آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان : نگاهی به «شایعه» و «شایعه پراکن ها»

 

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان

۳۷ / ۵ - شایعه سازی ، شایعه پراکنی و نشر اکاذیب

نگاهی به «شایعه» و «شایعه پراکن ها»

درها که بسته باشد از پنجره سرک می کشد؛
پنجره را که ببندی از دودکش می آید.
از «بابانوئل» حرف نمی زنم. از پدیده ای سخن می گویم که سال های سال میهمان ماست و در کنار هم زندگی می کنیم. چه بخواهیم و چه نخواهیم «شایعه» هر روز جای خودش را در زندگی ما بیشتر باز می کند. شاید خود ما هم خواسته یا ناخواسته به شایعه دامن می زنیم.
● زمانی برای تاخت وتاز شایعه
گستردگی پدیده شایعه در جامعه، یکی از نشانه های بیماری به شمار می رود. بیماری خطرناکی که با واکسن «واقع بینی» قابل کنترل است، اما از آنجا که . . .

ادامه نوشته

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان : شایعه و نشر اکاذیب در قران و احادیث

 

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان

۳۷ / ۴ - شایعه سازی ، شایعه پراکنی و نشر اکاذیب

شایعه و نشر اکاذیب در قران و احادیث

پیش گفتار

اسلام همواره به انسان توصیه می کند تا درباره آن چه به آن یقین و علم ندارد، زبان نگشاید همچنان که می فرماید:

«لا تقف ما لیس لک به علم ان السمع و البصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسئولا». (1)

به چیزی که علم و اطمینان نداری، اعتماد مکن و آن را بر زبان میاور، زیرا گوش و چشم و دل و اندیشه آدمی مسوول خواهند برد. امام سجادعلیه السلام به یکی از حاضران در جلسه خود فرمود:

«لیس لک ان تکلم بما شئت ».

هر گونه که دلت بدان مایل است، نمی توانی لب بگشایی.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نیز فرموده اند:

«رحم الله عبدا قال خیرا فغنم او صمت فسلم »خدا بیامرزد کسی را که . . .

ادامه نوشته

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان : یک کلاغ، چهل کلاغ‌

 

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان

۳۷ / ۳ - شایعه سازی ، شایعه پراکنی و نشر اکاذیب

یک کلاغ، چهل کلاغ‌

جواب همه این پرسش‌ها را باید در بسترهای اجتماعی و فرهنگی یک جامعه و البته شوون رفتاری میان افراد و ساختار اطلاع‌رسانی موجود جستجو کرد. شایعه کارکردی قوی دارد و ذهنیت و جهتگیری‌های مختلفی می‌آفریند که در مرحله تولید، انتشار و دریافت، خاستگاهی معین دارد. شناسایی بسترهای شایعه در حوزه ‌های روان‌شناسی، آداب و عقاید و فرهنگ ارتباطی نشان می‌دهد شایعه از خلاء ناشی می‌شود و در آن جریان می‌یابد.
حال این خلاء‌ می‌تواند ذهنی، روانی و درونی باشد یا واقعی، ملموس و بیرونی. گزارشی که می‌خوانید به ماهیت‌شناسی شایعه و دلایل پنهان و آشکار انتشار آن در جامعه ما اختصاص دارد.
شایعه را گزارش یا خبری نادرست و . . . .

ادامه نوشته

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان :  شایعه و آثار منفی آن

 

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان

۳۷ / ۲ - شایعه سازی ، شایعه پراکنی و نشر اکاذیب

شایعه و آثار منفی آن

شایعه نابهنجاری اجتماعی است که حوزه های روانی و امنیتی اشخاص، اجتماع و ملت را هدف قرار می دهد. بازتاب های منفی آن چنان این حوزه ها را دربرمی گیرد که قرآن از آن به عنوان خطر بسیار مهم یاد کرده و حکم سختی را نیز برای آن تعیین کرده است.
بازخوانی پرونده شایعه از نگره قرآن برای آن است تا حساسیت های لازم نسبت به این نابهنجاری زشت دانسته شده و راه های مقابله با آن روشن شود. این نوشتار نگاهی به شایعه و آثار آن دارد که با هم مطلب را از نظر می گذرانیم.

آثار و تبعات شایعه پراکنی
به نظر می رسد برای بیان اهمیت هر چیزی در حوزه های ارزشی و ضدارزشی بهترین شیوه آن است که به آثار و تبعات آن توجه شود. از این رو در آغاز این نوشتار با نگاهی گذرا و کوتاه به آثار و تبعات شایعه در فرد و . . .

ادامه نوشته

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان :شایعه سازی و راه مقابله با آن

 

آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان

۳۷ - شایعه سازی ، شایعه پراکنی و نشر اکاذیب

شایعه سازی و راه مقابله با آن

شایعه، خبر یا اطلاعی غیر موثق است که مبتنی بر مشهورات یا قول اجماع است یعنی اعتبار خود را از تواتر و شیوع خود می گیرد یعنی از هرکس بپرسیم که علت صحت این خبر چیست، پاسخ می دهد: «چون همه می گویند پس صحت دارد» .

شنونده نیز برای پذیرش آن مطلب کمتر به دنبال دلیل و مدرک واقعی است، بلکه به شیوع و تواتر آن بسنده می کند.

می گویند: شایعه چون آب دریاست یعنی هرچه نوشیده شود، بیشتر ایجاد عطش می کند. چرا که معمولا شایعه ایجاد ترس و نگرانی در جامعه می نماید و . . .

ادامه نوشته