نقد و انتقاد و مرز آن با تخریب
نقد و انتقاد و مرز آن با تخریب
نوشتار حاضر، متن گفت و گوی باشگاه اندیشه با دکتر «نعمت الله باوند»، استاد دانشگاه و کارشناس مسایل سیاسی، درباره نقد و اخلاق نقد است که از نظر می گذرد.
● به نظر شما هدف از نقد چیست؟
هدف از نقد باید کشف واقعیت باشد و لازمه آن برخورداری از ۲ ویژگی است: نخست، آگاهی جامع و عمیق و دوم، تعهد و دلسوزی. آفت نقد، غرض ورزی است که در پی کشف حقیقت نیست بلکه تحمیل اغراض شخصی و تحریف است. از این رو شخص ناقد باید علم را همراه با تهذیب نفس داشته باشد. یعنی باید تسلیم حقیقت باشد؛ آن چنان که هست ولو به ضرر برخی خواسته های شخصی و گروهی خود و نه بالعکس. عکس این اصل، تامین هوای نفس گروهی و فردی است، نه حقیقت و توجه به منافع همه. لذا شخص نقاد باید منصف باشد و حتی به دشمنان خود هم تعدی نکند و منافع جمع باید مقدم باشد بر منافع فردی. لذا نقد همانند یک جراحی حساس و بزرگ است.
● هر کسی می تواند نقد کند؟
خیر. هر کس با اندکی آگاهی و عدم تعهد لازم نباید مبادرت به نقد کند؛ آن هم در عرصه جامعه و مسائل مبتلا به عموم مردم؛ همچنان که ما در مراجعه به پزشکان که تنها با جسم مان سر و کار دارند، به دنبال پزشکی حاذق و دلسوز هستیم. یعنی هم به تخصص او اهمیت می دهیم و هم به تعهد و دلسوزی او. نکته مهم این که از آن جا که انسان در جامعه زندگی می کند و ... .... ... ..
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.