نقد و انتقاد و مرز آن با تخریب

نقد و انتقاد و مرز آن با تخریب

نوشتار حاضر، متن گفت و گوی باشگاه اندیشه با دکتر «نعمت الله باوند»، استاد دانشگاه و کارشناس مسایل سیاسی، درباره نقد و اخلاق نقد است که از نظر می گذرد.

● به نظر شما هدف از نقد چیست؟

هدف از نقد باید کشف واقعیت باشد و لازمه آن برخورداری از ۲ ویژگی است: نخست، آگاهی جامع و عمیق و دوم، تعهد و دلسوزی. آفت نقد، غرض ورزی است که در پی کشف حقیقت نیست بلکه تحمیل اغراض شخصی و تحریف است. از این رو شخص ناقد باید علم را همراه با تهذیب نفس داشته باشد. یعنی باید تسلیم حقیقت باشد؛ آن چنان که هست ولو به ضرر برخی خواسته های شخصی و گروهی خود و نه بالعکس. عکس این اصل، تامین هوای نفس گروهی و فردی است، نه حقیقت و توجه به منافع همه. لذا شخص نقاد باید منصف باشد و حتی به دشمنان خود هم تعدی نکند و منافع جمع باید مقدم باشد بر منافع فردی. لذا نقد همانند یک جراحی حساس و بزرگ است.

● هر کسی می تواند نقد کند؟

خیر. هر کس با اندکی آگاهی و عدم تعهد لازم نباید مبادرت به نقد کند؛ آن هم در عرصه جامعه و مسائل مبتلا به عموم مردم؛ همچنان که ما در مراجعه به پزشکان که تنها با جسم مان سر و کار دارند، به دنبال پزشکی حاذق و دلسوز هستیم. یعنی هم به تخصص او اهمیت می دهیم و هم به تعهد و دلسوزی او. نکته مهم این که از آن جا که انسان در جامعه زندگی می کند و  ...   ....    ...  ..

ادامه نوشته

چرا از انتقاد دیگران آشفته می شویم ؟

چرا از انتقاد دیگران آشفته می شویم؟

یکی از علل احساس بی ارزشی این است که مرتب و به دور از هر گونه واقع بینی خود را آماج حملات بی رحمانه ی انتقاد قرار می دهیم و محکوم می شویم . اغلب به اشاره ای ، شعله های سرکش انتقاد وجودتان را در بر می گیرد . علتش این است که راه برخورد با انتفاد را نمی شناسیم و با روشهای مؤثر مقابله با آن آشنا نیستیم ؛ و حال آنکه احاطه به هنر و مهارت مبارزه ی کلامی و برخورد آگاهانه با انتقاد کار ساده ای است . می توانید بی آنکه به عزت نفستان خدشه ای وارد شود با انتقاد برخورد حساب شده کنید.

علت بسیاری از افسردگی ها انتقاد دیگران است . تنها شما نیستید ، حتی روان شناس ها هم که به ظاهر باید با انتقاد برخورد واقع بینانه تری داشته باشند، واکنش های حساب نشده نشان می دهند. از جمله می توان به روان شناسی به نام " جیمز" اشاره کنم که از انتقاد بیمارش برآشفته شده بود . بیمار به او گفته بود که بسیاری از اظهار نظرهایی که درباره ی او می کند درست نیست . " جیمز" با شنیدن صحبت های بیمار به شدت ناراحت می شود و  ..  ..  ..  ..  ..

ادامه نوشته