شیوه های مدیریت کلاس

 

مطالعات ، تجربه ها و تمرین های ضروری برای تدریس ، سخنرانی ، گویندگی ، گفتگو و مناظرات

۳۰ - مدیریت بر جلسات سخنرانی ها ، همایش ها و کلاس های درس

۱۴

شیوه های مدیریت کلاس

پيشرفت هر جامعه اي به چگونگي كيفيت آموزش و پرورش آن جامعه بستگي دارد . آموزش و پرورش اگر راه دموكراسي و روش علمي پيش گيرد زمينه ي ايجاد جامعه اي پيشرفته را مهيا مي سازد .به منظور رسيدن به اين دموكراسي ، رعايت قانون و . . .

ادامه نوشته

اداره کلاس

 

مطالعات ، تجربه ها و تمرین های ضروری برای تدریس ، سخنرانی ، گویندگی ، گفتگو و مناظرات

۳۰ - مدیریت بر جلسات سخنرانی ها ، همایش ها و کلاس های درس

۵

اداره کلاس


در مقاله قبل، در مورد شیوه قانون‌گذاری صحبت کردیم. در ادامه آن مطالب در مورد دلایل ضرورت وجود ضوابط و روش کار مشخص برای دانش‌آموزان بحث می‌کنیم.

1- برای کاهش حس عدم امنیت در میان شاگردان، باید . . . .

ادامه نوشته

چگونه کلاس درس را کنترل کنیم ؟

 

مطالعات ، تجربه ها و تمرین های ضروری برای تدریس ، سخنرانی ، گویندگی ، گفتگو و مناظرات

۳۰ - مدیریت بر جلسات سخنرانی ها ، همایش ها و کلاس های درس

۳

چگونه کلاس درس را کنترل کنیم ؟

در  این نوشته چند پیشنهاد مختصر و روشن آورده شده است که به کار هر معلمی می‌آیند. این پیشنهادها به متغیرهای زیادی اشاره می‌کنند که در کنترل معلم‌اند و بهتر است به آن‌ها توجه شود. متغیرهای زیادی بر فرایند یاددهی- یادگیری اثر می‌گذارند که  . . .

ادامه نوشته

چگونه صحبت كنيم تا به ما گوش دهند ؟

 

مطالعات ، تجربه ها و تمرین های ضروری برای تدریس ، سخنرانی ، گویندگی ، گفتگو و مناظرات

۳۰ - مدیریت بر جلسات سخنرانی ها ، همایش ها و کلاس های درس

۱

 چگونه صحبت كنيم تا به ما گوش دهند ؟

هنگامي كه شما ايده‌اي را به يك عده, عرضه مي‌كنيد, يا يك جلسه را اداره مي‌كنيد و يا با همكاري, دو به دو صحبت مي‌كنيد, آيا آنها به حرفهاي شما گوش مي‌دهند؟ ـ چگونه مي‌توانيد با تمركز روي علاقه شخصي شنونده, او را برانگيزيد تا به صحبت‌هاي شما توجه كرده و يا آنها را درك نمايد؟ در اين مطلب, كه خلاصه‌اي از كتاب «چگونه صحبت كنيم, تا به ما گوش دهند»، نويسنده آن يعني «خانم سونيا هلمن»، روشهاي علمي را براي شناخت و درك هر شنونده‌اي را اعم از اينكه يك نفر يا بيشتر باشد با ارائه مثال‌هاي بخصوص به شما بيان مي‌كند.


الف) مكالمات يا جلسات دو نفره:
ـ در يك مكالمه دو نفره, قدم اول در ارتباط برقرار كردن, سلام و احوالپرسي و معرفي خودمان مي‌باشد ـ حال قدم بعدي, طرز ارتباط برقرار كردن در محيط كار است و . . .

ادامه نوشته

مدیریت بی انضباطی ها


1- برای اینكه بچه ها قسمت های متفاوت كلاس یا  آزمایشگاه یا اتاق رایانه را تمیز و مرتب نگه دارند بهتر است به جای بكار بردن كلمات، از تصویر استفاده كنیم. زیرا كه گفته اند «ارزش یك تصویر معادل هزار كلمه است»!


از قسمت های متفاوت كلاس یا آزمایشگاه مثل قسمت قفسه ها و كمدها، كتابخانه كلاس، میز كامپیوتر و مركز یاد گیری،عكس هایی تهیه كنید. سپس عكس ها را روی یك تكه مقوا بچسبانید وزیر آن عنوانی مثل ((یك كتابخانه مرتب شبیه این تصویر است)) را بنویسید. سپس آنها را در اطراف فضاهای مربوط به خود بچسبانید. تصویر ها هنگام مرتب كردن آن مكان، انتظار ما را از دانش آموزان به خوبی نشان می دهند. 

2- كلیه موارد انضباطی و نحوه اجرای كارهای روزمره را بنویسید و در كلاس بچسبانید. بچه ها می خواهند و نیاز دارند بدانند كه كارهای روزمره مدرسه را با چه ترتیبی اجرا كنند و یا چه مواردی بی انضباطی محسوب می شود. چگونه تكالیف را به شما نشان دهند. چگونه صف ببندند و یا چه مواقعی می توانند در كلاس صحبت كنند. برای اینكه صبح ها را با آرامش بیشتری شروع كنید، كارهای روزمره بچه ها را از لحظه ورود به كلاس و انتظاراتتان را از آنها بطور واضح بنویسید و بر دیوار كلاس آویزان كنید.

در اینصورت بچه ها كاملا می دانند كه چه انتظاری از آنها می رود. در مواقع بی انضباطی یك دانش آموز، توجه او را به موارد نوشته شده جلب كنید. این كارها خیلی زود با ذهن بچه ها عجین می شود بطوریكه نیازی به مراجعه به آن وجود ندارد. مثالی از این دستور العمل ها بصورت زیر است: كارهایی كه قبل از شروع كلاس باید انجام دهید:

كیف و كت خود را آویزان كنید.
دفتر یادداشت خود را روی میز معلم قرار دهید.
مداد خود را تیز كنید.
دفتر  و كتاب مربوطه را بهمراه تكالیفتان روی میز قرار دهید.
3- برای اینكه دانش آموزان قول هایی كه به شما می دهند فراموش نكنند و در طی روزههای آینده، همیشه به یاد اهدافشان باشند، از وسیله ای ابتكاری استفاده كنید. با كمك بچه ها، با مقداری كاموا، حیوانات كوچك پشمالویی درست كنید. بچه ها دست و پا و اجزاء صورت عروسك را بچسبانند. سپس دانش آموزان اهدافشان یا قول هایشان را تا زمان مشخص روی تكه كاغذی بنویسند و آن را روی عروسك بچسبانند. دانش آموزان عروسك ها را به خانه ببرند و در جایی جلوی چشم قرار دهند. این راهی بامزه جهت تلاش برای رسیدن به اهداف است.

4- معمولا همه دانش آموزان كلاس، یك دفتر یادداشت تكلیف دارند. شما هم چنین دفتر یادداشتی تهیه كنید و آن را در محلی در جلوی كلاس قرار دهید. هرگاه  تكالیفی را برای بچه ها تعیین می كنید و آنها در دفتر یادداشت خود ثبت می‏كنند، شما نیز اینكار را در دفتر خود انجام دهید. موقعی كه دانش آموزی غایب می شود، پس از بازگشت به مدرسه، مستقیم به سراغ دفتر یادداشت كلاس می رود و تكالیفی را كه عقب افتاده، یادداشت می كند. این ترفند مانع از مراجعه مكرر غایبین برای تعیین تكالیف به معلم می شود. ضمنا بچه ها را تشویق می كند تا به طور مستقل از چیزهایی كه در غیبت خود عقب افتاده اند آگاهی یابند.

5- بعضی اوقات، صف بستن بچه ها به صورت مرتب و منظم برای ما یك مساله است. این ترفند جدید را امتحان نمایید: جای پاهایی را با مقوای رنگی برای همه دانش آموزان درست كنید و شماره لیست آنها را روی جای پاها بنویسید. سپس آنها را با فاصله مناسب به كمك نوار چسب های شفاف و پهن كف كلاس بچسبانید. موقع صف بندی، با صدا زدن نام هر دانش آموز، او در محل مناسب روی جای پای خودش می ایستد این روش نه تنها در صف بندی بچه ها موثر است بلكه به شناخت بچه های كوچكتر از رنگ ها و شماره ها نیز كمك می كند.

6- حتماً شما بارها مشاهده كرده اید كه هر روز صبح با ورود معلم به كلاس ،دانش آموزان دور میز او جمع می شوند و با نگرانی، موضوعات بسیار  اضطراری خود را مطرح می كنند. این وقفه ها، زمان با ارزش آموزش را هدر می دهد و در كارهای روزمره صبحگاهی اختلال ایجاد می كند. برای برطرف كردن این مشكل، یك جعبه  مخصوص صبح ها، درست كنید، (یك جعبه كفش ساده كه در جلوی كلاس قرار داده شود). دانش آموزان خبرها مسائل و نظرات خود را با نام و تاریخ روز روی برگه ای می نویسند و داخل جعبه می اندازند. خواندن برگه ها و رسیدگی به موارد فوری، فقط چند دقیقه از وقت شما را خواهد گرفت. سپس برای بقیه برگه ها كه فوریت ندارد، در طول روز پاسخ كتبی بنویسید. این تدبیر، مدیریت امور صبحگاه كلاس را راحت تر، ارتباطات كلامی را بهتر و رابطه را با بچه ها محكم تر خواهد نمود.

7- نیازی نیست كه شما معلمان، حافظه تصویری بسیار قوی داشته باشید تا بیاد آورید تزیینات سال گذشته چگونه بوده و از چه وسایل و طرح هایی استفاده كرده اید. می توانید از كلیه فعالیت های انجام شده (كارهای نمایشگاهی، كاردستی بچه ها، مركز یادگیری در كلاس. تزیینات دیوارها) عكس بگیرید. سپس عنوان تصویر را زیر آن یادداشت كرده و در پرونده مربوط به آن سال نگهداری نمایید.

اطلاعاتی از قبیل: سال تحصیلی، پایه تحصیلی، نام فصل، نوع فعالیت و موضوع آن فعالیت، برای طبقه بندی تصاویر مناسب است. برای انجام هر فعالیت جدید، با نگاه به تصاویر گذشته، ایده های زیادی به سراغتان خواهد آمد. این سیستم ساده، بخصوص در مواردی كه برای برپایی مراسم، كمبود وقت داریم به مجریان  امور كمك فراوانی می كند.

8- «كی ریاضی داریم؟ كی وقت ناهار می شه؟» شاید به شنیدن همسرایی این سوالها در طول روز عادت كرده باشید، بیایید راه حلی برای آن پیدا كنیم. راه حل از این قرار است كه برای هر فعالیت و موضوع درسی، علامتی انتخاب كنید. سپس روی برگه مقوایی بزرگی در مقابل هر علامت كه معرف یك فعالیت مثل ریاضی، خواندن و خوردن ناهار یا تغذیه است، تصویر یك ساعت دیواری دیجیتالی و یك ساعت عقربه ای را كه زمان شروع آن فعالیت را نشان می دهند، بكشید و آن را روی دیوار كلاس نصب نمایید.

دانش آموزان برای دانستن زمان یك فعالیت، به جای مراجعه به شما یا سوال از همكلاسی خود، با یك نگاه به این ساعت، پاسخ خود را می یابند. این تدبیر دفعات مراجعه دانش آموز به معلم را كاهش می دهد و انتقال از یك فعالیت به فعالیت دیگر را راحت تر می كند.

9- برای اینكه دانش آموزان تكالیف خود را بهتر سازمان دهی كنند، از پوشه های رنگی استفاده نمایید. ابتدای سال تحصیلی، از دانش آموزان بخواهید پوشه هایی به رنگهای متفاوت بخرند. سپس هر رنگ را به یكی از دروس اختصاص دهید (مثلا آبی برای ریاضی، زرد برای علوم و . . . ) دانش آموزان روی هر پوشه، نام درس مربوطه را می نویسند. سپس برگه هایی داخل هر پوشه می چسبانند تا تكالیف مربوط به آن درس را روی آن برگه بنویسند و تاریخ و شماره بزنند. در پایان روز، وقتی كه تكالیف را روی تخته می نویسید، دانش آموزان نیز تكلیف مربوط به هر موضوع درسی را در پوشه آن درس وارد می كنند یا پلی كپی های داده شده را در پوشه می گذارند. استفاده از رنگ ها، اشتباهات دانش آموزان را هنگام آوردن تكالیف و انجام دادن آنها به حداقل می رساند.

10- بعضی وقتها كه انتقادی از سوی والدین یا جامعه بر ما معلمان وارد می شود احساس افسردگی می كنیم. در كشوی میزتان پوشه ای قرار دهید. هرگاه تایید و تشكری در رابطه با شغل معلمی از طرف والدین یا همكاران یا شاگردانتان دریافت می كنید، آن را در این پوشه نگهداری نمایید. می توانید نام پوشه را (تغییر روحیه) بگذارید. در حالات افسردگی كه نیاز فوری به بالا بردن روحیه دارید به این پوشه مراجعه نمایید.

مولف
خانم فروزان

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=108551

اصول و قواعد اداره کلاس

 

تاریخ تعلیم و تربیت نشان می دهد که کودکان همیشه دچار مشکلات عاطفی و رفتاری بوده اند . سابقأ چنین کودکانی را شرور ، خطا کار ، سر کش ، اصلاح ناپذیر ، بی ثبات ، ناسازگار و غیره می نا میدند .


در آثار ادبی کشور ما به نمونه هائی از مشکلات تربیتی کودکان اشاره شده است . سعدی در باب هفتم گلستان می گوید :


یکی را از وزرا پسری کودن بود ، پیش یکی از دانشمندان فرستاد که مرین را تربیتی میکن مگر عاقل شود . روزگاری تعلیم کردش و مؤ ثر نبود . پیش پدرش کس فرستاد که این عاقل نمی شود و مرا دیوانه کرد .


همچنین در همان باب در حکایتی دیگر آورده است :


" یکی از فضلا تعلیم ملک زادهای همی داد و ضرب بی محابا زدی وز جربی قیاس کردی ، باری پسر از بی طا قتی شکایت پیش پدر برد و جامه از تن دردمند بر داشت ، پدر را دل به هم برآمد ... "


در زمان حاضر که تعلیم و تربیت کودکان به صورت مدرسه ای و در کلاس های پر جمعیت انجام می شود ، یکی از متداولترین مسائلی که معلمان با آن رو برو هستند مسأ له ی کلاسداری و اصلاح مشکلات رفتاری دانش آموزان است . چنانچه کلاس درس با اصول و قوائد صحیح اداره نشود چه بسا که با اعمال رویه ها و شیوه های نا درست اثرات نا مطلوب و جبران ناپذیری در نتیجه ی کار معلم باقی گذارد . بنابراین ضرورت ، در این مقاله به پاره ای اصول و قوائد شناخته شده ی کلاسداری می پردازیم .


انواع رفتار هائی که نظم کلاس را بر هم می زند :


در بررسی ها ئی که به منظور مطالعه رفتارهای نادرست در مدارس ابتدائی انجام شده است ، انواع رفتار های زیر که موجب بر هم خوردن نظم کلاس و در نتیجه اخلال در آموختن می شود مشخص گردیده است :


الف – رفتارهای حرکتی مانند : بلند شدن از جای خود – ایستادن – دویدن – جستن – راه رفتن در کلاس – روی میز رفتن – جابجا کردن میز و نیمکت و غیره .


ب – رفتارهائی که موجب تولید صدا می شود :


تولید صدا با کوبیدن مداد و غیره روی میز و اشیاء دیگر – تولید صدا با دست – تولید صدا با پا مانند کوبیدن پا به زمین – تولید صدا با کاغذ – انداختن اشیاء و نظایر آن .


ج – رفتارهای تهاجمی :


قاپیدن اشیاء ( کتاب – قلم – ورقه و غیره ) از دیگران – انداختن کتاب بغل دستی – نابود کردن اشیای دیگران – مشت زدن – با پا زدن – هل دادن – نیشگان گرفتن – سیلی زدن – با اشیاء زدن – پرت کردن اشیاء به دیگران – کشیدن مو – چنگ زدن به صورت .


د – رفتارهای مربوط به تغییر جهت :


بر گر داندن سر برای نگاه کردن به دیگران – نشان دادن اشیاء به دیگران – توجه به بغل دستی .


و – اظهارات نا بجا :


بی اجازه ی معلم جواب دادن – اظهار نظر کردن بدون این که سؤ ال شده باشد – صدا کردن معلم – گریه کردن – جیغ کشیدن – بلند خندیدن – بلند سرفه کردن .


ن – صحبت کردن :


گفتگو با دیگران به هنگامی که معلم خواسته است سکوت برقرار باشد .


ز – بی اعتنائی


توجه نکردن به سؤال یا دستور معلم – انجام کاری متفاوت با آنچه از او خواسته شده است – بازی کردن با مداد، گچ و غیره به جای انجام تکالیف درسی .


ح – وضعیت های نادرست بدنی :


درست ننشستن مانند روی پا نشستن – ایستادن روی نیمکت به جای نشستن – کج نشستن .


ط – جویدن :


مانند جویدن انگشت ، مداد و غیره .


ی – رفتار قدرت طلبانه :


بلند خواندن کتاب برای خود و یا دیگران – تقلید نقش معلم .

منبع : مجله ی پیوند نیمه اول سال 1370

۱۰ نکته برای مدیریت کلاس درس

 

مدیریت کلاس درس یکی از بزرگترین ترس های معلمین تازه کار است. اما مدیریت کلاس مهارتی است که نه تنها اکتسابی و یادگرفتنی است بلکه باید هر روز تمرین شود. در زیر ۱۰ نکته درمورد مدیریت موفق کلاس درس عنوان می کنیم. این نکات می تواند به شما برای برقراری نظم در کلاس کمک زیادی کند.
 
۱. گذشت زمان همه چیز را راحت تر می کند.

خیلی از معلم ها مرتکب این اشتباه می شوند که سال تحصیلی را با نظم و مدیریت ضعیف آغاز می کنند. دانش آموزان خیلی سریع موقعیت در هر کلاس را ارزیابی می کنند و می فهمند که در هر کلاس تا چه حد می توانند پیش بروند. وقتی اول کار اجازه بدهید که در کارتان اخلال ایجاد کنند دیگر به کار بردن تکنیک های مدیریتی دشوار خواهد شد. اما با جلو رفتن سال تحصیلی همه چیز آسانتر می گردد. فقط این جمله یادتان باشد که، “تا رسیدن عید لبخند نزنید.”
 
۲. عدالت رمز کار است.

دانش آموزان خیلی خوب می فهمند که چه چیز عادلانه است و چه چیز نیست. اگر دوست دارید شاگردانتان به شما احترام بگذارند باید با آنها با عدالت و انصاف رفتار کنید. اگر با همه شاگردان با مساوات رفتار نکنید، شاگردانتان دیگر از شما دستور نخواهند گرفت. پس اگر بهترین شاگرد کلاستان هم کار اشتباهی انجام داد حتماً تنبیهش کنید.
 
۳. تا حد امکان با اخلال ها  یا ایجاد کمترین وقفه در کلاس برخورد کنید.

وقتی در کلاس اخلال ایجاد می شود خیلی مهم است که با ایجاد کوچکترین وقفه در روند کلاس، فوری با آنها برخورد کنید. اگر شاگردان با هم حرف می زنند و شما مشغول درس دادن هستید از یکی از آنها یک سوال کنید تا حواس همه بچه ها جمع شود. اگر برای برخورد با این اخلال ها روند کلاس را متوقف کنید دقیقاً شاگردانی که این اخلال را ایجاد می کنند را به آرزویشان رسانده اید: یعنی گذشتن وقت کلاس به بطالت.
 
۴. در حضور شاگردان از مواجهه دوری کنید.

وقتی مواجهه ای در کلاس ایجاد می شود همیشه یک برنده و یک بازنده وجود دارد. شما بعنوان معلم باید نظم کلاس را حفظ کنید. اما خیلی بهتر است که به طور خصوصی اینکار را انجام دهید تا اینکه آبروی شاگردی را در حضور دوستانش ببرید. اصلاً کار درستی نیست که از مسائل انظباطی در حضور بچه ها نمونه ای بسازید برای درس عبرت. بااینکه با این روش ممکن است بچه ها درس عبرت بگیرند اما تا آخر سال حتی دیگر یک کلمه هم نخواهید توانست به آن شاگرد آموزش دهید.
 
۵. اخلال ها را با کمی شوخ طبعی متوقف کنید.

گاهی اوقات بهترین چیز این است که همه سر کلاس حسابی بخندند تا همه چیز به روال سابق برگردد. اما خیلی وقت ها معلم ها شوخ طبعی را با ریشخند اشتباه می گیرند. بااینکه شوخ طبعی می تواند خیلی زود موقعیت را مرتب کند اما ریشخند رابطه شما با شاگردانتان را خراب می کند. خوب قضاوت کنید اما متوجه باشید که چیزی که برای یکنفر خنده دارد است ممکن است برای دیگری آزار دهنده باشد.
 
۶. انتظارتان از کلاس بالا باشد.

انتظارتان از شاگردان ادب باشد نه اخلال. این مسئله را با طریقه حرف زدنتان در کلاس به آنها نشان دهید. در همان ابتدای کلاس انتظاراتتان را به بچه ها بگویید مثلاً بگویید، “طی این جلسه گروهی انتظارم این است که موقع حرف زدن اول دستتان را بالا برده و اجازه بگیرید، به همدیگر احترام بگذارید و به حرفهایی که دوستانتان می زنند هم خوب گوش کنید.”
 
۷. برنامه بیشتر داشته باشید.

وقت آزاد چیزی است که همه معلم ها باید از آن خودداری کنند. وقتی به بچه ها وقت اضافی بدهید که با هم حرف بزنند، سابقه آموزشی خود را زیر سوال می برید. برای خودداری از بروز این مسئله برنامه بیشتر بریزید. وقتی کار زیادی برای انجام دادن داشته باشید، آموزش ها تمام نخواهد شد و وقت اضافی هم پیش خواهد آمد.
 
۸.  ثابت قدم باشید.

یکی از بدترین چیزهایی که بعنوان یک معلم می توانید انجام دهید این است که در اجرای قوانینتان ثبات قدم نداشته باشید. اگر روزی بدرفتاری ها را نادیده بگیرید و دفعه بعدی به خاطر یک تخلف کوچک یک نفر را تنبیه کنید، احترامتان را بین شاگردان از دست می دهید. شاگردان شما این حق را دارند که  توقع داشته باشند هر روز رفتار یکسانی داشته باشید. دمدمی مزاج بودن رفتار خوبی برای یک معلم نیست. وقتی احترامتان را پیش شاگردانتان از دست بدهید، توجه و میل آنها به یادگیری را هم از دست میدهید.
 
۹. قوانینتان را توضیح دهید.

تعداد قوانینتان نباید اینقدر زیاد باشد که از عهده اجرا کردن آنها برنیایید. همچنین باید این قوانین را خوب توضیح دهید. دانش آموزان باید بفهمند که چه چیز قابل قبول و چه چیز غیرقابل قبول است. همچنین نتیجه شکستن قوانین نیز باید برای شاگردان مشخص باشد.
 
۱۰. هر روز را  تازه  و نو شروع کنید.

در شروع هر روز  باید انتظار داشته باشید که شاگردانتان مودب باشند. نباید تصور کنید که چون فلان شاگرد هر روز هفته در کلاستان اخلال ایجاد کرده، امروز هم اینکار را می کند. با اینکار آن شاگرد را به ایجاد اخلال دوباره تشویق نمی کنید.
 
منبع: مردمان

چگونه کلاس را نظم بدیم  ؟


 
1= دربعضی ازکلاس ها دانش آموزان با صحبت کردن و وول خوردن نظم کلاس را به هم می زنند چه کار باید بکنم؟
 
الف: معمولاً  درکلاس هایی که کم جمعیت یابزرگتر هستند ازدانش آموزان خواهش می کنیم که درتمام طول سال صندلی هارا طوری بچینند که انگارکه امتحان دارند بدین ترتیب به هم دسترسی ندارند تاصحبت بکنند وهمچنین در مواقع امتحان  های کلاسی هم زمانی برای جابجایی صندلی ها تلف نمی شود . لذا در این زمینه به موارد ی دیگر اشاره می کنم.
 
   ب :  بی شک ، کم شدن مشکلات انضباطی به داشتن آموزش اثر بخش تری می انجامد.لازم نیست که همه ی دانش آموزان کلاس رفتار نا هنجاری داشته باشند . سه یا چهار دانش آموز ویا حتی یک نفر می تواند فرایند یادگیری را چنان مختل کند که حتی دانش آموزان خوب نیز نتوانند از کلاس استفاده کنند. در زیر پیشنهادهایی برای رفع این مشکل مطرح کرده ام که بخش بسیار کوتاهی از کتاب " الفبای مدیریت کلاس درس ، نوشته ی روبرت تی . تابر و با ترجمه ی روان و خوب دکتر محمد رضا سر کار آرانی از انتشارات مدرسه است .به شما توصیه می کنم حتما این کتاب را بخوانید .این پیشنهادها زیاد شعاری نیست من آن ها را امتحان کرده ام ، جواب می دهد . شما هم امتحان کنید . پیشنهاد های زیر در صورتی که به طور منظم و با قاعده و آگاهانه به کار گرفته شوند ، مدیریت کلاس درس را بهبود خواهد بخشید .
 
 1 = عمل کنید ، تنها واکنش نشان ندهید: عمل کردن مسلط بودن است و واکنش نشان دادن یعنی تسلط عوامل و شرایط را پذیرفتن .بنابراین پیش از آغاز مدرسه به برنامه ریزی فنون بر قراری انضباط بپردازید ، همان گونه که برای فنون تدریس و ترتیب مواد درسی برنامه ریزی می کنید نه این که صبر کنید مشکلی پیش بیاید و شما در آن زمان به دنبال وضع قانونی باشید که دیگر چنین مشکلی پیش نیاید . 
 
     2=     مسئولیت ها را واگذار کنید : دانش آموزان در قبال رفتارشان هر چه بیش تر احساس مسئولیت کنند ، نیاز کم تری به اعمال مدیریت از سوی معلم خواهند داشت .بر حسب توانایی دانش آموز از مسئولیت های ساده شروع کنید تا دانش آموز حتما از عهده ی عمل به مسئولیت بر آید تا مشکلات بعدی را به دنبال نداشته باشد.
 
 3 = عقب بایستید و به دیگران فرصت بدهید :  هنگامی که دانش آموزی به سوالی پاسخ می دهد ویا هر مطلب دیگری را بیان می کند به او نزدیک نشوید، به طوری که گفتگو دو نفره شود، زیرا در صورتی که دانش آموزان دیگر صدای صحبت شما را نشنوند احساس می کنند کنار گذاشته شده اند واین بی نظمی به همراه دارد .
 
 4=آرام، خونسرد و حرفه ای برخورد کنید : حتی یک بچه ی بی ادب مستحق احترام است .از فریاد زدن ، با حرکت انگشت تهدید کردن ، نگاه های تهدید آمیز و غیره اجتناب کنید . اجرای برنامه ی انضباطی با خونسردی ، دانش آموز را متوجه ارتباط رفتارش با نتیجه ی منطقی ناشی از آن می کند .در ضمن رفتار شما هنگام تأیید دانش آموزان برای آن ها الگو است .
 
 5 = به دانش آموزان توجه کنید و تلاش کنید تا این توجه رانشان دهید : سلام و احوال پرسی با دانش آموز در نظر گرفتن رفتار های خوب آن ها و بیان تشکر از آن ها در مواقع گوناگون مانند زمانی که برای شما کاری انجام می دهندویا نتیجه ی خوبی در امتحانات بدست آورده اند .
 
 6 = رفتارهای خوب دانش آموزان را در نظر بگیرید: هر قدر که خوبی ها بیش تر در نظر گرفته شود انگیزه ی بیش تری برای تداوم آن ها وجود خواهد داشت .
 
 7 = از تجربه های همکارانتان استفاده کنید خواه به صورت کلی ویا در مورد کلاس یا دانش آموز خاص .
 
 8 =   به صورت انفرادی تأدیب کنید : نادیده گرفتن رفتار ، اشاره ، کنترل از نزدیک و کنترل همراه با بر
 
خورد .
 
9=  تفاوت های فردی و ویژگی های خاص دانش آموزان را در نظر بگیرید :به عنوان مثال اگر دانش آموزی از نظر درس شما از همکلاسان خود جلو تر باشد ممکن است به دلیل خسته شدن از مباحث تکراری باعث ایجاد بی نظمی شود . چنین دانش آموزانی را شناخته و با تمرینات خاص آن ها را سر گرم کنید .
 
 10 =  برای موقعیت های اضطراری و غیر مترقبه برنامه ریزی کنید : بر نامه هایی داشته باشید تا در صورتی که مجبور به ترک کلاس شدید ، دانش آموزان مجبور به اجرای آن برنامه شده و نظم کلاس حفظ شود . 11=  قانون را اجرا کنید دلیل تراشی را نپذیرید : در مقابل دانش آموزانی که تلاش می کنند با بحث و چانه زدن ، تخفیفی در تنبیه خود بدست آورند ، حتی برای یک بار تسلیم نشوید0
 
  12= ارتباطات چشمی را دست کم نگیرید : وقتی قانونی را تکرار می کنید و یا پیامدی را به دانش آموزی می رسانید ،مستقیما به چشمانش بنگریدونگاهتان را با نگاهش تلاقی دهید .
 
 13 - به جای دوست بودن با دانش آموزانتان دوستانه رفتار کنید : بین خود شما   (   معلم ) و آنان    ( دانش آموزان ) فاصله ی شغلی را حفظ کنید . 14- کینه توزی نکنیدهر رفتار دانش آموز را جدا در نظر گرفته وتأدیب کنید .به دانش آموزان لقب ندهید ، مانند درد سر آفرین ، بی ادب و...
 
 15 - در صورت امکان برخی رفتار های نا شایست را نادیده بگیرید .
 
 16 - عدالت را بر قرار کنید .
 
 17 - نشان دهید که از آن چه در کلاس جریان دارد ، آگاه هستید : قبل از آن که رفتار انحرافی گسترش یابد فنون مدیریت کلاس را اجرا کرده و رفتار را کنترل کنید . 18 - به رفتار های طبیعی جنبه ی قانونی بدهید
 
:
 
به عنوان مثال به آن ها بگویید درصورتی که در سراسر کلاس به درس توجه داشته باشند  پایان کلاس می توانند 5 دقیقه آزادانه صحبت کنند .                                     
 
 19 = به سخنان دانش آموزان گوش دهید : نه برای تأیید و دادن راه حل بلکه به عنوان همدردی .
 
20 = دانش آموزان را با احترام صدا کنید : استفاده از القاب خانم یا آقا به آن ها احساس بزرگی داده و قبول مسئوولیت و داشتنن رفتار مناسب به همراه دارد .
 
 21 – نام دانش آموزان را سریع به خاطر بسپارید .

22– انتظارات خود و نیاز های دانش آموزان را در نظر بگیرید : انتظارات خود را به طور آشکار بیان کرده و مستمرا مورد تقویت قرار دهید
 
23=دانش آموزان وقتی خسته شده باشند ویا کار خصوصی نداشته باشند بد رفتاری می کنند : پس این فرصت را از آن ها بگیرید ، برای هر لحظه ی آن ها برنامه ای داشته باشید .
 
 24 – وقت شناس باشید : شما فعالیت هایی که قرار است انجام دهید به موقع انجام دهید تا الگویی برای نداشتن تأخیر در فعالیت های گو ناگون دانش آموزان باشید
 
25= به دنبال جانشین های بهتری برای تنبیه باشید . 26 – نتایج امتحانات و تکالیف را زود اعلام کنید : بدین ترتیب دانش آموز به اهمیت آن برای ما پی برده و با دانستن نتیجه ی فعالیت قبلی خود فعالیت جدید را بهتر انجام میدهد .
 
 27 – قبل ازشروع درس ، حواس دانش آموزان را متمرکز کنید .
 
 28 – نپرسید چرا ؟ : علت بد رفتاری را از دانش آموز نخواهید .این گونه سوالات هیچ پاسخی نداردو ممکن است مشکلات جدیدی ایجاد کند
 
. 29= سمبلی از رفتار مطلوب باشید: هر رفتاری را که می خواهید تقویت کنید خودتان انجام دهید البته نه این که تظاهر کنید ، اول خودتان را تغییر دهید .
 
 30 - اساس و ریشه ی رفتار های نا مطلوب را از بین ببرید.

از این که وقت خود را صرف خواندن این مطالب کردید متشکرم

http://shkhc.persianblog.ir/post/26/

چگونه کلاس درس را اداره کنیم؟!


مقدمه:

انسان موجودی ظریف با روحيه‌های گوناگون و ظرفیت‌های مختلف است، لذا لازمه تربیت چنین موجودی، شناخت کامل و جامع او می‌باشد. البته روش‌های گوناگون تربیتی به کار گرفته می‌شود، ولی به علت عدم تناسب این روش‌ها با تک‌تک دانش‌آموزان، متأسفانه در درازمدت مفید و اثربخش نیست. موضوع تربیت مانند طناب محکمی‌ است که از رشته‌های متعدد و باریک بافته شده است. از این رو مربی و معلم باید از روش‌های متعدد و متفاوتی برای هر دانش‌آموز استفاده کنند. در این مجال روش‌های ناموفق معرفی می‌شود تا انشاءالله مفيد واقع شود.

 

استفاده از مقررات خشک در کنترل کلاس

در کلاس‌هایی که مقررات خشک بر آنها حاکم است، هیچ رابطه عاطفی بین معلم و شاگرد برقرار نمی‌شود. شاگرد، معلم را به چشم بیگانه‌ای می‌نگرد که مأمور است چند مطلب علمی ‌را به او یاد دهد. او درس را با اکراه می‌خواند، تکالیفش را با نارضایتی انجام  می‌دهد، زود خسته می‌شود، از کلاس لذتی نمی‌برد و گاه سعی می‌کند سکوت رخوت‌بار کلاس را با رفتارهای غیرمعمول بشکند، که در این صورت با عکس‌العمل تند و تیز معلم روبه‌رو و وضع بدتر از قبل می‌شود. در این نوع کلاس‌ها، معلم نیز متقابلاً از کلاس خسته   می‌شود و روحیه‌اش را از دست می‌دهد. تدریس خشک به معلم نیز نمی‌چسبد. بعضی از معلمان، با وضع قوانین بیش از حد، شاگردان را سردرگم می‌کنند. شاگرد نمی‌داند به کدام قانون، در کجا، چه وقت، چگونه و چرا باید عمل بکند، به عبارت دیگر هدف‌های اصلی تربیتی در لابه‌لای مقررات ریز و درشت گم می‌شود و از بین می‌رود.

 

استفاده از خشونت در کنترل کلاس

معلمانی که برای برپایی قانون در کلاس، از زور، خشونت، تهدید و آزار استفاده می‌کنند دروغ‌گویی را در بین دانش‌آموزان رواج می‌دهند، ارزش‌های اخلاقی و انسانی را در آنها نابود می‌کنند و در جهت آموزش خودکامگی و بی‌رحمی ‌گام برمی‌دارند.

در چنین فضایی شاگردان عادت می‌کنند تنها در مقابل زور، فرمان برند و با زور فرمان برانند، و وقتی زور از بین رفت، فرمانبری و انجام وظیفه نیز از بین می‌رود.

 

استفاده از پند و اندرز در کنترل کلاس

پند و اندرز گرچه در آغاز نتیجه می‌دهد، اما نمی‌توان از آن به عنوان وسیله‌ای مطمئن، سودمند و همیشگی برای اداره کلاس استفاده کرد. در چنین شرایطی کلاس حالت جدی به خود می‌گیرد، انعکاس صدای معلم و سکوت کلاس در هم می‌آمیزند، معلم سخنانش را تمام می‌کند و فکر می‌کند که کارش را به‌خوبی انجام داده است، ولی اندکی بعد همان ماجراهای قبل تکرار می‌شود. معلم از اینکه بچه‌ها به حرف‌هایش وقعی نمی‌گذارند، ناراحت است، غافل از اینکه شناخت او از حالات روانی – عاطفی بچه‌ها، ناقص و اندک     می‌باشد.

 

زیاده‌روی در مهر و محبت و دوستی در کنترل کلاس

پاره‌ای از معلمان برای کنترل و اداره کلاس‌شان از محبت و دوستی بیش از اندازه بهره می‌جویند. این روش نیز آفت‌هایی دارد که یک معلم کارآزموده باید بدان‌ها توجه داشته باشد.

بزرگ‌ترین آفت، فراموشی و گم و گور شدن سرپرستی و هدایت است. در تمام جریانات تربیتی، موضوع تربیت نباید فراموش شود. در این کلاس‌ها موضوع تربیت دگرگون می‌شود، اطاعت از بین می‌رود و سردرگمی ‌و هرج و مرج شایع می‌شود. شاگردان اينگونه كلاس‌ها در پی الگوهای تربیتی نیستند. آرامشی بی‌پایه و پرورشی بی‌اساس بر کلاس حاکم می‌شود. از اشتباهات و خطاها چشم‌پوشی می‌شود. همه چیز به صورت عادی درمی‌آید و اصلاح رفتارهای ناشایست کودکان با این روش ممکن نیست. بنابراین مهر و محبت و دوستی، گرچه تأثیری اعجازگونه دارند، اگر با تدابیر تربیتی دیگری همراه نباشند، اثر مناسبی نمی‌بخشند.

 

روانه کردن دانش‌آموزان به دفتر مدرسه در جهت کنترل کلاس

اگر از معلمانی هستیم که مشکلات خود را نمی‌توانند در خود کلاس حل کنند و با هر بهانه‌ای دانش‌آموز را روانه دفتر مدرسه می‌کنند، باید در صحت و کارایی روش خود تردید کنیم.

آیا تاکنون به احساسات دانش‌آموزی که از کلاس طرد شده و روانه دفتر مدرسه شده است، فکر کرده‌اید؟ فاصله بین کلاس و دفتر، بستری است برای از بین رفتن اعتماد نسبت به معلم و ایجاد کینه و نفرت و قبول عدم شایستگی خود. شاید معلم یکی دوبار آن هم در ظاهر بتواند با این روش کلاس را تحت کنترل درآورد، ولی بعد چه می‌شود؟ وقتی بچه‌ها فهمیدند که معلم برای اداره و کنترل کلاس جز فرستادن به دفتر مدرسه وسیله‌ای ندارد، آیا کلاس به محیطی سرد و دلهره‌آفرین تبدیل نمی‌شود؟

هر کلاس، چون موجودی زنده و متفاوت با سایر کلاس‌ها، غذا می‌خواهد، روحیه می‌خواهد، به تربیت و مراقبت و رسیدگی نیاز دارد تا بتواند در مسیر رشد گام بردارد. آنان که بی‌توجه به این موضوعات در جست‌وجوی کلاس‌های مرتب و باانضباط و بدون مشکل‌اند، باید در اندیشه خود تجدید نظر کنند. هیچ معلولی بدون علت به وجود نمی‌آید و هیچ موضوع تربیتی بدون سرمایه‌گذاری و به‌کارگیری روش‌های درست، انجام نیکو نمی‌یابد. هیچ گلی بی‌دلهره به بار نمی‌نشیند، پس ما چگونه می‌توانیم از کلاسی که کوچک‌ترین تلاشی در بهبود و رشد و تکامل آن به کار نبسته‌ایم، انتظار بالندگی داشته باشیم؟ این گونه انتظارهای بی‌پایه و بی‌دلیل است که منجر به ناگواری‌ها، ناکامی‌ها و تلخی‌های محیط آموزشی می‌شود.

 در پایان سخن را با جمله‌ای از «کانت» به پایان می‌برم؛ اینکه «دو علم از میان علوم از بقیه دشوارترند، سیاست و تعلیم و تربیت».
 
http://mh1342.blogfa.com/post-413.aspx

مديريت كلاس درس   ( 1 )

 

در اين وب متن کامل کتاب managing your classroom اثر dixie gerard که در سال 2003 نوشته شده و جناب آقای مجتبی فرداد دوست عزيز آنرا ترجمه کرده اند را ملاحظه خواهيد کرد .

ترتيب مطالب به شرح زير است :

مقدمه

۱- مرحله تثبيت

ــ مرحله تثبيت چيست و چه اهميتی دارد ؟

ــ چرا اولين جلسه درس اين همه اهميت دارد ؟

ــ چرا وجود ضوابط و روش کار مشخص برای دانش آموزان ضروری است ؟

ــ وقت حضور و غياب

ــ وقتی شاگردان به کلاس وارد می شوند

ــ ارايه دستورالعمل به کلاس

ــ ايما و اشارات ، فنون کلامی و کنترل کلاس

۲- نقش سوال کردن به عنوان ابزاری در مديريت کلاس درس

ــ ايجاد فضای همياری

ــ راهبردهايی برای افزايش يادگيری های مبتنی بر همياری در کلاس

ــ الگوی اجزای سازنده

ــ تغيير فرهنگ

ــ فن سوال کردن و استفاده از وقت انتظار

۳- اهميت محيط فيزيکی

۴- دستيابی به برتری روانی

ــ وقت شناسی

ــ شاگردان را به اسم بشناسيد

ــ در مورد ساختار درستان بينديشيد

ــ از تشويق استفاده موثر بکنيد

ــ ايجاد تنش مفيد در درس

ــ چرخيدن در کلاس و زير نظر داشتن شاگردان

ــ استفاده از مکث و زمان تاثير

۵- نتيجه گيری

مقدمه

معلمين به ندرت فرصت اين را پيدا می کنند که بنشينند و در باره کارشان فکر کنند . راستش اين است که من هم طی سی سالی که به کار تدريس پرداخته ام کمتر وقت و موقعيتی برای انديشيدن در باره جنبه های متنوع کارم به عنوان معلم داشته ام .تحقيقی که برای کسب مدرک تحصيلی دانشگاهی ام و نيز برای نوشتن کتاب حاضر انجام داده ام به تازگی اين فرصت را برای من فراهم آورده که در مورد موضوعات وسيعی که به کارم مربوط می شود به تفکر بپردازم .يکی از اين موضوعات که اساس اين کتاب را تشکيل می دهد و من تماما بر آن تمرکز کرده ام چيزی است که زيمفير و هووی از آن به عنوان ( کفايت فنی معلم در کلاس ) ياد کرده اند .به عبارت ديگر ، می خواهم برآنچه معلمين با تجربه ( کنترل تاکتيکی ) می نامند متمرکز شوم.

لازمه کنترل تاکتيکی آن است که معلم روشی نظام مند و عملی برای مديريت کلاس اتخاذ نمايد و شالوده ای را پی ريزی کند که در آن بی نظمی و رفتار ناپسند دانش آموز کمتر مجال وقوع پيداکند . در اين کتاب من به بررسی کارهای عملی زيادی پرداخته ام که معلمين می توانند برای جلوگيری از بروز بی نظمی در بين دانش آموزان خود انجام دهند .

بنابراين ، در پاسخ به سوالات زير راهنمايی هايی ارايه شده است :

ــ چرا مرحله ( تثبيت ) برای کنترل و نطم کلاس بسيار با اهميت است ؟

ــ چرا ( حرکات بدن ) وجه مهمی از کنترل کلاس را تشکيل می دهد ؟

ــ چگونه می توان سوال کردن را به صورت ابزاری موثر در مديريت کلاس به کار گرفت ؟

ــ نقش ( تنش مفيد ) در کمک به کنترل کلاس چيست ؟

ــ ( محيط فيزيکی ) چقدر در کنترل کلاس اهميت دارد ؟

به علاوه قصد دارم بر جنبه هايی از مديريت کلاس که مانع پيش آمدن بی نظمی شاگردان در کلاس می شود نيز تمرکز کنم ــ چيزی که دوست دارم آن را ( کنترل از راه پيش بينی ) بنامم ، يعنی آنچه را که ممکن است در درسی مشکل ساز شود پيش بينی و برای رفع آن برنامه ريزی کنيد .

اما منظور از واژه ( کنترل کلاس ) دقيقا چيست ؟ با توجه به اهداف اين کتاب ، منظور آن است که :

ــ توانايی جلب توجه کامل شاگردان را در کلاس در هر لحظه و هر جا بخواهيد ، داشته باشيد .

ــ اطمينان داشته باشيد که در موقعيت های آزاد يادگيری ، اقتدارتان کاهش نخواهد يافت .

ــ و بتوانيد روابط غير رسمی خوبی با شاگردان در کلاس بر قرار کنيد ،ضمن آن که قادر باشيد هر وقت لازم باشد به شرايط رسمی و تحت کنترل بر گرديد .

اما اين کتاب برای چه کسانی نوشته شده است ؟ در وهله اول ، مخاطب اين کتاب معلمينی هستند که در ابتدای راهند ــ يعنی دانشجويان تربيت معلم ، معلمين جديدالاستخدام و معلمينی که يکی دو سال تجربه کاری دارند . با اين حال تاکيد می کنم که آنچه گفته ام به همه معلمين در هر سنی و با هر تجربه ای مربوط می شود . قطعا اين گفته ها برای آنها بی فايده نخواهد بود .

1

بخش يکم
مرحله تثبيت
2

مفهوم مرحله تثبيت و اهميت آن
در مدرسه ای که من در آن کار می کنم ،معلمين تازه کار ، به عنوان بخشی از برنامه توجيهی خود ، فرصت پيدا می کنند که به مشاهده کار همکاران با تجربه تر خود در کلاس درس بپردازند . در جلساتی که بعد از اين مشاهدات برای بحث در باره نتايج کار تشکيل می شود بسياری از معلمين تازه کار از اين که معلمين با تجربه ظاهرا چه آسان شاگردانشان را در کلاس کنترل می کنند ابراز شگفتی و تعجب می کنند .آنان که خود در اين زمينه بی تجربه هستند سعی می کنند عاملی را که باعث می شود معلمين با تجربه جوی آرام ، کاری و هدفمند را در کلاسشان بر قرار کنند، پيدا کنند .جالب اين است که گاهی اين کلاس همان کلاسی است که معلمين کم تجربه با آن مشکل فراوان داشته اند .

بعضی از معلمين تازه کار ، اين قابليت را مرهون شان و مقام اجتماعی معلمين مورد مشاهده می دانستند . هر چند نمی توانستند موفقيت معلمين با تجربه اما فاقد اين جايگاه اجتماعی را توجيه کنند .عده ای ديگر قدرت کنترل اين معلمين را معلول جذبه آنان می ديدند. من در عين حال که می پذيرم جذبه معلم اغلب می تواند نقش مهمی در کنترل و انگيزش شاگردان داشته باشد ، معتقدم که برای داشتن کلاسی که منظم و به اصطلاح هميشه روی غلطک باشد کافی نيست . در طی سالها شاهد بوده ام که بعضی از معلمين ارشد و پر جذبه برای اداره موثر کلاسشان به زحمت افتاده اند . اين معلمين به جای آن که به مقوله مديريت کلاس به شيوه ای متعادل تر و جامع تر نگاه کنند ، بيش از حد به توانايی های خود در انجام امور روزمره مدرسه تکيه می کردند . آری چيزی بيش تر مورد نياز است ، اما چه چيز ؟ خوب ، پاسخ اين سوال به سختی موشک هوا کردن نيست . همه چيز به روشی بر می گردد که اين معلمين توانسته اند با آن در همان مراحل اوليه کار در آغاز سال تحصيلی ضوابط و مقررات خود را در کلاس تثبيت کنند .اين فرآيند جامعه پذيری را ( مرحله تثبيت ) می ناميم .( چيزی که اعمال آن در فرآيند ياددهی ، يادگيری امری حياتی محسوب می شود ).شما چه دانشجو باشيد ،چه معلم جديدالاستخدام و چه معلم با تجربه ، قبل از تشکيل اولين جلسه درس بايد برای مرحله تثبيت برنامه ريزی کرده باشيد .

3

چرا اولين جلسه درس اين همه اهميت دارد؟

وقتی معلمی ،صرف نظر از ميزان تجربه اش ، برای اولين بار جلو کلاسی می ايستد نوعی فرهنگ يادگيری را ايجاد می کند که تا پايان رابطه کاری بين معلم و شاگرد تثبيت می شود و ادامه خواهد يافت .wragg در مورد نياز معلمين به داشتن مهارت در حوزه مديريت تاثير گذاری سخن گفته است .gaffman نيز به تبيين مراحل مديريت تاثيرگذاری می پردازد که از همان جلسه اول شروع و در برخوردهای بعدی ادامه می يابد :

اولين تصوری که فرد از خود در ذهن ديگران ايجاد می کند ٫ وی را ملزم می سازد تا مطابق آن تصوير عمل کند و تظاهر به ديگرگونه بودن را به کناری بگذارد .البته با گسترش تعامل بين طرفين در اين وضعيت خاص اضافات و تعديل هايی صورت خواهد گرفت . اما ضرورتا اين تغييرات بايد با مواضع اوليه طرفين اين تعاملات تعارضی نداشته باشد و بر مبنای آنها بنا شده باشد .

حال اين سخن در عمل چه معنايی خواهد داشت ؟ شايد به اين معنا باشد که معلمين در هر سن و با هر تجربه ای بايد روشن کنند که کيستند و چه اعتقاداتی دارند و از شاگردان خود چه انتظاراتی دارند .ثبات در نحوه معرفی خود به شاگردان ، حداقل تا وقتی که موقعيت تان در کلاس تثبيت نشده است ، اهميت بسيار دارد . شايد در آن زمان بتوانيد کمی از آنچه ضروری تشخيص داده بوديد کوتاه بياييد .

اين روند فکری شايد شما را بر آن دارد که از خود سوالاتی جدی و محققانه در باره شخصيت و رفتارهای معلمی تان بپرسيد : آيا مغرور ، از خود راضی ،بی احساس ، تند مزاج ، بد اخلاق ، طعنه زن ، يکدنده و يا دمدمی مزاج نيستيد ؟ وقتی هم می خواهيد رفتارهای معلمی و آموزشی خود را بسنجيد بايد اعماق روح خود را جستجو کنيد و مثلا از خود بپرسيد :

ــ آيا با حالتی مطمئن ، هدفمند و با اعتماد به نفس وارد کلاس می شويد ؟

ــ آيا به هنگام سخن گفتن با دانش آموزان از ژست های بدنی استفاده می کنيد ؟( آيا سر بالا ، چانه کمی رو به پايين ، شانه ها به سمت عقب و در وضعيتی راحت و مستحکم قرار دارند ؟ )

ــ آيا از مکث های حاکی از ترديد و دودلی و الفاظی مثل ؛ ام ؛ و ؛ا ؛ اجتناب می کنيد ؟

ــ آيا لحن قاطع و صريحی داريد؟ آيا زير و بم صدايتان را برای جلب توجه شاگردان تغيير می دهيد ؟

ــ آيا در کلاس طوری می ايستيد که بتوانيد همه کلاس را زير نظر داشته باشيد؟

ــ آيا با شاگردانتان ارتباط کامل چشمی بر قرار می کنيد تا :

الف) آنها را با درس درگير کنيد

ب) مطمئن شويد که دارند کارشان را انجام می دهند و شيطنت و شلوغی نمی کنند .

ــ آيا از تکان دادن بيش از حد تنه و دست هايتان اجتناب می کنيد ؟( اين کار موجب می شود حواس شاگردان پرت شود . )

ــ آيا به شاگردان لبخند می زنيد ؟

ــ آيا خصوصيات آزار دهنده ای مثل بازی کردن با موهايتان ، مشت کردن دست در شلوارتان و غيره داريد؟

ــ آيا اين حس را در شاگرد ايجاد می کنيد که نسبت به آنچه می گوييد از نظر علمی اشراف داريد ؟

ــ و آيا حوصله شاگردان را سر می بريد ؟

اين که افراد چقدر سريع در باره ديگران به قضاوت می پردازند هميشه مرا متعجب می کند . من به عنوان معلم جامعه شناسی هميشه به جريان دسته بندی کردن در مدرسه علاقمند بوده ام و بخش عمده ای از مطالعات من نيز در مورد دسته بندی هايی بوده است که معلمين از شاگردان کرده اند .در عين حال ، تفحص در راه و روش دانش آموزان در دسته بندی معلم هايشان به همان اندازه اهميت دارد .در بحثی که اخيرا با شاگردان خودم در کلاس دهم داشتم از آنها پرسيدم که چقدر طول می کشد تا در باره معلم جديدشان به قضاوتی قطعی برسند . پاسخ های آنها تکان دهنده بود . عمده شاگردان در اين کلاس ها فقط بين سه تا ده دقيقه برای اين کار وقت لازم داشتند . و وقتی از آنها پرسيدم که آيا ممکن است در آينده اين قضاوت تغيير کند تعداد اندکی از آنها گفتند در آينده احتمال تغيير قابل توجهی در قضاوتشان وجود دارد . اگر چه اين مثال تجربی و غير علمی است ، می توان دريافت که تاثير مثبت بر شاگردان در همان اول کار چقدر اهميت دارد .

اگرچند سالی در يک مدرسه بمانيد مسلما راحت تر می توانيد از عهده مرحله تثبيت برآييد . شهرت معلمينی که خوب خود را تثبيت کرده اند اغلب از خودشان جلوتر حرکت می کند . بنابراين ، ارزش آن دارد که در سالهای اول کارتان در مدرسه برای اين مرحله کار بيشتری انجام دهيد . با اين حال ،با رفتن به مدرسه ديگر انتقال نتيجه اين زحمات چندان آسان نخواهد بود . wragg توضيح می دهد که چگونه حتی معلمين مجرب از اين که تثبيت اقتدار ، ضوابط و قوانين شان در مدرسه جديد مشکل می شود ابراز شگفتی می کنند .در اين جا لازم است با معلمين رزرو همدلی کنيم ، چرا که آنها در طول دوره کاری شان ( اولين برخورد ) های زيادی را تجربه می کنند . اين اولين برخوردها اغلب تجربه های دردناکی هستند و معلمين آرزوی فراموش کردنشان را دارند .من با اين نظر wragg موافقم که اين برخوردهای اول برای معلمين امری شخصی است و تعجبی ندارد که در مورد اين خصوصی ترين دقايق آغازين برخورد معلم و شاگرد تحقيق چندانی صورت نگرفته باشد .

از دير باز بر اين باور بوده ام که مقدار توانايی معلم در درک و کنترل احساساتش در اولين برخورد با شاگردان ، رابطه مستقيمی با کيفيت روابط آينده آنها خواهد داشت . اين امر می تواند تاثيرات مستقيمی بر کيفيت اداره کلاس و نظم آن داشته باشد . با توجه به اين ديدگاه از معلمينی که سوابق تدريس مختلفی داشتند خواستم احساسشان را قبل از مواجهه با کلاس های جديد در آغاز سال تحصيلی توضيح دهند . گزيده ای از اين پاسخ ها در زير آمده است .

اولين پاسخ را کسی داده که شش سال رئيس توانمند يک گروه درسی بوده و بسيار صادقانه احساسش را قبل از شروع اولين جلسه کلاس توضيح داده است :

هميشه در آغاز سال تحصيلی بسيار نگران هستم ، می ترسم که شاگردان قابل کنترل نباشند و مجبور شوم که در طول سال با آنها کشمکش داشته باشم . البته اين اتفاق هرگز نمی افتد ،اما همين حس مرا بر می انگيزد که در کلاس هايم تا حد امکان ضابطه مند و مقرراتی باشم . در کلاس نه بر محتوای دروس بلکه بر ضوابط و مقررات به عنوان اولويت نخست درس تاکيد می کنم تا اطمينان حاصل کنم که شاگردان و هم من می دانيم که هر کدام در چه جايگاهی قرار داريم .

شايد خوانندگان از خواندن پاسخ بعدی نيز که معاون گروه داده است ، متعجب شوند . وی مردی بسيار لايق و مورد احترام است و ۲۴ سال تجربه دارد :

می دانم که در شب قبل از آغاز سال تحصيلی بد خواهم خوابيد . هر ساعت از خواب می پرم و با وجود آن که می دانم شب قبل همه چيز را آماده کرده ام صبح زود پا می شوم و مثل ايام بيماری ، به زور چيزی می خورم . وقتی به مدرسه می رسم احساس می کنم که حالم بد تر شده است . وارد کلاس که می شوم دهانم خشک می شود . جلسات اول هرگز نمی نشينم . تصورم بر اين است که بايد ترسناک جلوه کنم و چون کوتاه قد هستم ، فکر می کنم وقتی آنها نشسته اند و من ايستاده ام بين مان تمايزی ايجاد خواهد شد . وقتی شاگردان وارد کلاس می شوند دقيقا آنها را ورانداز می کنم و در اولين فرصت به آنها می گويم که چه وسايلی بايد با خود داشته باشند و همين طور در باره رفتاری که از آنها انتظار دارم صحبت می کنم . سعی می کنم آنها را وادار کنم که در باره ضرورت وجود ضوابط در کلاس سخن بگويند و شايد هم خودم در اين زمينه مفصلا صحبت کنم . کابوس من هميشه اين است که مبادا روز اول مدرسه دير برسم يا اين که شاگردانم در روز اول معلم نداشته باشند . در پايان روز اول واقعا خسته می شوم . انرژی عصبی يک ماه را در همان روز اول مصرف می کنم .

دانش جويان و معلمين تازه کار ، از پاسخ بعدی جرئتی پيدا خواهند کرد . اين پاسخ را معلم ارشد ،مورد احترام و بسيار موفقی با ۲۵ سال سابقه تدريس داده است . با اين همه ، خيلی راحت نقاط ضعف خود را به رشته تحرير در می آورد :

روز قبل از شروع سال تحصيلی واقعا عصبی هستم . شب قبل از آن هرگز نمی خوابم ( آن هم بعد از ۲۵ سال ) . فردا که کار شروع می شود اعتماد به نفس ندارم . هميشه سعی می کنم که جلو در ورودی مدرسه بايستم و بچه ها را به هنگام ورود به مدرسه ببينم تا شايد جريان کار برايم عادی شود . وقتی اولين بار با شاگردانم در کلاس مواجه می شوم ٬ نگرانی و عدم اطمينان وجودم را فرا می گيرد . هميشه در مورد روش کارم در کلاس و انتظاراتی که از آنان دارم صحبت می کنم . در اين ميان کمی هم رياضی به کار می گيرم تا بتوانم فرصت پيدا کنم که نام آنان را هر چه سريع تر ياد بگيرم . اين رياضی چيز خيلی سختی نيست ، چيزی است که آنها بتوانند از عهده اش بربيايند و با اشتياق بيشتری منتظر جلسه بعد باشند

آخرين پاسخ از آن معلمی است که تجربه زيادی دارد و همه در مورد او نظر مساعدی دارند ، به طوری که بسياری از کارکنان در مورد مسايل تدريس خود از وی راهنمايی و مشاوره می خواهند :

هميشه ، حتی پس از اين همه سال ٬ گرفتن يک کلاس جديد تجربه ای نگران کننده است .... دوباره شروع شد . دوباره بايد مطمئن شد که شاگردان می دانند که من کيستم و چه جايگاهی دارم . هرگز در کلاسی آرام نخواهم بود ، مگر آن که اطمينان پيدا کنم که از عهده آن کلاس بر می آيم . هر بار که در کلاس وقت اضافه بياورم و کلاس را زودتر تعطيل کنم ٬ در می يابم که باز در مورد محاسبه زمان لازم برای اين که شاگردان نکات درس را فرا بگيرند اشتباه کرده ام . البته اين اتفاقی است که پيش می آيد ، چرا که ارزيابی سرعت يادگيری شاگردان ، بسته به گروه دانش آموزان ٬ ممکن است خيلی هم طول بکشد . هنوز قبل از شروع کلاس دلشوره دارم . همان روز اول روش کار و ضوابط کلاس را توضيح می دهم و مکررا در روزهای بعد آنها را گوشزد می کنم .

معلمين تازه کار چه چيزی را بايد از اين گفته ها دريابند ؟ اول از همه اين که پذيرش ضعف ها اهميت دارد . توجه داريد که کارکنانی که از نظر ديگران اعتماد به نفس بالايی دارند و به نظر می رسد که بر کار خود تسلط دارند ، در درون خود چنين احساسی را ندارند . به خاطر همين اعتبارشان است که از آنها خواسته ام که احساساتشان را با شما در ميان بگذارند . موکدا به شما توصيه می کنم که تجارب ، نگرانی ها و ضعف های خود را چه به طور رسمی با معلم راهنمايتان و چه به طور خودمانی با همکارانتان در ميان بگذاريد . با اين کار در می يابيد که تنها نيستيد و اميد است که کمتر احساس انزوا بکنيد .

با اين همه ، صرفا درک احساساتتان به خودی خود کافی نيست . نکته مشترک در بين همه کسانی که پاسخ هايشان را در بالا آوردیم اين است که آنها علی رغم احساس عدم کفايت و امنيت ،سعی می کردند که با اين احساسات برخورد کنند ، چرا که می دانستند کوتاهی در انجام کار موجب از دست رفتن نظم و کنترل کلاس می شود . آنها اين قدر تجربه داشتند که بدانند اين احساسات قابل کنترل و موقتی هستند ،و حداکثر تا پايان اين سال تحصيلی ادامه خواهند يافت . لذا ارزشمند است که خود را کاملا آماده کنيد و محکم و استوار بکوشيد آنها را عقب برانيد .

خوب ، وقتی با کلاس جديدی مواجه می شويد چه بايد بکنيد ؟ مسلما کار را بايد به گونه ای شروع کرد که تا پايان سال ادامه يابد . بايد ژست های مثبت اختيار کنيد و لحن مطمئن به کلامتان بدهيد و انتظارات خود را روشن و صريح به شاگردان بگوييد . اين موضوعات را در بخش دوم با جزئيات بيشتر بحث خواهيم کرد . اين نکته مهم را بايد در نظر داشته باشيد که نبايد وارد کلاس شويد و يکباره فهرستی از انتظارات خود را برای شاگردان صادر کنيد بی آنکه منطقی را که در پس اين انتظارات نهفته است برايشان توضيح دهيد . سعی کنيد اين نکته را به آنها تفهيم کنيد که فرآيند ياددهی - يادگيری عمدتا بر مبنای مشارکت است و طرفين بايد برای دستيابی به موفقيت با هم ( بده - بستان ) داشته باشند . مفهوم حقوق و وظيفه را برايشان روشن کنيد .

در صفحه بعد قرار داد ( حقوق و وظايف ) را که من با شاگردانم می بندم آورده ام . اين قرارداد را ابتدا با اورهد برای بچه ها در کلاس نشان می دهم . سپس به هر کدام نسخه ای از آن را می دهم که آن را امضا کنند و در طول سال هميشه با خود داشته باشند . لازم است که در طی سال تحصيلی مرتبا به اين قرار داد مراجعه و نکات آن را به شاگردان يادآوری کنيم .

پس از آن که ارزش کار گروهی را برای شاگردان توضيح دادم ، به اين نکته می پردازم که اين معلم است که کنترل کننده فرآيند يادگيری - ياددهی است لذا پذيرش اصول زير برای شاگرد و معلم ضروری است :

ــ معلم می تواند جای نشستن شاگرد را تغيير دهد ؛

ــ معلم بايد نام تک تک شاگردان را بداند ؛

ــ به هنگام لزوم شاگردان بايد کاملا به مطالب توجه کنند ؛

ــ هيج گونه مزاحمتی برای کلاس پذيرفتنی نيست ؛

ــ بين معلم و شاگرد بايد احترام متقابل برقرار باشد ؛

ــ هر شاگرد بايد احساس کند که وجودش ارزشمند است و در فرآيند يادگيری کاملا لازم است ؛

ــ و برای دستبابی به اين اهداف تعيين مقررات و ضوابط در کلاس ضروری است .

قرار داد معلم - شاگرد

من چه انتظاراتی از شما دارم ؟

۱-انتظار دارم با من و ديگر شاگردان با ادب و احترام رفتار کنيد .

۲- انتظار دارم هر وقت که از شما بخواهم نهايت توجه را به گفته هايم نشان دهيد . اين کار به يادگيری شما کمک می کند .

۳- انتظار دارم با خودتان صادق باشيد و هر گاه که اشتباه کرديد آن را بپذيريد ( اين کار بخشی از فرآيند يادگيری است ) .

۴- انتظار دارم تکاليفتان را سر موعد تحويل دهيد . ( اين امر به من کمک می کند تا بتوانم به شما کمک کنم ) .

۵- انتظار دارم که هميشه حداکثر تلاشتان را بکنيد . خيلی مهم است که بتوانيد در پايان سال تحصيلی با غرور به عملکرد خود در سالی که گذشت نگاه کنيد .

۶- انتظار دارم که در صورت عدم رعايت موارد بالا ٬ عواقب زير را بپذيريد :

ــ به طور خصوصی با شما صحبت خواهم کرد .

ــ اگر ادامه دهيد ٬ به عنوان تنبيه شما را از کلاس اخراج خواهم کرد .

ــ با مدير مدرسه صحبت خواهم کرد .

ــ با پدر و مادرتان تماس خواهم گرفت .

با اين حال فرآيند ياددهی - يادگيری امری مشترک است و لذا شما هم حق داريد چيزهايی از من انتظار داشته باشيد :

۱- می توانيد انتظار داشته باشيد که با شما مودبانه رفتار کنم و حتی وقتی شما را شديدا مواخذه می کنم احترامتان را نگه دارم .

۲- می توانيد انتظار داشته باشيد که من همه تلاشم را برای کمک به پيشرفتتان يا حل مشکلاتتان به کار بندم .

۳- می توانيد انتظار داشته باشيد که تکاليف و کارهای شما را منظما بررسی کنم و نظرات سازنده ای در مورد آنها به شما انتقال دهم .

۴- می توانيد انتظار داشته باشيد که هر گاه اشتباهی بکنم ، از شما عذر خواهی کنم .

۵- می توانيد انتظار داشته باشيد که با شما در صورت بروز رفتار خطا و خلاف ادب ، با رعايت عدالت و انصاف بر خورد کنم .

امضا معلم امضا دانش آموز

4

چرا وجود ضوابط و روش کار مشخص برای دانش آموزان ضروری است ؟
در متون موجود در باره عملکرد مغز آمده است که بخش تحتانی آن مسئول اعمال حياتی انسان است .هنگام ترس اين بخش از مغز فعال می شود ، و اگر قرار است که يادگيری واقعی صورت گيرد بايد اين بخش از مغز در آرامش به سر برد . از آنجا که يکی از موانع يادگيری در شاگردان احساس ترس و عدم امنيت است ، بيان روشن ضوابط ، مقررات و انتظارات و نيز برخوردهای به دور از از تبعيض و ثبات در روش کار نقش اساسی در کاهش حس عدم امنيت در ميان شاگردان دارد .

بر خلاف مقاومتی که بسياری از نوجوانان در برابر ضوابط و مقررات از خود نشان می دهند ، معتقدم که بخش عمده ای از آنان به طور ناخود آگاه در دروس خود خواهان وجود مرزبندی و چارچوب های مشخص هستند . به اجرا در آوردن اين معيارها به طور مستمر مطمئنا مانع بروز رفتارهای آزارنده ٬ غير اجتماعی و مخربی می شود که در ياددهی و يادگيری مطلوب اختلال ايجاد می کنند . لذا ارزشمند خواهد بود که وقت زيادی صرف تفکر در مورد ضوابط مورد نياز کلاستان کنيد .

برای نمونه ، برای هر يک از مراحل تدريس زير چه ضوابط مشخص و تعريف شده ای در ذهن داريد :

ــ وقتی داريد حضور و غياب می کنيد .

ــ وقتی شاگردان در گروههای کوچک با هم کار می کنند .

ــ وقتی همه کلاس در مورد موضوعی واحد بحث می کنند .

ــ وقتی شاگردان امتحان می دهند .

ــ وقتی شاگردان کنفرانس می دهند .

ــ وقتی شاگردان وارد کلاس و يا از آن خارج می شوند .

ــ وقتی شاگردان فعاليتی را تمام می کنند و به سراغ فعاليتی ديگر می روند .

ــ وقتی شاگردان کارهای فردی خود را انجام می دهند .

ــ وقتی شاگردان رفع اشکال می کنند .

ــ يا وقتی که داريد در جلو کلاس درسی را مستقيما ارايه می کنيد .

در زير مثال هايی از مقرراتی را آوردم که من در کلاس هايم اعمال می کنم . البته به ياد داشته باشيد که صرفا اخذ مقررات ديگران و استفاده از آن در کلاس هايتان هميشه کار آمد نخواهد بود . بايد هويت خودتان را به سيستم اداره کلاس بدهيد .

5

وقت حضور و غياب
مرحله اول :خوب ببينيم که آيا امروز همه حاضر هستند ؟ با اين جمله به شاگردان هشدار می دهم که انتظارم اين است که ساکت باشند و در ضمن صحبت شان را تمام کنند .

مرحله دوم : به همه کلاس نظری می اندازم تا مطمئن شوم شاگردان همه رو به من نشسته اند .

مرحله سوم : نام شاگردان را يکی يکی می خوانم .

مرحله چهارم : تذکراتی که مسئولين مدرسه داده اند را به بچه ها می گويم .

مرحله پنجم : به بچه ها اجازه می دهم آزام صحبت کنند .

6

وقتی شاگردان به کلاس وارد می شوند

مرحله اول :آرام وارد کلاس شويد . ( در مورد خواسته هايتان دقيق باشيد . از به کار بردن عباراتی مثل ؛درست رفتار کنيد ؛ اجتاب کنيد )


مرحله دوم : کتب و وسايل را روی ميزتان بگذاريد .


مرحله سوم : بنشينيد و آماده درس باشيد .


مرحله چهارم : کارهايی را که روی تخته سياه از شما خواسته شده انجام دهيد .


معلمين نه تنها بايد در مورد قوانين و ضوابط کارشان در کلاس صراحت و قاطعيت داشته باشند ،بلکه بايد به شاگردان تفهيم کنند که دقيقا در اين مورد چه انتظاری از آنها دارند و چرا چنين ضوابطی بايد در کار باشد . در موارد بالا ، دليل اوليه اجرای اين ضوابط آن است که يادگيری به طور موثر و با حد اکثر سرعت ممکن اتفاق بيفتد .

نکته ديگر اين که وقتی با دانشجويان ، معلمين جديدالاستخدام و حتی با معلمين با تجربه در باره روش کار و ضوابط کلاس صحبت می کنم ،تقريبا همه می گويند که اين موارد را برای شاگردان نمی نويسند .اما نبايد فراموش کرد که دانش آموزان بيشتر از طريق ديدن ياد می گيرند تا شنيدن .به اين دليل اگر می خواهيد ضوابط و روش کار شما را ياد بگيرند ، بايد چيزی در جلو چشم آنها بنويسيد . علاوه بر اين نسخه نوشتاری ، می توانيد با تصاويری که روی ديوارهای کلاس می چسبانيد اين يادگيری را تقويت کنيد . می توانيد مثلا روش ها و ضوابط خود را با کلاس به بحث بگذاريد و از شاگردان بخواهيد برای هر کدام تصاوير و فلوچارت هايی مشابه شماره ۱ بکشند و در کلاس نمايش دهند . اين کار به آنها اين حس را می دهد که در روند کار دارای سهمی هستند و اين حس برای پيشبرد مقاصد آموزشی بسيار مهم و حياتی است .


اگر ادعا کنم که هميشه روش های من در نهايت کمال و موفقيت به اجرا در می آيند ،دروغ بزرگی گفته ام . در سال جاری بعضی کلاس های پر مشکل داشته ام که در آنها هميشه امور آن گونه که پيش بينی می شده ، نبوده است . با اين حال سخت تلاش کرده ام که در اعمال روش و ضوابط خود با ثبات عمل کنم . جالب اين که در اين گونه کلاس ها نسبت به کلاس هايی که در صورت مواجهه با مشکل در همان ابتدای کار اجرای روش خود را کنار می گذاشتم موفقيت بيشتری داشته ام . اين را هم در نظر داشته باشيد که شاگردان هميشه شما را محک می زنند تا بدانند تا چه حد در کارتان جدی هستيد .برای اين که اين روش ها و اجرای آن ها برای شاگردان عادی بشود لازم است که مجازات های درجه بندی شده ای را به منظور تحکيم اين روش ها در نظر بگيريد . و بسيار ضروری است که شاگردان از قبل دقيقا بدانند که اين مجازات ها چيستند . مثلا اين مجازات ها می توانند به صورت زير باشند :


اولين خطا : تذکر


دومين خطا : مواخذه و در خواست ارايه توضيح از شاگرد


سومين خطا : اخراج از کلاس


چهارمين خطا : تماس با والدين


اين نکته نيز ضروری است که بايد مدام کنترل کنيد که آيا شاگردان روش و ضوابط شما را درک کرده اند و هنوز آنها را به خاطر دارند ؟ نبايد تصور تان بر اين باشد که با يک بار گفتن ، آنها به طور خودکار هميشه همه چيز را به خاطر خواهند داشت . بايد به طور جدی در زمينه کار کنيد . در پرسش هايی که از معلمين جديدالاستخدام در دوره های ابتدايی در پايان اولين سال تدريس شان به عمل آمده ،بسياری از آنها آرزو کرده اند که ای کاش در اجرای ضوابط و اعمال روش هايشان جديت بيشتری به خرج داده بودند . در زير بعضی از اين پاسخ ها آمده است .


7

در مورد روش ها و ضوابط چه بايد می کردم :


معلم الف :

در اولين سال تدريس بايد در مورد تنبيه جدی تر می بودم . بايد کار شاگردانی که تکاليفشان را سر موعد تحويل نمی دادند جدی تر پی گيری می کردم .بايد فهرستی از تکاليف عقب افتاده را تهيه می کردم . در صورت تکرار ، تنبيهی در نظر می گرفتم . بايد بی نظمی های مکرر و گم کردن کتاب و وسايل را جدی تر مجازات می کردم . بايد با خانواده ها مکاتبات بيشتری می داشتم و کارت های آفرين بيشتری برای تشويق شاگردان و تعيين سطح آنها می دادم . بايد در مورد دير آمدن ها و لباس فرم سخت گيری بيشتری می کردم به ويژه در مورد کفش ورزشی .

راستش من آن قدر درگير خوب درس دادن بودم که ديگر آگاهانه به ضوابط حاکم بر کلاس نمی پرداختم . اداره کلاس بيشتر به شيوه طبيعی و غريزی انجام می شد . ضابطه و روش برای اعمال کنترل همه جانبه بر شاگردان راه خوبی است ، اما به موازات آن شاگردان نياز به نوعی ثبات دارند . آنها به ضوابط و رهنمودهايی در زندگی روزمره نياز دارند ،به ويژه اگر اين ها را در خانه نياموخته باشند . اما قويا معتقدم که قوانين و روش های مورد استفاده در کلاس در قالب های سخت ريخته شوند . با شکستن و تغيير الگوها و روش های روزمره و عادی تدريس ، می توان در کلاس تنوع و هيجان سالمی ايجاد کرد . بی ترديد تغيير در روش ، راه خوبی برای آماده نگه داشتن شاگردان و تهييج و تشويق آنها به انجام امور مورد نظر است . اگر چه ثبات روش اهميت خود را دارد ، اما نبايد خود را در چارچوب آن حبس کنید . اگر ديديد از روشی خسته شده ايد ، يقين داشته باشيد که بچه ها هم چنين اند .

معلم ب :

قوانين و روش ها مانند ستون فقراتی می مانند که هر درسی بدان نياز دارد .

معلم ج :

در آغاز اولين سال تدريس بسيار نگران بودم که بتوانم تاثير درستی بر شاگردانم بگذارم و اطمينان يابم که آنها می دانند که من کنترل کلاس را در دست دارم . در تعطيلات تابستان ، همان گونه که در دانشگاه ياد گرفته بودم ، ضوابط و قوانين کلاسم را نوشته بودم . وقتی که مدارس باز شدند ،من ده قانون طلايی برای هر کلاس اعلام کردم . در تئوری اين کار بزرگی بود . اما در عمل ،ده قانون خيلی زياد از آب در آمد و شاگردان نمی توانستند آنها را در خاطر خود نگه دارند . امسال تابستان اين قوانين را دوباره نوشتم . حالا فقط سه جمله ساده و صريح هستند که همه دانش آموزان می توانند آنها را به ياد بياورند و بفهمند . سال گذشته خيلی نگران بودم ، انتظار داشتم که همه شاگردان کاملا درست رفتار کنند . حال با تجربه و احساس اطمينان بيشتری که پيدا کرده ام معتقدم که در مورد بعضی از شاگردان قوانين بايد کمی انعطاف پذير باشند تا بتوان با آنها روابط مثبت و کار آمدتری برقرار کرد . دو سال طول کشيد تا من اين مطلب را دريابم و اين چيزی نيست که در مراکز تربيت معلم به شما بگويند . فکر می کنم اين تجربه از من معلم بهتری ساخته است .

معلم د :

در سال اول تدريس ،در شروع سال تحصيلی ضوابط و قوانين کلاس را خيلی روشن برای شاگردانم بيان کردم . اما در طی سال اين قوانين را به شاگردان يادآوری نمی کردم . صرفا انتظار داشتم که آنها اين قوانين را به ياد داشته باشند و به آن عمل کنند .هر وقت هم که يادشان نمی آمد ، عصبانی می شدم . امسال در شروع هر کار انتظاراتم را مکررا به آنها يادآوری می کردم تا بدانند چه بايد بکنند . پارسال فکر می کردم که وقت کافی برای اين کار ندارم ، چرا که بايد مطالب زيادی تدريس می کردم . امسال دريافتم که يادآوری اين قوانين در واقع موجب صرفه جويی در وقت می شود ، چرا که وقت کمتری صرف تاديب شاگردانی می کردم که کارهای ناشايست در کلاس می کنند . وضعيت فعلی عالی نيست ، ولی باز از پارسال بهتر است .

معلم ذ :

در اولين هفته مدرسه وقت زيادی صرف مرور قوانين اصلی کلاس می کردم . شاگردانم بيشتر اين قوانين را می پذيرفتند و من اطمينان پيدا می کردم که اين قوانين برای آنها کاملا روشن و واضح هستند . بعد از اين ، فرض من اين بود که شاگردان آنها را هميشه به ياد دارند و اجرا می کنند . اما اگر يادآوری مداوم در کار نبود ، به زودی همه چيز فراموش می شد و من خودم را دوباره در پله اول می ديدم . توصيه من اين است که در ابتدای سال قوانين خود را تعيين کنیم و بعد در طی سال در هر فرصتی آنها را يادآوری کنيم . مثلا قبل از تماشای فيلم به بچه ها قانون نشستن را يادآوری کنيم يا قبل از بحث کلاسی از بچه ها بپرسيم که آيا يادشان هست که بايد طوری صحبت کنند که همه کلاس حرف هايشان را بشنوند ؟

معلم ر :

اشتباه من اين بود که مجموعه روشنی از قوانين را در شروع سال تحصيلی در کلاسم طرح نکردم و از اين بابت هنوز رنج می برم . وقتی هم که خواستم اين قوانين را در کلاس طرح و اعمال کنم ، ديدم که فهرستی بلند بالا و ده قسمتی شده است . حال فکر می کنم که نبايد بيش از چهار يا پنج مورد باشند

بايد بدانيد که نمونه های اين تحقيق معلمين بسيار توانمندی بوده اند که همواره به انديشه تثبيت قوانين و روش ها در کلاس هايشان ملتزم بوده اند . کوتاهيشان در آن بوده است که وقت وزحمت کافی صرف تقويت و يادآوری اين کار نکرده اند . همچنين شما را به نکات جالبی که معلمين الف و ب در مورد ضرورت انعطاف پذيری مطرح کرده اند توجه می دهم .قوانين و روش ها برای آن هستند که در کلاس نظمی برقرار شود که امر يادگيری را تسهيل کنند . اگر چنين کاری رخ ندهد ٬ لاجرم بايد روش را تغيير داد ، هر چند نبايد آنها را به کلی کنار گذاشت . قبلا هم تذکر داده بودم که لازم است نوعی تسلط در اجرای قوانين و اعمال روش ها به دست آورد . معلمين ب و ر نوشته اند که بنا بر آموزشی که ديده بودند تا ده قانون در کلاس هايشان اعمال می کرده اند . همان گونه که خودشان پذيرفته اند ٬ اين کار موثر نبوده است و دريافته اند که بايد اين تعداد به سه يا چهار قانون کاهش يابد . معلمين بايد خود در اين مورد به راه حلی برسند ٬ اما موضوع مهم اين است که معلمين به قاعده ای معتی دار در کلاس داری دست يابند که با شخصيت و شيوه تدريس آنها تناسب داشته باشد . در هر صورت ، مهمترين عامل به ياد داشتن اين نکته است که قوانين را بايد به طور مستمر يادآوری و تقويت کرد . البته اين کار آسانی نيست .

جالب اين است که بسياری از معلمين ضوابط و قوانين خود را تا نيمه های سال سخت در کلاس حفظ می کنند و بعد خسته می شوند و در کنترل کلاس آسانگير می شوند.خيلی ها هم زودتر از اين در مورد ضوابط و قوانين کوتاه می آيند . سه چهار هفته که از سال تحصيلی گذشت ، خوشحال از اين که آن بی نظمی که انتظارش می رفت بروز نکرده سخت گيری ها را رها ميکنند و در مورد يادآوری روش ها نيز ديگر تلاشی نمی کنند . چيزی که آنها در تشخيص آن کوتاهی کرده اند ( ماه عسلی ) است که در بيشتر کلاس ها بعد از سه چهار هفته اول اتفاق می افتد . اگر چه معلمين مجرب می توانند هر وقت احساس کنند که کلاس دارد از کنترل خارج می شود دوباره کنترل خود را تثبيت کنند ، اما اين کار برای معلمين کم تجربه بسيار سخت تر خواهد بود .

معلمينی که در ابتدای کارشان هستند سرمايه شهرت و تجربه ای ندارند که آنان را پشتيبانی کند و به ناچار در کنترل مجدد اوضاع ، کار بر آنها بسيار دشوارتر خواهد بود . معلمين ( د ) و ( ر ) در اولين سال کارشان درسی بسيار آموزنده فرا گرفته اند و اکنون بايد در پی آن باشند که به نحوی اين مسئله را برای خود حل کنند . روشن است که چگونگی انجام اين کار به فرد بستگی دارد و من تنها می توانم کاری را که برای من موثر بوده مطرح کنم . مثلا اگر از نحوه ورود به کلاس شاگردانم راضی نباشم ، بعد از زنگ کلاس ، آنها را نگه دارم و انتظاراتم را به آنها گوشزد کنم . در مورد شاگردان کوچک تر بعضی وقت ها اين کار را با پرسش از قوانين کلاس انجام می دهم . اگر چند دقيقه ای فرصت اضافی داشته باشيد ، قبل از آن که بچه ها به درس ديگری بپردازند ، می توانيد در مورد انتظاراتتان از کلاس برايشان صحبت کنيد . نکته اين کار اين است که با تذکر مداوم قواعد و روش تان شاگردان را به معيارها و ارزش های مورد نظرتان متمايل و مانوس کنيد چه به عنوان معلم جديدالاستخدام و چه به عنوان معلمی که به مدرسه تازه ای رفته ايد ، تلاش برای پذيرا کردن شاگردان کوچک تر نسبت به نحوه تفکرتان بسيار ضروری و ارزشمند است . ثمره اين کار را به ويژه زمانی خواهيد چيد که در آينده با اين شاگردان برخوردهای بيشتری داشته باشيد .

ارايه دستورالعمل به کلاس
دادن دستورالعمل به شاگردان آن گونه که در ابتدای امر به نظر می رسد چندان هم ساده نيست . ديديم که معلمين بسياری در ارايه آنچه که به نظر دستورالعمل های ساده ای هستند ناموفق بودند . به اعتقاد من اين موضوع به ژرف انديشی بسيار نياز دارد ، به ويژه در دروس عملی که در آن ها شاگردان آزادی عمل بيشتری دارند . می توانيد برای تعيين دستورالعمل های خاص به شاگردان از راهنمايی های زير بهره ببريد :

چند توصيه:
ــ دستورات ساده باشند .

برای هر فعاليت کلاسی تعداد محدودی دستورالعمل انتخاب کنيد .

دستورات مبهم مثل ( درست رفتار کنيد ) نياوريد .

ــ دستورات خود را به موارد زير محدود کنيد :

می خواهيد شاگردانتان چگونه در فعاليتی شرکت کنند و چه نقشی از آنها انتظار می رود .

انتظار داريد شاگردانتان چه رفتاری داشته باشند تا آن فعاليت را با موفقيت به انجام برسانند .

نمونه ای از مجموعه دستورالعمل هايی که برای امتحان به شاگردان داده می شود در زير آمده است :

۱- دلايل اساسی دستورالعمل هل را توضيح دهيد :

روز شنبه امتحان داريد . در اول کلاس در مورد امتحان شما را راهنمايی خواهم کرد . بسيار ضروری است که به وقت ، اين راهنمايی ها را دنبال کنيد تا بتوانيد خوب امتحان بدهيد و موفق شويد .

۲- با سوال کردن بچه ها را درگير کنيد .

اگر شاگردان را در بحثی که منطقا به آنها مربوط می شود دخالت دهيد با آمادگی بيشتری دستورات را اجرا خواهند کرد :

اگر وقت زيادی صرف آماده شدن برای امتحان کنيم چه می شود ؟ چه عواقبی در انتظار شاگردی خواهد بود که وسايل لازم را با خود نياورده است ؟

۳- دستورات خاص امتحان را بيان کنيد .

حال وقت آن است که دستورالعمل هايی را که خاص امتحان است و پيروی از آنها مورد انتظار است ياد دهيد . خاطر نشان کنيد که وقتی همه دستورالعمل ها را اجرا کنند ، همه شاگردان امکان موفقيت خواهند داشت .

به جز يک خودکار چيزی روی ميز نباشد .

صحبت نکنيد ، کسی از جايش بلند نشود .

تا وقتی که نگفته ام ، برگه ها به پشت روی ميزتان باشد .

وقتی که من گفتم شروع کنيد ، برگه ها را برگردانيد ، نام و تاريخ را روی آن بنويسيد و سوالات را به دقت بخوانيد .

وقتی آماده شديد ، شروع به نوشتن کنيد .

اگر سوالی داشتيد ، دستتان را بلند کنيد و تامن بالای سرتان بيايم ، صبر کنيد . وقتی که تمام کرديد پاسخ هايتان را کنترل کنيد . به جلو کلاس بياييد و برگه هايتان را تحويل دهيد . تا وقتی همه برگه ها جمع شوند می توانيد کتابی را در آوريد و آرام مطالعه کنيد .

دوباره می خواهم به مفهوم ( کنترل از راه پيش بينی ) برگردم . اين مطلب تا حدی شبيه قانون مورفی است که می گويد ( اگر کاری بتواند خراب شود ، خراب می شود ) دستورات منسجم ، روشن و معتبر می تواند احتمال بروز اشکال را در کلاستان کاهش دهد .

مثال های زير نمونه هايی هستند که در آنها دستورات با شتاب و مبهم طرح شده اند يا نمونه هايی هستند که در آن اوضاع مطابق برنامه پيش نرفته است . مطمئنا اين نمونه ها حس همدلی را در بعضی از شما عميقا بر خواهد انگيخت .

معلم جديدالاستخدام انگليسی :
بچه های سال هفتم دوست دارند مرتب سوال کنند و بيشتر وقت ها اين کار مرا ديوانه می کند . اگر چه می توانم سوالات بعضا بی ربط آنها را تحمل کنم مثل اينکه ( اسم کوچک شما چيست ؟ ) يا ( آيا در خانه گربه داريد ؟ ) اما آن روز برای آنها تکليفی تعيين کردم و بعد بی مقدمه آنچه را که از آنها می خواستم انجام دهند سريعا گفتم و آنها را به خال خود گذاشتم . ظرف چند ثانيه کلاس به هم ريخت . در ميان آن همه سر و صدا تنها چيزی که می شنيدم اين بود : ( آقا نفهميديم ، يعنی چه ؟ چه کار بايد بکنيم ؟ ) ای کاش می توانستم خونسرد بمانم و برايشان توضيح بدهم ، اما راستش را بخواهيد خودم هم نمی دانستم . دليلش هم اين بود که شب قبل مجبور بودم صد و شصت کارنامه را آماده کنم و وقت نداشتم طرح درس تهيه کنم .

معلم جديدالاستخدام علوم :
داشتم بچه ها را برای انجام آزمايشی در مورد عدسی ها و فاصله کانونی آماده می کردم . کلاس تونايی بالايی داشت و به اين دليل توضيحات و دستورالعمل ها را شفاهی گفتم و بعد از آنها پرسيدم که آيا همگی فهميده اند . همه فهميده بودند . بنابراين ، به آنها اجازه دادم که کار را شروع کنند ، اما ظرف پنج دقيقه مجبور شدم کار را متوقف کنم . چون هيچکس آزمايش را درست انجام نمی داد . مجبور شدم به آنها طرز انجام آزمايش را عملا نشان دهم . عجب اشتباه احمقانه ای . دفعه ديگر ، ابتدا خودم آزمايش را انجام می دهم و از آنها می خواهم که آن را تکرار کنند .

معلم جديدالاستخدام انگليسی :
وقتی دستورالعمل ها به خوبی اجرا نمی شوند ، بدترين اتفاق آن است که خودتان آمادگی لازم را نداشته باشيد و لذا دستور انجام کاری را بدهيد که خودتان نيز تصور درستی از آن نداريد ، واقعا نمی دانيد که از شاگردان چه می خواهيد و بنابراين ، امکان هم ندارد که بچه ها بدانند که چه بايد بکنند . در اين حالت احساستان اين است که داريد از چيزی فرار می کنيد .

معلم جديدالاستخدام تربيت بدنی :
به دليل ماهيت درس تربيت بدنی خطر حادثه و اتفاق زياد است . لذا وادار کردن شاگردان به آرام نشستن و گوش دادن اهميت دارد . در اين مورد خاص داشتم خلاصه بعضی نکات درسی را برای شاگردان دوره می کردم که گفتم : می شه اينقدر توپ هايتان را بالا پايين نکنيد . اين جور حرف ها شايد خنده دار باشد ولی يک مرتبه حال و هوای کلاس را عوض می کند ، شاگردان تمرکز خود را از دست می دهند و شروع به کارهای ناپخته و احمقانه می کنند . بعد از چنان خبط کلامی ، مترکز کردن بچه ها به درس کار خيلی مشکلی خواهد بود .

http://physicm6.persianblog.ir/

چگونه کلاس درس را اداره و کنترل کنیم؟      


                                                                                                      

از مهم ترین عواملی که در اداره ، کنترل و رهبری کلاس درس  به معلّمان  می تواند کمک کند و به عنوان عوامل مؤثر  مطرح می باشد :

الف) شخصيت معلّم         ب) دانش معلّم         ج) مهارت هاي تدريس

 -  مجموعه ای از ویژگی های رفتاری هرفرد،نماینده ي شخصیت آن فرد است .معلّم باید فردی صبور،خونگرم،مهربان و اجتماعی باشد.سعی کندبا رفتار های خوب و مناسب خود اثر مثبت بر رفتار دانش آموزان  بگذارد.

   - معلّمی در اداره ،هدایت و رهبری کلاس درس خودموفّق است که توانایی حل هوشمندانه ي تعارض ها و تضاد های موجود در مباحث کلاسی را دارا باشد. یعنی در هنگام بحث و گفت وگو ي دانش آموزان، با توجّه به روش های معقول، سعی کند آن تضادها و اختلافات را در بین دانش آموزان حل کند.

   - اگرمی خواهیدیک معلّم خوب وموفّق در اداره و کنترل کلاس باشید باید ازخودتان شروع کنید. باید آن قدر به موضوع درس مسلّط باشید که با بیان خوب و رسا،چنان درس بدهیدکه دانش آموز را مجذوب  خود نماید.دراین زمینه به خصوص معلّمان تازه کار می توانند به مطالعه ي کتاب های مربوط به روان شناسی تدریس – یادگیری بپردازند. همیشه با توجّه به پیشرفت علوم و تکنولوژی در دنیا  ایجاب می کند معلّم از تازه های علم آگاه و باخبر باشد و در زمینه ي فنی و اجتماعی و چگونه برقراری ارتباط بادانش آموزان ،همیشه آماده باشد . معلّم پیوسته معلومات و اطّلاعات خودرا بایدبه روز ونو کند. باید علم خود را گسترش دهد تابتواند از عهده ي پاسخگویی به پرسش های دانش آموزان در سطح بالاتر بر آید. معلّم باید مفهوم یادگیری ویاد دادن را بداند.درس دادن شامل فعالیت های معلّم می باشدکه باعث واداشتن  دانش آموزان به توجّه،مشاهده،ایجادارتباط ،یادآوری ،استدلال و نتیجه گیری می شود.

  - معلّم باید نسبت به نیاز هاو احساسات دانش آموزان  کلاس حساس باشد . همه ي یادگیرندگان یک کلاس شما بچّه های باهوش نیستند. از نظر میزان هوش و توانایی ذهنی و جسمی و از نظر استعداد  متفاوت هستند. چه دانش آموزان با هوش  و چه دانش آموزان کم هوش  و چه دانش آموزان منظّم و مرتّب و چه آن هایی که سرکش و بازیگوش هستند،همگی نیاز به حمایت و تشویق دارند. معلّم نباید از انتقاد کردن، بیش از حد  لازم استفاده کند زیرا گاهی وقت ها انتقاد کردن بیش از حد معلّم ،می تواند تبدیل به حالت سرزنش و سرکوفت زدن از نظر دانش آموز جلوه کندو احتمالاً اثر تخریبی آن بیش از فوایدش خواهد بود.

  - معلّم باید کارهایش را قبل از ورود به کلاس سازمان یافته وآماده نماید یعنی از وقت و زمان خود به خوبی استفاده کند. از قبل برنامه ي آموزشی خود را تنظیم کرده و برای عوض کردن موضوع بحث و گفت وگو، از لحظه ها در کلاس خوب استفاده نماید. در کلاس فعالیت های متنوعی را به کار گیردزیرا باعث  می شود هر حادثه ي یادگیری، مقدمه و بهانه ای برای حادثه ي یادگیری دیگر باشد.

 -  معلّم تمام تلاش خود را باید بکار گیرد تا کلاس خود را به صورت زنده و شاد و فعّال اداره کندولی بر دانش آموزان فشاری بیش از حد توانشان وارد نکند. یک معلّم باید چنان فضای روانی مناسبی ایجاد کندکه دانش آموزان را نسبت به یادگیری مطالب ،گوش دادن و کنجکاو بودن آماده نگه دارد. موجباتی را فراهم نماید که هرچنددانش آموزان  درحال نشسته به یادگیری بپردازند.معلّم باید آگاه باشد و چنان کنترل کلاس را در اختیار  بگیرد که گویی چشمی نیز در پشت سر خود داردو هیچ وقت دانش آموزان نباید احساس کنند که تحت کنترل یا فشار معلّم هستند.

  - معلّمی هم حرفه وهم هنر است. معلّم باید مهارت های تدریس رابه نحو مطلوب درکلاس ودرموقیعت های مناسب  به کار بگیرد. به طوری که این مسئله   می تواند باعث جلب توجّه ،جذب و افزایش علاقه ي دانش آموزان  به سوی فعالیت های یادگیری شود. ارتباط معلّم با دانش آموزان باید مطلوب باشد. در آن صورت حاصل آن نوعی اشتراک اطّلاعات ، معلومات و مهارت ها میان معلّم و دانش آموزان خواهد بود.

 - یکی ديگراز راه های کنترل و مدیریت کلاس ،طرح پرسش های مناسب توسط معلّم  جهت برانگیختن تفکّر و جهت دادن به مسیر یادگیری دانش آموزان به هنگام انجام فعالیت هاست.معلّم بایداز انواع پرسش های علمی مانندپرسش های سازنده ،واگرا ،همگرا ،موضوع مدار ،فرد مدار و... استفاده کند .تنها از روش سخن رانی  در کلاس استفاده نکنید زیرا این روش به تنهایی برای دانش آموزان  به خصوص دانش آموزان بازیگوش و ناآرام که دوست ندارند گوش دهند و یا یادداشت برداری کنند،زیاد مفید نیست ونتیجه خوبی به همراه ندارد.معلّم باید دارای آن چنان شیوه ي رفتاری مطلوب،دوستانه ودرحد استاندارد آموزشی باشد که اکثریت دانش آموزان را به گوش دادن درس  علاقمند نمایدو غالباً باید نسبت به شنیدن عقاید و نظر های جدید دانش آموزان  تمایل نشان دهد.

  - معلّم براي این که دانش آموزان خودرا کنترل کند باید آن ها را بشناسد و آن ها را در امر یادگیری و سایر فعالیت های کلاسی مشارکت دهد.تشویق کندو استفاده از همکاری دانش آموزان در فعالیت های یادگیری امری ضروری برای رهبری ، هدایت ، اداره ي کلاس درس است. وقتی معلّم در مدیریت و امر یادگیری از آن ها کمک می گیریدآن ها احساس خوبی پیدامی کنند.حتّی شمامی توانید برای حل برخی از مشکلات کلاس با آن ها مشورت نمایيد و از آن ها نظر خواهی کنید. تا جايی که امکان دارد از اطّلاعات وآموخته های قبلی دانش آموزان در امر تدریس استفاده کنید.

  - معلّم باید مهارت آغاز درس را خوب انتخاب نماید .مثلاً بایک داستان ، بایک مشاهده، بایک پرسش خوب یا طرح  یک معمّا  درس را آغاز کند. معلّم باید بکوشد تادانش آموزان  کلاس خود را به نحوی به فعالیت وا دارد که هیچ یک از آنان احساس خستگی و یک نواختی نکنند. زیرا خستگی و یک نواختی خود عاملی برای پیدایش  شیطنت های دانش آموزان و بی نظمی در کلاس  است.

http://kh48.blogfa.com/post-4.aspx