه نماييد . مثلاً براي تقديراز يك منجم در همايش نجوم از اصطلاحات نجومي مثل اين استفاده نماييد. ستاره درخشان و ماه تابان آسمان علم نجوم ايران جناب ......................... ? 9- دايم نگوييد " وقت ما تنگ است " در مواقعي كه اززمان عقب هستيد مرتب درهر حضور نگوييد " وقت ما تنگ است " اين خود زمان براست وشما نفعي ازگفتن اين كلام نخواهيد برد جز اتلاف وقت . شما مجازيد تنها جملات خود را مجمل و مختصرنماييد. 10- ازتكرارمكررات و توضيح واضحات بپرهيزيد . مرتب نگوييد " درخدمت شما هستيم " .اصطلاحي كه اين روزها زياد از مجريان غير حرفه اي شنيده مي شود. اگر چيزي را نبايد مي گفتيد و گفتيد ، ديگر توضيح زيادي ندهيد و كار را از آن كه هست بد تر نكنيد. همين طور اشكالات و كوتاهي ديگران را به بهانه پوزش خواستن ، برجسته نكنيد. به طور مثال براي دير شروع شدن برنامه ، يك پوزش رسمي توسط مجري كافي است و لازم نيست تا انتهاي همايش آن را? تكرار كرد. 10- از سخنان القايي منفي بپرهيزيد: مرتب نگوييد يا تلقين نكنيد كه " مي دانم شما خسته شده ايد". نگوييد " مي دانم بعضي از شما بليط داريد". نگوييد " اشتباهات ما را ببخشيد". 11- دو بار سلام نگوييد. در شروع مراسم رسمي جواب سلام نطلبيد. اگر جواب سلام شما را ندادند كه معمولاً چنين است، از آن عبوركنيد. ? اين اشتباه محرز شماست اگرعدم جواب سلام جمع را با كنايه يا عباراتي خودماني? پررنگ نماييد ولو اينكه بعضي ها در دفعه? دوم جواب سلام شما را بدهند. بيش از يك بار به هيچ مقامي خيرمقدم عرض نكنيد (بعضي از افراد كنفرانس ها را با ضيافت شام خصوصي اشتباه مي گيرند. حتي سخنرانان? بعد از شما هم مجاز نيستند بجز ذكر سلام ،? عرض خير مقدم بگويند (دبير همايش مستثني است). ? اين مهم در مراسم رسمي به عهده مجري است. ? 12- هرگزنگوييد شما تقصيري نداريد و يا مشكلات تيم اجرايي را برجسته نكنيد . ? شما دعوت شده ايد تا عيب ونقص همايش را بگيريد نه اين كه مشكلات بوجود آمده را برجسته كنيد وتكراركنيد. مثلا اگر اسمي? اشتباه چاپ شده است نگوييد به من ليست اشتباه داده شده است . فقط مودبانه عذر خواهي نماييد و اسم درست را تكرار كنيد. جلسه نهم :آموزش فن بیانچند توصيه براي گويندگان و مجريان گاهي گمان مي‌رود همين اندازه كه گوينده و مجري بتوانند مخاطب را تسخير كنند، كافي است كه بگوييم آنها ارتباط‌گران خوبي هستند. اشتباه اينجاست كه ارتباط، به درستي تعريف نمي‌شود. ارتباط رسانه‌اي مفهومي دو جانبه دارد كه با واسطه رسانه شكل مي‌گيرد. ارتباط، ابزار هموار كردن درك متقابل ميان گوينده و مردم است و اين مهم نيازمند ظريف‌ترين و� شفاف‌ترين شيوه‌هاي كلامي و غير كلامي است. � گوينده و مجري ناآشنا به جاذبه‌هاي كلامي و رفتارهاي غيركلامي در برقرار كردن ارتباط موثر و پايدار ناتوان خواهند بود. شايد بتوان گفت مفهوم ارتباط به معناي تسخير مخاطب علاقه‌مند، ايجاد رغبت در بيننده يا شنونده براي دنبال كردن برنامه و اثرگذاري بر نگرش و رفتار اوست. � براي دستيابي به اين مهارت‌ها لازم است با دانش ارتباطات آشنا شد،نظريه‌هاي ارتباطي را آموخت و مخاطب را به خوبي شناخت تا در حين ارتباط به درك و شعور او توهين نشود. � اگر مجري يا گوينده، علم ارتباطات را نشناسد بي‌شك در جلوي دوربين، فردي مزاحم خواهد بود! قدرت جذب سريع مخاطب و شاد نگه داشتن روحيه او در عين جدي بودن از يك مجري يا گوينده؛ ارتباط گر خوبي خواهد ساخت. � گوينده و مجري هوشمند مراقب است كه در تله لودگي رفتار و جلف بازي‌ها و مهمل‌گويي‌ها نيفتد و اعتماد مردم را به خود جلب كند و براي رسانه نيز اعتبار كسب نمايد كه اين خود راز موفقيت رسانه‌هاي معتبر جهان است. براي تقويت گفتار و تامين پشتوانه سخن، لازم است گوينده و مجري با برنامه‌ريزي منظم، ساعتي از شبانه روز را به مطالعه كاربردي اختصاص دهد و مطالب گزيده را ثبت نمايد تا مجبور به تقليد از ديگران نشود و سخن خويش را عاريتي نكند! � مطالعه به گوينده تسلط گفتار مي‌بخشد. گويندگاني كه متني را در پشت ميكروفن يا جلوي دوربين مي‌خوانند در همان لحظات اول اثبات مي‌كنند كه پشتوانه مطالعه كاربردي دارند يا خير؟ � � غلط‌خواني، لرزش صدا، ترس از خواندن واژه‌هاي پيچيده و عبارت‌هاي نفيس، ناديده گرفتن كلمات اصلي و شتاب در اداي متن� ضعف گوينده را در محروم بودن از پشتوانه مطالعاتي لو مي‌دهد. � بر اثر مطالعه، مهارت مفهوم پردازي و نوگويي تقويت مي‌شود و دايره واژگان گوينده گسترش مي‌يابد؛ بايد دانست كه گوينده ثروتمند كسي است كه برخوردار از گنجينه واژگان باشد بنابراين اگر گفتار گوينده و مجري را سكوي اول يا اصل نخست تلقي كنيم، زماني كسي مي‌تواند به خود اجازه حرف زدن در راديو و تلويزيون را بدهد كه بخشي از متون گوناگون زبان فارسي را خوانده و مرارت مطالعه را بر خود هموار كرده باشد. � اصل ديگر يا اصل دوم در گويندگي و اجرا، مهارت برقراري ارتباط با مخاطب است؛ واقعا يك ارتباط گر خوب كيست؟ ارتباط چيست؟ ارتباط موثر چگونه ارتباطي است؟ چگونه به يك ارتباط پايدار با بيننده و شنونده برسيم؟ براي اين كه گوينده بر رفتار و نگرش مردم اثر بگذارد بايد از چه شيوه ارتباطي استفاده كند؟ � براي دستيابي به قدرت گفتار بايد مطالعه كرد؛ منظور از مطالعه، مطالعه كاربردي است نه ذوقي و سليقه‌اي. مطالعه ذوقي روشي شخصي براي تامين ذوق و سليقه فردي است و افراد بسياري اينگونه مطالعه مي‌كنند اما جالب است بدانيد كه در گفتار، ارتباط روزانه يا سخنراني توانا نيستند! مطالعه كاربردي به سيري از مطالعات اطلاق مي‌شود كه براي بيان رسانه‌اي استفاده مي‌گردند. چنين مطالعاتي پشتوانه كلامي گوينده و مجري به حساب مي‌آيند و سكويي مطمئن براي پرش و ماندگاري در ذهن مخاطب هستند. جلسه هشتم :آموزش فن بیانچگونه با ديگران صحبت كنيم ؟ همه مردم در تمام طول روز صحبت مي كنند. اما آيا آنها همگي مي دانند چگونه صحبت مي كنند و يا چطور بايد صحبت كنند؟ آيا هيچ پيش آمده بر اثر نوع صحبت طرف مقابل، منظور و سخن او را به گونه اي ديگر برداشت كنيد و پس از مدت ها، متوجه شويد كه اشتباه كرده ايد؟ آيا ربطي بين سخن گفتن و موفقيت و محبوبيت، مي بينيد؟ يك كارمند بخش تبليغات: صحبت كردن ارتباط مستقيمي با كار دارد. اينكه چه بگويم، چطور بگويم و يا به قول معروف از چه دري وارد شوم تا بتوانيم براي موقعيت كاري ام، به نتيجه اي دلخواه برسم. نوع صحبت، در كاري كه دارم بسيار مهم است. اينكه چگونه موارد لازم و ظريف را رعايت كنم يا لحن در هنگام گفتن يا خواندن مطلب، با توجه به نوع و تفاوت آنها چگونه باشد و خيلي نكات ديگري كه متاسفانه خيلي افراد از آنها كاملاً بي خبر و بي اطلاعند و فكر مي كنند كه خوب، گويندگي خيلي آسان است. به همين علت هم است كه گفتار خيلي ها در حال حاضر به دل ديگران نمي نشيند. يك كارمند آژانس مسكن: صحبت كردن انسان، نمونه بارز شخصت اوست. حال اين شخصيت ممكن است بنا به مقتضاي پيش آمده، متفاوت باشد. مثلاً خود من، از زماني كه در آژانس مسكن مشغول به كار شدم، فهميدم بايد نوع صحبت كردنم را كمي تغيير بدهم. چرا؟ براي آنكه بتوانم در دل مشتري رخنه كرده و با جذابيت كلمه و نفوذ كلام، به او نشان دهم كه آژانس درستي را براي يافتن ملك مورد نظر، انتخاب كرده است!! يك فروشنده: به نظر من حرف اول را در فروشندگي، زبان شيرين و به قول بعضي ها، چرب و نرم مي زند. آقا و خانم هم ندارد. شما بايد طوري با مشتري صحبت كنيد كه او دست خالي از مغازه بيرون نرود. پس مي بينيد كه صحبت كردن چقدر مهم است، حتي بارها در روزنامه ها خوانده ايم فلاني آن قدر زبان شيرين و چرب و نرمي داشت و آنقدر زيبا و در ظاهر منطقي صحبت مي كرد كه تمام اطرافيانش را شيفته خود مي كرد و در نهايت آنها را فريب مي داد تا به چيزهايي كه مي خواهد برسد! البته اين گونه افراد كه از هنر صحبت كردن در موارد منفي و رياكارانه بهره مي برند، افراد خوبي نيستند، چون به نظر من، هنر صحبت كردن هم از آن چيزهايي است كه بايد مقدس شمرده . ساعت هاي مديدي را صرف صحبت كردن، داستان سرايي، جر و بحث، تدريس و گاهي هم با خود حرف زدن مي كنيم! در عين حال ساخت و اداي جمله، لحن و صوت ما به هنگام سخن گفتن و نحوه بيان و چگونگي سخن گفتن را نيز مي توان از موارد مستقيم و مربوط به صحبت كردن دانست. چرا كه تمامي موارد ياد شده در جذب مخاطب يا مخاطبان ما نقش مهمي داشته و مي تواند قدرت ما را به عنوان معياري كاملاً واضح براي آنكه متوجه شويم ، مخاطب ما تمايل به ادامه صحبت دارد يا خير را مشخص نمايد. بايد گفت شناخت، ايجاد راه مناسب به اضافه انتخاب كلمات و جمله ها و همين طور نكاتي كه در سطور قبل قيد گرديد، همگي منتسب به علمي مي شود به نام علم زبان شناسي. علم زبان شناسي نظمي است كه براي درك طرز كار زبان، مورد استفاده قرار مي گيرد. ربط بين افراد از طريق صحبت دو طرفه ، ايجاد حفظ و يا از هم گسيخته مي شود و بدين ترتيب موجب مي گردد تا راه مطمئني براي درك چگونگي ايجاد، ماندگاري و يا گسسته شدن اين ربط، فراهم آيد. البته شاخه هايي از علم زبان شناسي بيشتر با تاريخ يا دستور زبان و يا آرايه هاي نمادي زبان مربوط مي شوند. اما شاخه هايي در علم زبان شناسي به جامعه شناسي زبان، تحليل، سخنراني و زبان شناسي انسان شناسانه اختصاص يافته كه بيشتر به اين توجه دارد كه مردم چگونه از زبان، در زندگي روزانه استفاده مي كنند و چگونه مردمي با فرهنگهاي متفاوت از زبان، آن هم به شيوه هاي گوناگون، بهره مي گيرند. به هر حال بايد اذعان داشت، علم زبان شناسي است كه مي تواند به بشر بياموزد چگونه مي توان زندگي را در اختيار گرفت و روابط با ديگران را چه در محل كار، يا ميهماني ها و مصاحبه ها و از همه مهمتر در بين خانواده، بهبود بخشيد. فكر كنيد در يك ميهماني نشسته ايد، ناگهان احساس تنهايي مي كنيد، از خود مي پرسيد، "مردم اين همه حرف مهم را از كجا مي آورند كه اين چنين ممتد با يكديگر صحبت مي كنند؟" پاسخ اين است كه حرف مهمي در كار نيست بلكه مردم سعي مي كنند موضوع مهمي براي صحبت پيدا كنند و بعد، درباره آن به گفت و گو بپردازند. گفت و گويي كه در واقع به واسطه آن نشان داده مي شود، افراد با يكديگر مرتبط اند. به عبارتي صحبت ميان افراد، از رابطه آنان سخن مي گويد. اجزاي قابل توجه اطلاعاتي كه به وسيله معاني كلمات منتقل مي شوند پيام و آنچه در باره روابط مخابره مي شوند، تلقي در قبال يكديگر و موقعيت و حرفي كه مي زنيم، فراپيام را تشكيل مي دهند. اين همان فراپيام است كه نسبت به آن واكنش شديد نشان مي دهيم. به عنوان مثال اگر كسي در حالي كه آرواره هايش را به هم فشرده و در حالي كه كلمات را با غضب و فشار از دهانش خارج مي كند به شما بگويد "من خشمگين نيستم" اين پيام را از او نمي پذيريد و به جاي آن فراپيام را از او قبول مي كنيد و نتيجه مي گيريد كه او خشمگين است. گفتن عباراتي نظير "تو اين را نگفتي اما طرز بيانت اين معنا را داشت" يا "چرا اين طور گفتي؟" يا "مسلم است اشكالي وجود دارد، لحن كلامت اين را به خوبي نشان مي دهد" واكنشهايي نسبت به فراپيامهاي سخن هستند. در حاليكه كلمات اطلاعاتي را منتقل مي سازند، طرز سخن ما، بلندي صدا، سرعت حرف زدن، طرز اداي كلمات با تاكيدها، ذهنيت ما را مشخص مي نمايند. سر به سر گذاشتن، توضيح دادن، تهمت زدن، اينكه احساسي دوستانه داريم يا خشمگين هستيم، آيا مي خواهيم صميمي تر شويم يا بيشتر فاصله بگيريم و غيره. به عبارت ديگر طرز گفتار ما معاني اجتماعي را مخابره مي كند. گرچه ما پيوسته در سخن خود نسبت به معناي اجتماعي واكنش نشان مي دهيم اما حرف زدن در باره آن برايمان دشوار است. زيرا در فرهنگ تعاريف كلمات آن را نمي يابيم. انديشيدن، ديدن و يا حرف زدن در باره نيروها و فرآيندهايي كه براي آن نامي نداريم، حتي اگر اثرشان را احساس كنيم دشوار است. علم زبان شناسي واژه هايي در اختيارمان مي گذارد كه فرايندهاي ارتباط را توصيف مي كند و در نتيجه امكان ديدن، حرف زدن يا انديشيدن در باره آنها را ميسر نمي سازد.جلسه هفتم : آموزش فن بیانارتباطات غير كلامي و استفاده از زبان بدن ( زبان جسماني - زبان اشاره ) گوش دادن هم ارتباط كلامي است زندگي انسان از بدو تولد در ميان ديگران و در اجتماع آغاز مي شود. �نوزاد كه به تدريج در ميان ديگران زندگي مي‌كند، رفتارهاي اجتماعي را ياد مي گيرد و با محيط زندگي خود سازگار مي شود. �يكي از رفتارهاي اجتماعي انسان حرف زدن يا ارتباط كلامي است. �بطور كلي ارتباطCommunication يعني فرايند انتقال پيام از فرستنده به گيرنده مشروط برآن كه محتواي مورد انتقال از فرستنده‌ برگيرنده منتقل شود و بالعكس . براي برقراري رابطه، انتقال دهنده و گيرنده بايدكد يا رمزمشتركي داشته‌باشند تا معني اطلاعات موجود درپيام بدون‌اشتباه تعبير‌شود.�۱ �اين كد يا رمز مشترك در ارتباط كلامي از جنس كلام يا زبان مشترك است ; كه خود همواره با رمزها و كدهاي غير كلامي مثل حركات و حالتهاي بدن , چهره و دست و ... همراه است ( زبان بدن ) . اين رفتارهاي غير كلامي به شكلي تفكيك ناپذير بخش كلامي شنونده را تحت تاثير خود قرار مي دهد . با توجه به تعريف ارتباط، هر ارتباطي دو سو دارد: يكي فرستنده و ديگري گيرنده (فعلاً به پيام و كانا‌ انتقال آن كاري نداريم.) �در ارتباط كلامي فرستنده همان گوينده‌است و گيرنده همان شنونده . �بنابراين مي بينيد كه نقش شنونده كم از گوينده نيست و هر دو نقشي برابر در انتقال پيام يا در ارتباط كلامي دارند. �پس گوش‌دادن هم بخشي از ارتباط كلامي است. �حالا به اين پرسش پاسخ دهيد: يك شنونده خوب چه ويژگي هايي دارد؟ �شنونده ي خوب يا فعال نقش خود را در ارتباط كلامي مي داند و آن را دست كم نمي گيرد. براي مثال وقتي كسي حرف مي زند، شنونده ي خوب مراقب است كه حواسش پرت نشود. براي اين كار سعي مي كند هرچند لحظه يك بار حرف‌هاي شنونده را در ذهن خود خلاصه كند و مهم‌ترين بخش آن را به خاطر بسپارد. �مراقب زبان بدن يا پيام‌هاي غيركلامي خود است . براي اين كار سعي مي كند به حالت‌هاي خود تسلط داشته‌باشد. گاه‌‌گاه با يك حركت سر يا دست يا تغييرحالت در چهره‌ نشان دهد كه دارد به حرف گوينده توجه مي كند. گاه با بيان كلمه‌هاي كوچك و اصوات لازم گوينده را تشويق مي كند كه به حرفش ادامه دهد. �▪به ارتباط از طريق چشم اهميت مي دهد و به چشم‌هاي طرف مقابل نگاه مي كند. �▪وسط حرف گوينده نمي آيد و كلامش را قطع نمي كند. �▪بي حوصلگي و بي تابي نمي كند و نشان نمي دهد كه باقي حرف را مي داند. �▪سعي نمي كند پيش‌داوري و قضاوت كند يا گوينده را محكوم كند. �▪ به فكر دفاع از خود نيست و تلاش نمي كند عقايد خود را به ديگري بقبولاند. �▪براي پاسخ به پرسش ها عجله نمي كند و فرصت مي دهد طرف مقابل فكر كند. �▪سعي مي كند احساسات گوينده را درك كند و براي اين كار بد نيست خودش را به جاي او بگذارد. �▪در مواقع لزوم احساس طرف مقابل را در قالب كلمه‌هاي خودش (شنونده) بازگو مي كند. �▪ اطلاعات خود را به رخ طرف مقابل نمي كشد. �▪ سعي مي كند پيا‌م‌هاي غيركلامي گوينده را درك كند. �▪گوينده را سوال پيچ نمي كند. البته بايد توجه داشته باشيم همه‌ي اين سفارش‌ها براي موقعي است كه كسي بخواهد شنونده‌ي فعالي باشد. مسلماً ما هميشه فرصت نداريم يا به دلايل ديگر اصلاً مايل نيستيم شنونده‌ي فعالي باشيم در آن صورت بايد به فكر تكنيك‌هايي براي پايان دادن به گفتگو باشيم.جلسه ششم : آموزش فن بیانارتباطات غير كلامي و استفاده از زبان بدن ( زبان جسماني - زبان اشاره ) زبان بدن را بهبود بخشيم جهان امروز جهان ارتباطات است ولي اين لغت �ارتباطات� مي‌تواند دو معني داشته باشد يكي همان ارتباطات از راه دور و بي‌سيم و دنياي مجازي اينترنت و چيزهايي از اين قبيل. معناي ديگر روابط بين انسان‌هاست كه مي‌خواهيم در زير به آن بپردازيم. همه ما روزانه با افراد زيادي برخورد داريم كه نزديك‌ترينشان اعضاي خانواده‌مان هستند و شايد نفر آخر يك صندوق‌دار فروشگاه باشد. ولي صرف‌نظر از شخص، آنچه كه در يك برخورد موفق موثرترين عامل است، �مهارت‌هاي ارتباطي� است. بسياري از مردم به قدر كافي از اين مهارت برخوردار نيستند و همين ضعف سبب مي‌شود كه بسياري تنش‌ها و درگيريهاي اجتماعي به وجود آيد كه گاهي عواقب ناخوشايندي در پي خواهند داشت. ● در اين جا هفت نكته ساده آورده‌ايم كه براي بهبود مهارت‌هاي ارتباط اجتماعي موثر و مفيد هستند: ۱) گوش‌دادن را ياد بگيريد. خوب گوش دادن از مباني ارتباطات اجتماعي مناسب است. دقت كنيد كه اول تمامي سخنان طرف مقابل را بشنويد و كاملاً از چند و چون آن آگاه شويد، سپس قضاوت كنيد. ۲) شتاب‌زده قضاوت نكنيد. اگر درست بلافاصله پس از شنيدن حرف‌هاي طرف مقابل نتيجه‌گيري كنيد، قضاوت درستي انجام نداده‌ايد. پس از اتمام سخنان او، فكر كنيد و روي ديگر سكه را هم در نظر آوريد. ۳) كمي فكر كنيد سپس پاسخ مخاطب خود را بدهيد. هنگامي كه طرف صحبت از شما نظر مي‌خواهد، فوراً جواب ندهيد. ابتدا حرف‌هايي كه مي‌خواهيد بزنيد را سبك سنگين كنيد بعد نظرتان را اعلام نماييد. ۴) هيچ وقت فكر نكنيد كه كاملاً حق با شماست و آنچه مي‌گوييد درست است. گاهي اوقات هم �شما� اشتباه مي‌كنيد و هيچ ايرادي هم ندارد. نكته اينجاست كه اشتباهتان را بپذيريد و نقطه ضعف را به درستي بشناسيد. ۵) مراقب باشيد كه وقتي با كسي صحبت مي‌كنيد و به حرف‌هايش گوش مي‌دهيد، حواستان پرت نشود و در خيالات خود غرق نشويد. اين رفتار در واقع يك جور بي احتراميست و بعضي افراد از آن ناراحت و آزرده‌خاطر مي‌شوند. ۶) اگر طرف صحبت شما جمله‌اي مي‌گويد كه آن را به درستي نمي‌شنويد يا معنايش را درك نمي‌كنيد، از او بخواهيد كه دوباره حرفش را تكرار كند. اين كار خيلي بهتر از آنست كه براساس حدس و گمان جمله او را كامل كرده يا درباره معنايش بينديشيد. ۷) بدانيد كه هنگام صحبت‌كردن بدن شما نيز در كنار زبانتان حرف مي زند. پس در موقع سخن گفتن حركات بدنتان را مراقب كنيد و اگر مي‌بينيد كه بدن شما به درستي و بازباني مناسب صحبت نمي‌كند، تمرين كنيد و با صحبت‌كردن جلوي آينه �زبان بدن� را بهبود بخشيد. مهارت‌هاي ارتباطي در طي زمان و فقط و فقط با تمرين مهارت‌ها بهبود پيدا مي‌كند و به راحتي ميسر نمي‌گردد. مقوله هنر برقراري ارتباطات موثر در بحث هوش هيجاني و هوش اجتماعي جاي مي‌گيرد و مي‌تواند يك انسان ضداجتماعي و نا به هنجار را به فردي نوع‌دوست، مسلط بر نفس، خوددار و در عين حال قاطع و مصمم تبديل كند. جلسه پنجم :آموزش فن بيانآموزش فن بيان و درست صحبت كردن امروزه بسياري از نظريه‌پردازان و صاحب‌نظران علوم ارتباطات بر اين عقيده‌اند كه مهارت‌هاي ارتباطي نقش بسيار مهمي در موفقيت انسان چه در زندگي كاري و اداري و چه در زندگي شخصي آنان دارد. به جرات مي‌توان ادعا كرد كه يكي از مهم‌ترين دلايل شكست‌هايي كه انسان در زندگي خود با آن مواجه مي‌شود اين است كه قبل از اتخاذ تصميم و مبادرت به انجام يك كار (انتخاب شغل، ازدواج، تربيت فرزند و امثال آن)‌ سعي نكرده است كه مهارت‌‌هاي ارتباطي و رفتاري لازم براي انجام آن كار را كسب كند. پژوهش‌هاي انجام شده حاكي از آن است كه مهارت‌هاي لازم براي برقراري ارتباط موثر را مي‌‌توان از طريق آموزش و تمرين ياد گرفت و البته كسب اين مهارت‌ها چندان آسان به نظر نمي‌رسد، در برقراري ارتباط با ديگران چنانچه يكي از طرفين صحبت، پيام طرف مقابل را به خوبي دريافت نكند و نفهمد كه منظور طرف مقابل از اين پيام چه بوده، ارتباط برقرار شده بي‌حاصل بوده است. ريشه بسياري از سوءتفاهمات، رنجش‌ها و اختلافات و همچنين منشأ بسياري مشاجرات، اختلافات و نزاع‌هاي خانوادگي، عدم وجود فهم متقابل در صحبت‌ها است. درواقع مي‌توان گفت ريشه بسياري از سوءتفاهمات، رنجش‌ها و اختلافات و همچنين منشأ بسياري مشاجرات، اختلافات و نزاع‌هاي خانوادگي، عدم وجود فهم متقابل در صحبت‌ها است، چراكه يكي از طرفين گفتگو يا بدتر از همه دو طرف گفتگو حرف يكديگر را نمي‌فهمند و برداشت درستي از پيام‌هاي ارسال شده ندارند. درست صحبت كردن و بيان متناسب يكي از مهارت‌هاي اساسي ارتباطي در برقراري يك ارتباط موفق و موثر مي‌باشد. در بيان اهميت اين مهارت ضرب‌المثل‌هاي فراواني در ادب فارسي وجود دارد. از آن جمله �تا مرد سخن نگفته باشد، عيب و هنرش نهفته باشد� يا �پسته بي‌مغز چو دهن باز كند رسوا شود.� و از همه معروف‌تر ضرب‌المثل قديمي فارسي: �زبان سرخ، سر سبز مي‌دهد بر باد.� به راستي آيا تاكنون به چگونگي و شيوه صحبت كردن با ديگران فكر كرده‌ايد؟ در حقيقت همه ما توانايي صحبت كردن را داريم، اما گاه لازم است براي ايجاد ارتباط يا استمرار ارتباطات خود مهارت‌هاي صحبت كردن را هم از نظر كمي و هم از نظر كيفي ارتقا دهيم. برخي از افراد از صحبت كردن با ديگران طفره مي‌روند يا نمي‌‌توانند به راحتي سر صحبت را با ديگران باز كنند و روابط موثري با ديگران داشته باشند. روش‌هاي ساده‌اي وجود دارد كه به شما كمك مي‌كند تا بهتر با ديگران ارتباط برقرار كرده و مصاحبت و دوستي آنها را حفظ كنيد، مثلا اين كه بهگروه اينترنتي آفتاب شما Aftabu.Com صحبت‌هاي طرف مقابل علاقه نشان دهيد، نظر مخالف و انتقاد خود را طوري بيان كنيد كه طرف شما ناراحت نشود، به نشانه‌هاي غيركلامي وي بيشتر توجه كنيد و مهم‌تر از همه اين كه سعي كنيد در صحبت كردن مودب باشيد. صحبت كردن چگونگي صحبت با افراد متفاوت در مورد چگونگي صحبت كردن با افراد گوناگون و با ويژگي‌هاي متفاوت ابتدا بايد در نظر داشته باشيم كه طرف صحبت ما جزو كداميك از گروه‌هاي زير مي‌باشد و بعد با استفاده از رهنمودهاي ارائه شده بدانيم كه با هريك چگونه صحبت كنيم. ۱ ـ تحليلگرها: معمولا تحليلگرها تمايل به كمال‌گرايي دارند، به عبارت ديگر آنها دوست دارند همه چيز را درباره يك موضوع بدانند. اطلاعات و تصميمات آنها معمولا دقيق و عاقلانه است و شايد به همين دليل آنها در تصميم‌گيري كند هستند. در ضمن آنها احساسات و عواطف خود را براي ديگران آشكار نمي‌كنند. بنابراين در هنگام صحبت با تحليلگرها مي‌بايستي: ـ قبل از شروع صحبت دقيقا بدانيد كه مي‌خواهيد درباره چه و چگونه صحبت كنيد. ـ صريح باشيد و فقط درباره اصل موضوع صحبت كنيد چرا كه آنها از وقت تلف كردن بيزارند. ـ هنگام صحبت با آنها دقيق و واقع‌بين باشيد و به آنها فرصت بدهيد تا بدانند كه شما قابل اعتماد هستيد. ـ با آنها خودماني رفتار نكنيد، سعي كنيد رسمي باشيد و با صداي بلند نيز حرف نزنيد. ـ آنها را تهديد نكنيد و سعي نكنيد با چرب‌زباني از آنها سوءاستفاده كنيد. ۲ـ صميمي‌ها: افراد صميمي به مردم و دوستي با آنها خيلي اهميت مي‌دهند. احساسات افراد را درنظر مي‌گيرند و سعي مي‌كنند هرطور شده ديگران را ناراحت نكنند. در هنگام صحبت با اين دسته از افراد سعي كنيد: ـ گفتگوي خود را با تعريف از آنان شروع كنيد به آنان صادقانه علاقه‌ نشان دهيد و فورا سر اصل مطلب نرويد. ـ با آنان زياد درباره آمار و اطلاعات صحبت نكنيد چرا كه خيلي زود از شنيدن اين مسائل خسته مي‌شوند و بحث را قطع مي‌كنند. ـ اگر با آنها مخالف هستيد، مواظب باشيد احساساتشان را جريحه‌دار نكنيد. ـ در حين صحبت با آنها خودماني و غيررسمي باشيد. ۳ـ بيانگرها: اين افراد دوست دارند اوقات خوشي داشته باشند، پرحرارت و مبتكر هستند و به سختي مي‌توانند افرادي را كه مثل خود آنها نيستند، تحمل كنند. در هنگام گفتگو و تبادل نظر با بيانگرها به ياد داشته باشيد: ـ به آنها اجازه بدهيد كه از زمان گفتگو لذت ببرند و بخشي از زمان گفتگو را به مسائل دوستانه و آشنايي اختصاص دهيد. ـ در مورد اهداف آنها و آنچه خوشحالشان مي‌كند، صحبت كنيد. ـ در حين صحبت با آنان سرد و بي‌احساس نباشيد و براي آنان قانون وضع نكنيد. ـ از آنها بخواهيد نظريات و عقايد خود را بيان كنند. ۴ـ سلطه‌جوها: سلطه‌جوها افرادي قوي، قاطع و نتيجه‌گرا هستند كه گاهي اوقات نسبت به خودشان و ديگران جدي و سختگير مي‌باشند. اين افراد معمولا احساسات خود را براي ديگران آشكار نمي‌كنند و از كساني كه وقت خود را با صحبت‌هايي بي‌فايده تلف مي‌كنند نيز اصلا خوششان نمي‌آيد. در هنگام صحبت كردن با اين افراد نكات زير را در نظر داشته باشيد: ـ فقط به اصل موضوع توجه كنيد و درباره موضوعات متفرقه صحبت نكنيد. ـ به طور واضح و منطقي با آنان صحبت كنيد. ـ هنگام صحبت با آنها بي‌نظم و بي‌برنامه نباشيد. ـ سعي نكنيد به آنها دستور دهيد، چون مخالفت خواهند كرد. ـ بعد از صحبت درباره موضوع اصلي، فورا آنها را تنها بگذاريد. ملايم كردن صدا در بيان احساسات، هيجانات و حتي ترس نيز موثر واقع مي‌شود و اگر هميشه با نرمي و ملايمت صحبت كنيد، بهتر مي‌توانيد ديگران را متقاعد سازيد و مخاطب نيز افكارش را بر گفتار شما متمركز مي‌كند البته تمامي نكاتي كه در اين مقاله به آن اشاره مي كنيم با توجه به آموزه هاي ديني و فرهنگي ما ، در رابطه با نامحرم ،بايد بر مبناي بايد و نبايد هاي شرع و عرف مان باشد. � در ذيل به پاره‌‌اي از نكاتي كه به كارگيري آنها در صحبت كردن بسيار مهم مي‌باشد، پرداخته مي‌شود: به آهستگي و با ملايمت صحبت كنيد. به طوري كه شنونده به تمامي گفته‌هايتان گوش دهد و معناي صحبت‌هايتان را نيز متوجه شود. اكثر افراد خيلي تند و سريع صحبت مي‌كنند و فقط در فكر اين هستند كه هم نظر و عقيده خود را مطرح كنند و هم نظر مخاطب را جلب كنند، غافل از اين كه بااين كار مخاطب نمي‌تواند جمله‌هايش را دنبال كند و نهايتا از صحبت كردن با وي خسته مي‌شود. ملايم كردن صدا در بيان احساسات، هيجانات و حتي ترس نيز موثر واقع مي‌شود و اگر هميشه با نرمي و ملايمت صحبت كنيد، بهتر مي‌توانيد ديگران را متقاعد سازيد و مخاطب نيز افكارش را بر گفتار شما متمركز مي‌كند.هرگز آن طور كه خودتان مي‌پسنديد صحبت نكنيد، زيرا ممكن است مايل باشيد با صداي بلند صحبت كنيد، اما شنونده از صداي بلند شما بيزار باشد. بنابراين بايد بدانيد كه در چه محيطي با مخاطب صحبت مي‌كنيد و محيطي كه در آن به سر مي‌بريد ساكت است يا شلوغ، با توجه به اين مساله تن صداي خود را تنظيم كنيد.همچنين هيچ‌گاه به صورت يكنواخت و پي در پي صحبت نكنيد زيرا تن صداي شما در اين حالت براي شنونده كسل‌كننده مي‌شود. سعي كنيد با خنده، لبخند، حالت تعجب،‌ شوخي و… به آنچه كه بر زبان مي‌آوريد شكل دهيد. نحوه صحبت كردن شما بيانگر ميزان احساساتتان از آنچه مي‌گوييد مي‌باشد به اين معنا كه وقتي شروع به صحبت مي‌كنيد،‌ هرجمله‌اي كه در صحبت‌هايتان به كار مي‌بريد، نشان‌دهنده احساسات شما از مساله مورد نظر مي‌باشد و ديگران با شنيدن صحبت‌ها و عقايد شما نسبت به آن مساله، به احساسات دروني‌تان پي مي‌برند. پس سعي كنيد هميشه از كلماتي استفاده كنيد كه مي‌دانيد در نگرش و روحيه طرف مقابل اثر مثبت مي‌گذارد و او را متقاعد مي‌سازد.تعيين حد و حدود شخصي بسيار ضروري است. برخي از افراد در حين اين كه روابط خوبي با ديگران دارند و با آنان گرم و صميمي هستند، اما اجازه نمي‌دهند كه آنان در زندگي خصوصي‌شان مداخله كنند. با توجه به اين مساله، سعي كنيد ‌هنگام گفتگو با ديگران، از مسائل خصوصي آنها كه ارتباطي به شما ندارد، صحبت نكنيد. اگر گوينده و شنونده، هر دو به اين قانون ساده احترام بگذارند و در صحبت كردن حد و حدود خود را بشناسند هميشه از بودن در كنار هم و هم‌صحبتي با يكديگر لذت خواهند برد. ارتباط با ديگران منحصر به ارتباط كلامي نمي‌شود و افراد در گفتگو با ديگران دانسته يا ندانسته پيام‌هايي را نيز به صورت غيركلامي به مخاطب ارسال مي‌كنند. عواملي چون لهجه، طنين صدا، تاكيد و تكيه‌كلام‌ها و عوامل غيركلامي چون �چشم‌ها�، �حالت چهره�، �وضعيت قرار گرفتن بدن�، �حركات و اشارات�، �تماس جسمي� و‌ �طرز لباس پوشيدن و‌ آرايش سر و صورت� در درك و فهم مخاطب از پيام‌هاي ما بسيار موثر هستند توجه به اين نكته نيز ضروري است كه برقراري ارتباط با ديگران منحصر به ارتباط كلامي نمي‌شود و افراد در گفتگو با ديگران دانسته يا ندانسته پيام‌هايي را نيز به صورت غيركلامي به مخاطب ارسال مي‌كنند. عواملي چون لهجه، طنين صدا، تاكيد و تكيه‌كلام‌ها و عوامل غيركلامي چون �چشم‌ها�، �حالت چهره�، �وضعيت قرار گرفتن بدن�، �حركات و اشارات�، �تماس جسمي� و‌ �طرز لباس پوشيدن و‌ آرايش سر و صورت� در درك و فهم مخاطب از پيام‌هاي ما بسيار موثر هستند ولي متاسفانه بسياري از افراد در صحبت‌هايشان، به اين مسائل بي‌توجه هستند و تصور مي‌كنند كه درك و فهم طرف مقابل تنها از طريق پيام‌هاي كلامي حاصل مي‌شود.توجه داشته باشيد ‌هنگام صحبت كردن استفاده از برخي كلمات براي افرادي كه سطح درك پايين يا متوسطي دارند، صحيح نيست. تصور نكنيد با استفاده از اين‌گونه كلمات مي‌توانيد هوش و استعداد خود را نشان دهيد. استفاده از كلمات تزئيني و مبهم مختص افراد پرگوست، افرادي كه زياد صحبت مي‌كنند، زياد مثال مي‌آورند و از كلمات ثقيل و سنگين استفاده مي‌كنند، بتدريج، زمان و مكان صحبت را از دست مي‌دهند، مخاطب را خسته و خود نيز اصل مطلب را فراموش مي‌كنند. پس سعي كنيد تا جايي كه مي‌توانيد از جملات كوتاه، مختصر و مفيد استفاده كنيد تا هم ارزش صحبت‌تان را بالا ببريد و هم رابطه خود را با ديگران گسترش دهيد. هيچ يك از ما با مهارت‌هاي برقراري ارتباط از مادر متولد نشده‌ايم، بر خلاف تصور اكثر افراد، مهارت‌هاي ارتباطي، كاملا آموختني است و آگاهي از اين مهارت‌ها به ما كمك مي‌كند تا در برخورد با اشخاص مختلف اعم از پدر،‌ مادر،‌ همسر، فرزند، دوست يا همكار موفق‌تر ظاهر شوي جلسه چهارم :آموزش فن بیانمراحل نفس گيري بخش يكم تنفس صحيح تنفس صحيح در زندگي عادي هم يكي از مهمترين عوامل تأمين سلامتي انسان است چرا كه اكسيژن لازم براي سوخت و ساز غذا در بدن را به نحو بهتري تأمين مي‌كند . اما در تنفس عادي روزمره ، ما معمولأ هوا را به شيوه درستي تنفس نمي‌كنيم و اگر توجه داشته باشيم، هوا حدود راس شش‌هايمان پايين مي�رود و تمام گنجايش آنها را پر نمي‌كند . اگرتنفس صحيح باشد يعني هوا به قسمت انتهايي شش‌ها وارد شود، شش�ها افزايش حجم پيدا كرده ، از طرفين دنده�هاي پاييني را بلند مي�كند و از پايين نيز بر پرده ديافراگم فشار وارد مي‌آورد و آنرا به سمت پايين مي�راند. در نتيجه پهلوها برجسته مي�شود و شكم اندكي جلو مي‌آيد . بايد توجه كرد كه جلو آمدن شكم در اثر عكس العمل فشاري است كه بر احشاء و عضلات شكم وارد مي‌آيد. بنابراين اين جلو آمدن فقط در حد لزوم است، دقت كنيد كه به طور ارادي شكم را جلو ندهيد. تنفس درست صدا را گرم و پر طنين و جذاب مي‌كند و اين در رسيدن به هدف‌هايي كه براي پرورش بيان برشمرديم عامل بسيار مؤثري خواهد بود . در كلام آواز و سخنوري به همين نحو �كلمه� در رسيدن به اهدافي كه مد نظر داريم، بسيار مؤثر خواهد بود. پس تنفس صحيح بايد براي شما به صورت يك عادت در آيد و لازمه آن اين است كه تمرينات تنفس صحيح به طور مستمر و مداوم انجام گيرد و در برنامه زندگي روزمره جايگاه ويژه خودرا دارا باشد . مراحل يا تفكيك تنفس تكنيك تنفس شامل سه مرحله است : 1- گرفتن نفس 2- مهار نفس 3- مصرف نفس تمرينات اين بخش، مهارت كافي اوليه را در اين سه مرحله براي شما حاصل خواهند كرد. همانطور كه گفته شد اين مهارت در صورتي كسب خواهد شد كه تمرينات داده شده در زندگي به طور مستمر و پي‌گير انجام گيرند . پيش از شروع تمرينات به اين نكته توجه شود كه هر تمرين در صورتي مفيد واقع خواهد شد كه پيش از آغاز تمرين بدن شما كاملاً راحت و حواس شما كاملاً متمركز به عملي كه انجام مي‌دهيد (حالت رلكس) باشد . دقت كنيد كه ظرفيت شش‌ها بايد پر شود، بي آنكه تلاش خسته كننده يا فشاري در پي داشته باشد . اين مهمترين و اساسي�ترين قسمت پرورش بيان است . تمرين يكم : در حالت قائم بايستيد . هوا را از راه بيني، به آخر قسمت شش�ها بفرستيد. در بازدم ، هوا از راه دهان تخليه مي‌شود . تخليه تا درصد بالا خود به خود و غير ارادي است . تمرين دوم : همان تمرين است در حاليكه دستها را به سمت سقف بالا برده‌ايد . تمرين سوم : همان تمرين در حاليكه دستها را به طرفين كشيده‌ايد . در اين حالت قفسه سينه باز شده و شما احساس مي‌كنيد كه هوا بدون توقف در سينه به قائده مثلث شش�ها وارد مي�شود . تمرين چهارم : همان تمرين در حاليكه �دستها را به پشت برده و پشت پنجه‌ها را بر كمر قرار داده‌ايد . و استخوان‌هاي دو كتف به هم چسبيده‌اند . در اين حالت نيز قفسه سينه باز شده ، هوا بدون توقف در سينه به انتهاي شش�ها وارد مي‌شود . تمرين پنجم : همان تمرين در حاليكه به جلو خم شده‌ايد و سر ، دست‌ها و تنه آويزان و راحت است . مي‌بينيد كه هوا در سينه توقف ندارد و يكسره به انتهاي شش�ها وارد مي‌شود . تمرين ششم : بنشينيد، راحت باشيد و همان تمرين را انجام دهيد . تمرين هفتم : به حالت طاق باز بخوابيد و همان تمرين را انجام دهيد. تمرين هشتم : روي شكم بخوابيد و تمرين را تكرار كنيد . بخش يكم تنفس صحيح تنفس صحيح در زندگي عادي هم يكي از مهمترين عوامل تأمين سلامتي انسان است چرا كه اكسيژن لازم براي سوخت و ساز غذا در بدن را به نحو بهتري تأمين مي‌كند . اما در تنفس عادي روزمره ، ما معمولأ هوا را به شيوه درستي تنفس نمي‌كنيم و اگر توجه داشته باشيم، هوا حدود راس شش‌هايمان پايين مي�رود و تمام گنجايش آنها را پر نمي‌كند . اگرتنفس صحيح باشد يعني هوا به قسمت انتهايي شش‌ها وارد شود، شش�ها افزايش حجم پيدا كرده ، از طرفين دنده�هاي پاييني را بلند مي�كند و از پايين نيز بر پرده ديافراگم فشار وارد مي‌آورد و آنرا به سمت پايين مي�راند. در نتيجه پهلوها برجسته مي�شود و شكم اندكي جلو مي‌آيد . بايد توجه كرد كه جلو آمدن شكم در اثر عكس العمل فشاري است كه بر احشاء و عضلات شكم وارد مي‌آيد. بنابراين اين جلو آمدن فقط در حد لزوم است، دقت كنيد كه به طور ارادي شكم را جلو ندهيد. تنفس درست صدا را گرم و پر طنين و جذاب مي‌كند و اين در رسيدن به هدف‌هايي كه براي پرورش بيان برشمرديم عامل بسيار مؤثري خواهد بود . در كلام آواز و سخنوري به همين نحو �كلمه� در رسيدن به اهدافي كه مد نظر داريم، بسيار مؤثر خواهد بود. پس تنفس صحيح بايد براي شما به صورت يك عادت در آيد و لازمه آن اين است كه تمرينات تنفس صحيح به طور مستمر و مداوم انجام گيرد و در برنامه زندگي روزمره جايگاه ويژه خودرا دارا باشد . مراحل يا تفكيك تنفس تكنيك تنفس شامل سه مرحله است : 1- گرفتن نفس 2- مهار نفس 3- مصرف نفس تمرينات اين بخش، مهارت كافي اوليه را در اين سه مرحله براي شما حاصل خواهند كرد. همانطور كه گفته شد اين مهارت در صورتي كسب خواهد شد كه تمرينات داده شده در زندگي به طور مستمر و پي‌گير انجام گيرند . پيش از شروع تمرينات به اين نكته توجه شود كه هر تمرين در صورتي مفيد واقع خواهد شد كه پيش از آغاز تمرين بدن شما كاملاً راحت و حواس شما كاملاً متمركز به عملي كه انجام مي‌دهيد (حالت رلكس) باشد . دقت كنيد كه ظرفيت شش‌ها بايد پر شود، بي آنكه تلاش خسته كننده يا فشاري در پي داشته باشد . اين مهمترين و اساسي�ترين قسمت پرورش بيان است . تمرين يكم : در حالت قائم بايستيد . هوا را از راه بيني، به آخر قسمت شش�ها بفرستيد. در بازدم ، هوا از راه دهان تخليه مي‌شود . تخليه تا درصد بالا خود به خود و غير ارادي است . تمرين دوم : همان تمرين است در حاليكه دستها را به سمت سقف بالا برده‌ايد . تمرين سوم : همان تمرين در حاليكه دستها را به طرفين كشيده‌ايد . در اين حالت قفسه سينه باز شده و شما احساس مي‌كنيد كه هوا بدون توقف در سينه به قائده مثلث شش�ها وارد مي�شود . تمرين چهارم : همان تمرين در حاليكه �دستها را به پشت برده و پشت پنجه‌ها را بر كمر قرار داده‌ايد . و استخوان‌هاي دو كتف به هم چسبيده‌اند . در اين حالت نيز قفسه سينه باز شده ، هوا بدون توقف در سينه به انتهاي شش�ها وارد مي‌شود . تمرين پنجم : همان تمرين در حاليكه به جلو خم شده‌ايد و سر ، دست‌ها و تنه آويزان و راحت است . مي‌بينيد كه هوا در سينه توقف ندارد و يكسره به انتهاي شش�ها وارد مي‌شود . تمرين ششم : بنشينيد، راحت باشيد و همان تمرين را انجام دهيد . تمرين هفتم : به حالت طاق باز بخوابيد و همان تمرين را انجام دهيد. تمرين هشتم : روي شكم بخوابيد و تمرين را تكرار كنيد . تمرين نهم : اكنون تمرينات را به همان شكل انجام دهيد با اين تفاوت كه تخليه ارادي است . يعني اينكه تخليه كاملاً بر عهده عكس العمل ديافراگم و عضلات و احشاء شكم گذارده نمي‌شود . دقت كنيد : هر يك از تمرينات گذشته را بايد با توجه و دقت كامل به صحيح ترين صورت ممكن انجام داد تا تسلط و مهارت كافي كسب شود . بنابراين مدت اين تمرينات طولاني خواهد شد ، اما جاي نگراني نيست ، چرا كه نتيجه بسيار عالي خواهد بود . تنفس با شمارش تمرينات تنفس با شمارش براي بالا بردن ظرفيت شش‌ها و نيز براي كنترل مصرف هوا (مهارنفس) ضروري است ، و بايد با نهايت توجه و دقت و بدرستي انجام گيرد. باز هم در اين تمرينات و به طور كلي در تمام مراحل تمرينات پرورش بيان ، توجه كنيد كه پيش از شروع هر تمرين بايد تمام عضلات بدن شل و رها باشند (حالت رلكس) و در نتيجه اين تمرينات ، بايد به مرحله‌اي رسيد كه بتوان حداكثر ظرفيت شش‌ها را با كمترين تلاش و بي‌هيچگونه فشار غير لازم ، پركنترل ، و تخليه نمود . تمرين يكم تا هشتم : در هريك از حالات (1- قائم 2- دست بالا 3- دست به طرفين 4- دست‌ها به پشت 5- خم به جلو 6- نشسته 7- طاق باز 8- خوابيده بر روي شكم) هوا را با 10 شماره فرو دهيد يعني اينكه در هر شماره مقداري از هوا به درون شش‌ها فرستاده شود. سپس به همان ترتيب با 101 شماره هواي فرو داده شده را تخليه كنيد. توجه كنيد كه اين عمل مقطع صورت نمي‌گيرد. رفته رفته در اثر تمرين و تكرار، بايد فواصل شماره‌ها و مقدار هوايي كه در هر شماره به شش‌ها وارد يا از شش‌ها خارج مي‌شود، به طور مساوي تنظيم گردد. در پايان دم ، ظرفيت شش‌ها تكميل و در انتهاي بازدم نيز هواي شش‌ها كاملاً تخليه شده باشد. پس از تسلط براين تمرينات ، رفته رفته تعداد شماره‌ها افزوده مي‌شود (دو تا دو تا ، سه تا سه تا ، چهار تا و ....). اينكه در اين تمرينات تا چه شماره‌اي بايد پيش رفت بستگي به ظرفيت و استعداد دستگاه تنفسي هر شخص دارد. تمرينات نهم تا شانزدهم : در هشت حالت بالا، تنفس با شمارش در سه مرحله به اين شكل انجام مي‌گيرد: 1. دم با 10 شماره توقف هوا در شش�ها با 10 شماره بازدم با 10 شماره 2. دم با 10 شماره توقف هوا در شش�ها با 10 شماره بازدم با 12 شماره 3. دم با 10 شماره توقف هوا در شش�ها با 10 شماره بازدم با 14 شماره 4. - - - - تمرينات هفدهم تا بيست و چهارم : در هشت حالت مذكور ،تنفس با شمارش در سه مرحله و به شكل زير انجام دهيد : 1. دم با 10 شماره توقف با 10 شماره بازدم با 10 شماره 2. دم با 12 شماره توقف با 12 شماره بازدم با 12 شماره 3. ... همانند تمرينات يكي تا هشتم ، رفته رفته بر تعداد شماره‌ها افزوده مي‌شود توجه : در تمرينات تنفس با شمارش ، دم از بيني و بازدم از دهان صورت مي�گيرد . اين نكته قبلاً نيز ياد آوري شد نكته مهم : اما به لحاظ اهميت زياد آن مجددأ تذكر داده مي‌شود : در تمام تمرينات مربوط به تنفس بايد كاملاً متوجه بود كه هنگام تنفس شانه‌ها و دنده‌هاي بالايي (كه به جناغ متصلند) نبايد حركت داشته باشند . به عبارت ديگر نفس نبايد در سينه حبس شود و هوا بايد به قسمت انتهايي شش�ها (قاعده مثلث) وارد گردد . در اين صورت افزايش حجم قاعده شش�ها ، پهلوها و دنده‌هاي انتهايي را كه به جناق متصل نيستند باز مي‌كند . همچنين توجه كنيد كه بايد مواظب شكم بود كه به طور كاذب باد نكند . عضلات و احشاء شكمي به همان اندازه كه از سوي ديگر ديافراگم بر آنها فشار وارد مي‌شود ، بايد عكس العمل نشان دهند . جلسه سوم :آموزش فن بیانفيزيولوژي بيان در فن بيان بايد از فيزيولوژي بيان يعني چگونگي اعضا و جوارح مربوط به بيان آگاهي داشت. از اين پس اين اعضا را �اندام‌هاي گفتاري � مي‌ناميم . اصول گفتاري از همكاري ميان اندام‌هايي از چند دستگاه اصلي بدن توليد مي‌شود . اين عمل اندام‌ها - كه هر يك وظيفه ويژه ديگري دارند - يك وظيفه فرعي است . به عنوان مثال شش‌ها و ناي كه اندام ويژه تنفسي محسوب مي‌گردند (و اين وظيفه اصلي آنها است )، در توليد صدا نيز همكاري مي‌كنند و نقش مهمي بر عهده دارند . اندامهاي گفتاري عبارتند از : لب‌ها دندان‌ها لثه دروني سختكام (قسمت سخت سقف دهان ) نرمكام (قسمت نرم سقف دهان كه به زبان كوچك ختم مي‌شود) زبان كوچك فاصله بين زبان كوچك و جدار خلفي حلق (لوله خلا بيني) فاصله بين زبان و قسمت خلفي گلو (جدار عقب گلو) نوك زبان قسمت جلوي زبان كه مقابل سختكام است قسمت عقب زبان كه مقابل نرمكام قرار دارد حلقوم يا قسمت انتهايي ريه - سيب آدم - كه از دو تكه غضروف به هم چسبيده تشكيل يافته است . فاصله بين پرده‌هاي صوتي . ساختمان حنجره حنجره كه عضو اصلي توليد صداست، منفذي به نام �گلوت� دارد و به وسيله دريچه‌اي به نام �اپيگلوت� بسته مي‌شود . نمو آن در مردان بيشتر از زنان است . ساختمان آن از غضروف ، مخاط ، تارهاي صوتي فوقاني و تارهاي صوتي تحتاني تشكيل شده است . تارهاي صوتي تحتاني در مردان به طول 20 تا 35 ميليمتر و در زنان 15 تا 20 سانتي‌متر است . صدا (صوت) در نتيجه برخورد هواي بازدم به تارهاي صوتي تحتاني توليد مي‌شود . �عوامل مؤثر بر توليد صوت به زبان ساده يك كمانچه را در نظر بگيريد ، آرشه كمانچه بر يكي از تارهاي اين ساز ضربه مي‌زند و تار متناسب با طول، ضخامت و جنس ومقدار كشيدگي (كه توسط انگشت نوازنده تغيير مي‌كند)، با ضربه آرشه به لرزش در مي‌آيد . اين عمل امواجي را در هوا به وجود مي‌آورد و صوت توليد مي‌شود . اين صوت به وسيله كاسه ساز و پوستي كه بر روي آن كشيده شده ، تقويت مي‌شود، كاسه و پوسته نيز به نوبه خود به لرزش در مي‌آيند. اين لرزش‌ها با نت‌هاي اصلي هماهنگ هستند و كيفيت خاص صداي كمانچه را به آن مي‌بخشند . دستگاه صوتي انسان نيز به همين طريق عمل مي‌كند : هواي بازدم بر تارهاي صوتي حنجره ضربه مي‌زند . سپس اين تارها متناسب با صوتي كه توليد مي‌شود كشيده و به لرزش در مي‌آيند . اين لرزش‌ها امواج صوتي را پديد مي‌آورند . امواج صوتي حاصله در حفره‌هاي بدن مانند حلق، سينه، حفره بالاي حنجره، سينوس‌ها و ... تقويت مي‌شوند. هرگاه در يكي از حفره‌ها تغييري پيش آيد تغيير آشكاري �نيز در صداي شخص ايجاد مي‌شود . مانند وقتي كه به علت سرما خوردگي حفره بيني در اثر متورم شدن مخاط بيني تنگ مي‌شود و صداي شخص تغيير مي‌كند . ��نوع هوا نوع هوا درست به منزله نوع سوخت براي موتور ماشين است . هر چه هوا خالص‌تر باشد بازده بيشتري خواهد داشت . تنفس هواي آلوده دو نوع ضايعه به بار مي‌آورد : 1- ضايعات تدريجي 2- ضايعات آني ضايعات تدريجي همان است كه به تدريج در دستگاه تنفس ، نواقص و بيماري‌هايي ايجاد مي‌كند و از ضايعات آني، يكي آنست كه در محوطه سربسته اي كه پر از دود سيگار ، گرد و غبار يا بوي تند عطر و ادكلن باشد، سخنراني درست و خوب يا اداي ديالوگ‌ها روي صحنه كاري مشكل خواهد بود . يا آنكه تنفس هواي آلوده به گازهاي سمي باعث تحريك دستگاه تنفس ، ايجاد سرفه و گرفتگي صدا مي‌شود . مقدار هوا ���� بايد هر چه بيشتر به �تنفس عميق� عادت كرد و هواي بيشتري را وارد شش‌ها نمود . البته به ظرفيت شش‌ها و مقدار ظرفيت حياتي در انسان نيز بايد توجه داشت . در اين صورت نتيجه كار بهتر خواهد بود . اگر تنفس صحيح باشد ، صدا بسيار جذاب و گرم خواهد شد . براي تنفس خوب بايد طوري هوا را وارد شش‌ها نمود كه بر روي ديافراگم اثر بگذارد و آنرا به سمت پايين براند . اين همان تنفسي است كه وقتي به پشت خوابيده ايد و نفس طبيعي مي‌كشيد ( در صورتي كه بدن كاملاً راحت باشد ) اجرا ميشود . ��يكي از تمرينات درست به كار بردن هوا چنين است كه : به پشت بخوابيد و نفس عميق بكشيد به شرط آنكه هنگام تنفس، شانه‌ها و دنده‌ها بلند نشود . در تنيجه اين كار تمام خلل و فرج شش‌ها پر از هوا مي‌شود و چون مانع باز شدن استخوان‌هاي سينه شده‌ايد ، شش‌ها بر ديافراگم فشار آورده و آن را به پايين مي‌راند . حالا انگشتان خود را در انتهاي دنده�ها روي شكم قرار دهيد، حس مي‌كنيد كه ديافراگم محدب شده است (حالت اصلي ديافراگم مقعر است). به تمرينات تنفس صحيح در قسمت‌هاي بعدي بيشتر خواهيم پرداخت . شناخت عواملي كه در بيان دخالت دارند عواملي كه در بيان دخالت دارند بسيارند . از آن جمله آشنايي هنر آموز به زباني كه به آن تكلم مي‌كند و داشتن گوش خوب است . از ديگر عوامل مي‌توان به محيط خانواده اشاره كرد . انسان سخن گفتن را در خانواده و از كودكي، به طور ناخودآگاه مي‌آموزد و اين امر بعدها در زير و بمي صدا و طرز بيان او اثر مي‌گذارد . عامل ديگر محيط زندگي است . چنان كه روستاييان صدايي بلندتر و آزادتر و شهرنشينان صدايي كوتاه‌تر، گرفته‌تر و ملاحظه كارانه‌تر دارند. يا اينكه سياه‌پوستان صداي روشن (صدايي ميان زيرو بم)، سياهان صداي تيره (بم) و زرد پوستان صداي روشن (زير) دارند . عامل ديگري كه در بيان دخالت دارد، كيفيت بدن و اندام‌هاي گفتاري است كه تا حد زيادي ارثي است . مثلاً شكل و اندازه تارهاي صوتي، شكل حفره�هاي صوتي و ... در افراد متفاوت است . عامل بسيار مهم ديگر شخصيت است كه از سويي ارتباط دقيق با محيط دارد. اگر شخصي درون گرا و يا ملاحظه‌كار باشد ، هنگام سخن گفتن مشكل بيشتري دارد. سخن گفتن چنين شخصي كه منظورات خود را با ملاحظه كاري بيان مي ‌كند و پيوسته به دنبال انتخاب كلماتي است كه بتوانند منظور او را به طوري كه �نه سيخ بسوزد ، نه كباب� برسانند، بر اندام‌هاي گفتاري او اثر گذاشته و حركت آنها را كند مي‌كند . به طور كلي هر چه كه براي بيان انديشه�هاي خود تمايل كمتري نشان دهيم، اندام‌هاي گفتاري را ضعيف‌تر كرده‌ايم . يك عامل ديگر اين است كه برخي اشخاص سرعت فكر كردنشان بيشتر از سرعت سخن گفتنشان است و به همين جهت كلمات را شكسته و نصفه - نيمه ادا مي‌كنند. بنابراين نيمي از منظوري كه دارند، فقط در ذهن خود آنها مي‌ماند و مخاطبان آنان متوجه اين منظورات نمي‌شود. پس بايد توجه كنيد كه هنگام سخن گفتن تمام منظور خود را به گفتار تبديل نمايد . توجه داريد كه عامل اخير نيز ارتباط دقيق با شخصيت پيدا مي‌كند . توصيه بسيار مهم وضروري براي شما اين است كه سعي كنيد. صداي خود را �آزاد� كنيد و راحت و باز سخن بگوييد برخي اشخاص، سخن گفتنشان به گونه�اي است كه حتي اگر كسي به آنان نزديك باشد، صدايشان را به زحمت مي‌شنود، چنين افرادي هرگز از بيان خوبي برخوردار نخواهند بود. بر عكس اين گروه ، دسته�اي افراد نيز هستند كه هنگام سخن گفتن �داد مي‌زنند� . اينگونه افراد اگر چه صدايشان رسا است ، اما از تأثيرگذاري ناچيزي برخوردار است. شما بايد كوشش كنيد نه آنچنان و نه آنچنين باشد . جلسه دوم :آموزش فن بیاناصول فن بيان 25 سال پيش شادروان ملك الشعراي بهار - در كتاب سبك شناسي - ضعف نحوه سخن گويي ما را امري كلي دانست و از ضايع شدن آهنگ صداي ما وجود الحان عاجزانه ، صوت‌هاي نازك و شكسته و بسته ، حروف جويده جويده مظلومانه و حيلت گرانه در آن سخن گفت و از قول مردي فاضل نقل كرد كه : � مردم ما به جاي سخن گفتن ، ناله مي‌كنند . � بهار در ضمن ، كودكان و نوجوانان و نيز بانوان و �دوشيزگان� را دعوت كرد تا به ورزش صدا بپردازند و طريق سخن گفتن درست و فصيح را با آهنگي استوار ، متين و جذاب بياموزند . بهار به اين نكته نيز اشاره مي‌كند كه براي هنرمندان فارسي زبان دو نكته از اهميت خاص برخوردارند : 1. تاريخ زبان فارسي 2. وزن شعر در زبان فارسي فن بيان� فقط به پرورش صدا و بيان و كار فني و فيزيكي ختم نمي‌شود . بيان خوب ، با دانش ما از زبان و نيز با آگاهي ما ��نسبت به آنچه كه �بيانش مي‌كنيم � ارتباطي تنگاتنگ دارد . صدا و بيان انسان محصول عوامل مختلف فيزيولوژيك ( مانند چگونگي اندام‌هاي تنفسي و گفتاري )، روانشناختي (مانند شخصيت ) و اجتماعي (مانند آموزش و پرورش و پايگاه اجتماعي ) است . از شاعر و انديشمند بزرگ ما سعدي شيرازي : تا مرد سخن نگفته باشد عيب و هنرش نهفته باشد صداي انسان پديدهاي بسيار پيچيده است و چهار عامل �غلظت صدا�، �انرژي صدا�، �انرژي كلمه� و �برد يا حجم صدا� در آن دخالت بسيار دارند . بنابراين شرايط و محيط مناسب براي توسعه قدرت تكلم و پرورش بيان ، يكي از مهمترين وظايف مربيان در تمام سطوح آموزشي است . اين امر به ويژه در تئاتر و آواز اهميت خاصي دارد زيرا كه ارتباط فكري و انتقال انديشه‌ها از صحنه به تماشاگر مهمترين ركن در اين هنرها است ، چرا كه مقدار بسيار زيادي از اين ارتباط و انتقال ، توسط كلام انجام مي‌گيرد . به طور كلي مي‌توان اهم اهداف پرورش بيان را چنين بر شمرد : �براي داشتن بيان خوب بايد داراي �گوش خوب� بود . مفهوم داشتن گوش خوب آن است كه بايد به شنيدن - و درست شنيدن - صداي خود و ديگران و صداهاي اطرافمان كه ما اصطلاحاً آن را �صداي طبيعت� مي‌ناميم ، عادت نمود . ما در زندگي روزمره بسياري از صداها را - اگر چه اين صداها وجود دارند - نمي‌شنويم ، ما حتي دقت نمي‌كنيم كه صداي دوستمان كه مدتها با او برخورد و مصاحبت داشته‌ايم چگونه است . بلكه از صداي افرادي كه مي‌شناسيم تنها يك خصوصيت كلي در ذهنمان داريم در حاليكه اگر به صداي وي با دقت گوش كنيم ويژگي‌هايي را در صدايش خواهيم شناخت كه تا به حال متوجه آن نبوده‌ايم . جالب است بدانيم كه ما حتي به چگونگي صداي خود نيز وقوف كامل نداريم و به همين دليل ، به ميزان تأثيرگذاري بيان خود بر روي ديگران آگاه نيستيم . معمول است كه براي آگاهي هنرپيشه و خواننده به چگونگي بيان خود ،� ضبط كردن صدا را پيشنهاد مي‌كنند . البته اين در صورتي خوب است كه دستگاه ضبط صدا دستگاه كاملي باشد، چرا كه ضبط صوتهاي معمولي بخشي از ويژگي‌هاي صدا را حفظ نمي‌كنند . به هر حال دقت و توجه نسبت به صداي خود و صداي طبيعت به هنرمندان امكان داشتن يك گوش خوب را مي‌دهد به شرط آنكه اين توجه و دقت به صورت يك تمرين مستمر و هميشگي درآيد تا نتيجه مطلوبي به دست دهد . جلسه اول : آموزش فن بیان راهكارهاي ساده براي جاري شدن كلام اگر به نكات زير دقت كنيد هنر فن بيان و محاوره بسيار آسان مي شود و در موقعيت هاي اجتماعي با اعتماد به نفس كامل مي توانيد ارتباط برقرار كنيد. بيشتر افراد در موقعيت هاي اجتماعي در ابتدا احساس آشفتگي ، خجالت و غريبي مي كنند. در وضعيتي كه شما احساس مي كنيد راجع به موضوع مورد بحث چيزي نمي دانيد بايد با حرفي سكوت و سردي بين خود و نفر مقابل را بشكنيد و بحث را شروع كنيد. در اين حالت چه مي كنيد ؟! اولين قانون براي شروع گفتگو : ۱- بخواهيد كه درباره ي موضوع اصلي صحبت كنيد نه حاشيه : ۱-۱ در محيط كاري : اگر شما با يك بازارياب حرفه اي طرف هستيد ، او هر طور شده رشته كلام را به دست مي گيرد تا به هر صورت محصول خود را ارائه دهد ، به ياد داشته باشيد او هيچ وقت شما را در موقعيتي قرار نمي دهد كه كلمه بله يا خير را در مورد تاييد يا عدم تاييد جنس مورد نظر بگوييد . به طور مثال شما هرگز از دهان آنها اين حرف را نمي شنويد كه : آيا مي خواهيد اين بيمه را بخريد ؟!حتي اگر با خريد مخالفت كنيد باز هم پافشاري او بيش ترشده و با با عباراتي مثل : شما اصلا” در مورد اين بيمه چيزي مي دانيد ؟!! و در اين وقت است كه او قاطعانه پاسخ شما را خودش مي دهد ” نه هيچي نمي دانيد ” و يك سري چيزهايي بيان مي كنند كه شايد در نهايت هيچ ربطي به موضوع اصلي نداشته باشد ، در اين حالت فروشنده راحت مي تواند به هدف اصلي خود برسد و بحث را ببندد. اين بازارياب ها سوالاتي مي كنند تا شما را به اهداف و پيش بيني هاي ذهن خود نزديك كرده و چون شما در موقعيت يك فروشنده نيستيد ، بالاخره راضي به خريد مي شويد ! بنابراين موضوع اصلي بحث را فراموش نكنيد. ۲-۱- اين حالت در موقعيت هاي روزمزه اجتماعي چگونه مي شود ؟ فرض كنيد سر ميز شام هستيد با دوستانتان ، شما نبايد فقط بگوييد ” اين مرغ چقدر خوشمزه است !” بلكه با اضافه كردن كلماتي به سوال خود منتظر پاسخي مي مانيد ! بطور مثال ” اين مرغ چقدر خوش مزه است بصورت دلمه در يك شب ديگر بسيار لذيد مي شود ! بگوييد كي و كجا آن را درست كنيم و بخوريم ؟! خوب ! سكوتي بين شما و آنها ايجاد مي شود كه در حين اينكه آنها از درون از دست شما عصبي هستند ولي تنها شما آنها را مجبور كرديد كه با خوشحال نشان دادن خود سعي كنند تنها نظر شما را بپذيرند و موضوع گفتگو شروع مي شود! مثال ديگر : شما مي خواهيد در مورد لباس يك خانم نظر دهيد و آن را كامل تر كنيد : شما نبايد بگوييد :” چه لباس قشنگي ” خوب ، مطمئنا” او تنها پاسخ مي دهد ” متشكرم! ” بنابراين اين طور مي پرسيد :” چه لباس قشنگي ! از كجا خريده اي ؟ ” ، در اين حالت پاسخ او كامل تر است و حداقل مي دانيد از كدام فروشگاه خريد كرده است ، پس اين طور ادامه مي دهيد و مي پرسيد : ” آن فروشگاه كجاست ؟” و در ادامه مي گوييد” همسر من ( يا كس ديگر را مثال بزنيد ) از جاي ديگر خريد مي كند، من واقعا” لباسهاي سبك اصيل و رسمي را دوست دارم تقريبا” شبيه مدلهايي كه درتلويزيون است ، شما ديده ايد ؟! ” و به اين ترتيب گفتگو ادامه مي يابد … ۲- آرام و خونسرد باشيد : يك فرد خونسرد باعث آرامش فردمقابل هم مي شود ، هميشه باادب باشيد و با روي خوش ، ديگران هميشه با چنين كسي دوستانه برخورد مي كنند. ۳- مي توانيد دقيقا” از جايي كه هستيد شروع كنيد : به طور مثال اگر مورد اصلي بحث محيطي است كه در آن هستيد اين طور مي گوييد : ” چه دكور جالبي !” ” نظر شما درباره ي رنگ آميزي آن چيست ؟!” نبايد دائم به آن چيزي كه خودتان علاقه داريد اشاره كنيد ، نظر ديگران را بخواهيد تا پاسخي هم از آنهاداشته باشيد واين چنين است كه ناخودآگاه گفتگو شروع مي شود. اگر در موقعيتي قرار بگيريد كه به عنوان نقد كننده خبري هستيد بازهم نظر ديگران را بپرسيد و آنها را در بحث سهيم كنيد. در باره ي موضوعي كه ممكن است كسي ناراحت شود بحث نكنيد چرا كه خيلي موضوعات عادي و عمومي هستند كه افراد مي توانند بدون ايجاد دلخوري در مورد آنها گفتگو كنند. در واقع مهم اين است كه به طريقي آنها را درگير بحث كنيد و محاوره به خودي خود ادامه مي يابد. به ياد داشته باشيد اگر بين افراد ، سكوتي حاكم شود آنها چون هنر شروع كردن بحث را ندارند ، خيلي خوشحال مي شوند كه كسي مثل شما بتواند گفتگو را آغاز كند.

 http://mbabakhani.blogfa.com/cat-25.aspx