این پست حاوی 13 مورد کوتاه با محور خوب حرف زدنه که هم به کار اهل سخنرانی میاد و هم به کار کسانی که علاقه دارند با اطرافیان خودشون [همسر، فرزند، والدین، رفیق و...] خوب صحبت کنند...
«قبل از شروع بحث لازم است عرض کنم بنده هیچ کدام از موارد را توضیح نداده ام همینطور مختصری از قوانین را برای شما نوشته ام، اگر احساس کردید بحث مناسبی است در بخش نظرات بفرمایید تا هم توضیح و هم قوانین بیشتر ذکر گردد»
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا مِنْ شَيْءٍ إِلَّا وَ لَهُ حَدٌّ كَحُدُودِ دَارِي هَذِهِ فَمَا كَانَ فِي الطَّرِيقِ فَهُوَ مِنَ الطَّرِيقِ وَ مَا كَانَ فِي الدَّارِ فَهُوَ مِنَ الدَّار[1]
از امام صادق ع منقول است: همه چیز برای خود حد و حدودی[2] دارند، مثل همین منزل من، محدوده خیابان جزء خیابان است و آنچه در محدوده منزل جزء منزل.
بهترین توضیح برای حدیث مذکور به زعم بنده این ضرب المثل است، یک سوزن به خود بزن یک جوال دوز به دیگران.
سؤال : آيا هر سخن حقي را بايد بيان كرد؟
پاسخ : كتمان حق ، حرام است ولي گفتن حق نيز بايد در صورت لزوم باشد، بسياري از سخنان حق اگر بدون زمينه سازي قبلي گفته شود ، مفاسدي را به بار مي آورد .
شِكَر ، شيرين است ولي اگر اين شكر را به همين صورت در دهان كودكي بريزيم خفه مي شود .
1. در مکالمه، نوع جنسیت مخاطب مهم است:
امیر مومنان ع: الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ وَ لَيْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ فَدَارِهَا عَلَى كُلِّ حَال[3]
زنان همچو ریحانه [گلی خوشبو] هستند، آنها قهرمان نیستند، در همه حال مراعات احوالشان را کنید.
2. شوخی نکردن در کلام:
عن الصادق عليه السّلام: إِيَّاكُمْ وَ الْمِزَاحَ فَإِنَّهُ يَذْهَبُ بِمَاءِ الْوَجْهِ وَ مَهَابَةِ الرِّجَال[4]
از شوخی بپرهیزید زیرا آبرو و هیبت مرد را می برد.
3. دروغ نگفتن:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْكَذِبُ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ النِّفَاق[5]
دروغ دری از درهای نفاق است
4. تهمت نزدن:
وَ سُئِلَ النَّبِيُّ ص مَا أَثْقَلُ مِنَ السَّمَاءِ ...[6]
از پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله و سلم سؤال شد: چه چيز از آسمان سنگينتر ... است؟
فرمود: تهمت زدن به بىگناه از آسمان سنگينتر ... است.
5. غیبت نکردن:
قَالَ النبی ص مَرَرْتُ لَيْلَةَ أُسْرِيَ بِي إِلَى السَّمَاءِ عَلَى قَوْمٍ يَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظْفَارِهِمْ فَسَأَلْتُ جَبْرَائِيلَ عَنْهُمْ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ يَغْتَابُونَ النَّاس[7]
پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله و سلم فرمود: در شب معراج گروهى را ديدم كه صورتهاى خود را با ناخن مىخراشيدند، از جبرئيل پرسيدم: اینها چه كسانىاند؟ فرمود: غيبتكنندگان هستند.
6. با کنایه و نیش صحبت نکردن:
قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع ضَرْبُ اللِّسَانِ أَشَدُّ مِنْ ضَرْبِ السِّنَان[8] نیش زبان سخت تر از نیش نیزه است.
7. بیان توأم با یقین و استدلال مطالب:
8. لحن نرم و عاقلانه:
فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى[9]
با او كمال آرامى و نرمى سخن گوييد، باشد كه متذكر شود يا (از خدا) بترسد.
9. فحاشی نکردن:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِيَّاكُمْ وَ الْفُحْشَ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفُحْشَ وَ التَّفَحُّش[10]
از دشنام و فحاشی بپرهیزید زیرا خداوند دشنام و دشنام دادن را دوست ندارد.
10. بیان منطقی:
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فِي وَصِيَّتِهِ لِمُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِيَّةِ وَ اعْلَمْ أَنَّ اللِّسَانَ كَلْبٌ عَقُورٌ إِنْ خَلَّيْتَهُ عَقَرَ وَ رُبَّ كَلِمَةٍ سَلَبَتْ نِعْمَةً فَاخْزُنْ لِسَانَكَ كَمَا تَخْزُنُ ذَهَبَكَ وَ وَرِقَكَ[11]
امام صادق عليه السّلام فرمود: امير المؤمنين در وصيت نامه خود به محمد بن حنفيه فرمودند: بدان زبان مانند سگ درنده مىباشد، اگر او را واگذاري همه را گاز مىگيرد چه بسا سخنى كه نعمتى را سلب كند، اينك زبان خود را حفظ كن همان گونه كه طلا و نقرهات را حفظ مىكنى.
11. مطالعه منصفانه و بدون تعصب بی مورد:
قَالَ ع : مَنْ يَغْضَبُ حَشَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ أَعْرَابِ الْجَاهِلِيَّة[12][13]
معصوم علیه السلام فرمودند: هر که تعصب بی جا داشته باشد روز قیامت با اعراب جاهلیت محشور می شود.
12. بیان بی خشونت:
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْبَاقِرِ ع قَالَ مَنْ قُسِمَ لَهُ الْخُرْقُ حُجِبَ عَنْهُ الْإِيمَان[14]
امام باقر (ع) فرمود هر كه كج خلقى را دارد ایمان را ندارد.
13. نقد پذیری دو طرفه باشد:
قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع: اقْبَلُوا الْحَقَّ فَإِنَّ قَبُولَ الْحَقِّ يُبْعِدُ مِنَ الْكِبْر[15]
حق را قبول كنيد كه پذيرش حق آدميان را از تكبر و غرور دور مىكند.
14. مطالب [مثالها، اشعار، روایات و...] مناسب با موضوع بحث باشد.
بار الها تا ظرفیت ندادی مظروف را هم نده.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج2، ص: 171
[2] راغب میگوید: واسطه ميان دو چيز كه از اختلاط آندو جلوگيرى ميكند. / قاموس، ج2، ص: 113
[3] من لا يحضره الفقيه، ج3، ص: 557
[4] الكافي، ج2، ص: 666
[5] مجموعة ورام، ج1، ص: 114
[6] إرشاد القلوب إلى الصواب، ج1، ص: 193
[7] إرشاد القلوب إلى الصواب، ج1، ص: 117
[8] بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج68، ص: 287
[9] طه/44
[10] مجموعة ورام، ج1، ص: 111
[11] بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج68، ص: 288
[12] ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 272
[13] امام صادق ع نیز کلامی با همین مضامین بیان نمودند: َ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ مَنْ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْر (هر كه به اندازه دانه خردلى تعصّب [نابجا] در دلش باشد خداوند او را در روز رستاخيز با باديهنشينهاى جاهليت برانگيزاند). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 222
[14] أمالي الصدوق، ص: 206
[15] جامع الاخبار 144.
http://www.attarieh.com/m/index.php?option=com_content&view=article&id=402:1390-11-07-13-41-04&catid=53:1390-05-10-10-29-20&Itemid=728&lang=fa