بخشی از کتاب 21 گام سخنرانی سیورت ( قسمت دوم )
۱۱- راهها و اشکال گفتن مطالب:
بهترین سخنران کسی هست که مردم با گوشهایشان حرفهای او را ببینند.
- سخنرانی از حفظ : در این شیوه تمام متن سخنرانی کلمه به کلمه حفظ می شود تا هنگام سخنرانی بازگو گردد. این شیوه بهتراست برای سخنرانیهای کوتاه وکمتر از 6یا7 دقیقه استفاده شود. در این روش مشکلاتی مثل فراموشی متن،یکنواختی درارایه مطالب و بسیاری ایرادات دیگر پیش آید. در این مورد ابتدا باید کلمات کلیدی را بخاطر داشته باشید وچند روز قبل از سخنرانی شروع به حفظ کردن نموده وسعی نمایید که حالت مصنوعی و رباتیک نداشته باشد واز حرکات بدن یا بلند وآرام گفتن بهره ببرید .
- سخنرانی فی البداهه: در این نوع سخنرانی ،هیچ برنامه ریزی قبلی وجود ندارد و حتی سخنران ازموضوع سخنرانی نیزهمانجا مطلع می شود. البته سخنران زمانی به سخنرانی دعوت می شود که تجربه و اطلاعات قبلی در این موضوع را دارد.دراینگونه سخنرانیها باید موضوع را تعیین نموده،پرورانده ونتیجه گیری شود.
- سخنرانی سرگرم کننده: در اینگونه سخنرانی هیچ برنامه ریزی ویژه ای نیست و سخنران تلاش دارد که بدون داشتن الگوی سخنرانی، فقط با گفتن حرفهای خنده دار، لطیفه، جوک و غیره مردم را سرگرم نماید. در این شیوه باید سعی کرد که هنگام گفتن یک نظمی ایجاد نمود که سخنان تکراری نگردند و مورد رنجش فرد یا گروهی نشود.در این شکل سخنرانی بایدسعی کنید از کمدین یا بازگر و یا سخنران خاصی تقلید نکنید و در واقع با خصوصیات خودتان کار را انجام دهید.
- سخنرانی غیر رسمی: این سخنرانی با هدف قبلی بوده و برنامه ریزی شده است . با توجه به اینکه سخنران با موضوع کاملا آشناست کمتر به نوشته توجه می کند وجلسه بسیار طبیعی بوده از سایر اشکال سخنرانی موثرتر است. در این روش بعضی قسمتها از حفظ خوانده می شود و ادامه آن بصورت زنده و خود به خود ادامه می یابد. بسیاری از سخنرانان این شیوه را بیشتر می پسندند.
- سخنرانی تلفيقی: این نوع سخنرانی ترکیبی از اشکال مختلف ارایه مطلب هست که با توجه به شرایط جلسه ، موضوع سخنرانی وهمچنین علاقه و توان سخنران شکل می گیرد.
۱۲- تمرین و آمادگی برای سخنرانی:
نود در صد هر کاری تمرین است.
چنانچه مبتدی هستید،برای آماده شدن جهت سخنرانی باید تمرین کافی داشته باشید. البته افراد ماهر هم به تمرین نیاز دارند ولی تمرین برای افراد تازه کار بسیار ضروری هست زیرا با مشکلات ممکنه از قبیل اشتباهات دستوری، واژه ای و گفتاری- عدم سازماندهی غیر اصولی و غیر منطقی- عدم شناسایی زمان مورد نیاز- ادای اشتباه کلمات- عدم نتیجه گیری مناسب و غیره آشنا شده ور صورت وجود آنها را برطرف می نمایند.
چگونه تمرین کنیم؟
1- در درجه اول، باید قبول کنید که تمرین لازم است.
2- زمان تمرین کردن را طولانی کرده وتمرین را بارها تکرار کنید.
3- درموقع تمرین همه مطالب را تمرین کنید وبخشی را به هر دلیل حذف ننمایید.
4- روبروی آینه تمرین کنید وخود را دقیقا ببینید تا ایرادات احتمالی را برطرف نمایید .
5- همان کلمات و حرکاتی را بکار ببرید که در سخنرانی واقعی می خواهید استفاده کنید.
6- در ذهن خود جلسه پرسش و پاسخ ایجاد کنید وبه سوالات احتمالی پاسخ دهید.
7- مطالب خود را به همان اندازه که در سخنرانی واقعی وقت خواهید داشت تنظیم کنید.
۱۳- اقدامات پیش از شروع سخنرانی
کسیکه کوه را ازمیان برداشت فردی بود که شروع به برداشتن سنگریزه ها کرد.
آنچه که 30 دقیقه پیش از شروع سخنرانی انجام می دهید، در سخنرانی شما بسیار تاثیر دارد.عدم توجه به چند دقیقه قبل از شروع می تواند زحمات قبلی شما را از بین ببرد. البته این برای کسانی هست که شغل آنها سخنرانی هست ولی برای افرادی که به عنوان میهمان سخنرانی می کنند شاید امکان و شرایط حضور در دقایق قبل از سخنرانی وجود نداشته باشد.در هر صورت آنها نیز می توانند با نگاه کردن به جایگاه سخنرانی ،سالن، شنوندگان و سایر موارد لازم خود را با محیط سازگار نمایند.
نکاتی که توجه به آنها قبل از سخنرانی مهم خواهد بود:
- دقیقایقی قبل از سخنرانی در محل سخنرانی حاضر شوید.
- با کسی که قرار است شما رامعرفی کرده و به جایگاه دعوت نماید، آشنا شوید.
- اگرازعناوین سخنرانی شما فهرستی تهیه شده،درخواست نمایید تا به شنوندگان اعلام نمایند.
- وجود یا عدم وجود پرسش و پاسخ را به مجری اطلاع دهید.
- تریبون را با توجه به محل استقراروقد خود تنظیم نمایید.
- یک لیوان آب درکنارخود داشته باشید.
- لباس و چهره خود را مرتب و آراسته نمایید.
- مسیر رفتن به جایگاه را بشناسید ومراقب پله ها یا موانع بین راه باشید تا برخورد نکنید.
۱۴- توان استفاده صحیح و به اندازه از زبان اندام
بدن را ایستگاه روح و روان نیست. بدن ابزار روان است . هدیه کردگار جهانیان است.
هنگام سخنرانی حضار هم به حرفهای شما گوش می کنند و هم شما را می بینند. به همین دلیل برای تاثیر گذاری بیشتر باید چشم آنها را نیز به کار بگیرید. استفاده مناسب و به اندازه از "زبان اندام" در سخنرانی ،می تواند تاثیر بیشتری بگذارد.
1- لباس مناسب و پاکیزه بپوشید، موهای خود را شانه کرده وکفشهای خود را واکس بزنید.
2- صاف ایستاده وکج نشوید. صاف ایستادن صدای شما را رسا تر می کند.
3- لبخند و شادابی را با توجه به شرایط و موضوع سخنرانی با خود داشته باشید.
4- با چشمان خود به حضار معطوف شوید و بدین ترتیب آنها را وادار سازید تا به شما نگاه کنند.
5- از دستهای خود بعنوان مکمل زبان استفاده کنید تا مثل رباط به نظر نرسید.
6- از گذاشتن دستها در جیب خودداری کنید. تکرار این مورد تمرکزحضار را ازبین خواهد برد.
7- زیاد به سر، بینی و گوش دست نزده وخود را نخارانید.
8- با بلندی صدای مناسب ووضوح صدا صحبت کنید .
9- فاصله های تنفس خود را میزان کرده و تند تند پلک نزنید.
10- آرام و متین بوده و هرگز با عجله صحبت نکنید.
11- از تکرار بعضی حرفها یا کلمات مثل" ام..ام.." ــ "همانگونه که می دانید"ــ "اصولا" ــ" در واقع" و سایر اصطلاحاتی که بر حسب عادت می گویید، دوری کنید.
12- حرکت به جلو عقب یا بازی با خودکار یا سایر اشیاء را حذف نمایید.
۱۵- شیوه انتخاب، استفاده و تاکید روی کلمات
کلمات چنان قدرتی دارند که می توانند آتش جنگی را بیفروزند و یا صلحی را بر قرار سازند رابطه ای را به نابودی کشانند و یا آنرا محکمتر کنند.
روش سخنرانی هرکس یعنی چگونگی انتخاب کلمات و شکل بکارگیری آنها و حالت تاکید برروی آنها است و رعایت اینها می تواند کیفیت مطلوبی بر سخنرانی بگذارد.البته باید به شخصیت سخنران نیز اشاره کرد که در هرصورت در سخنرانی او ظاهر می شود.
شیوه صحیح سخنرانی: نمی توان شیوه های صحیح سخنرانی را محدود کرد و در واقع به تعداد سخنران ، شیوه سخنرانی وجود دارد.
1- شیوه برخورد با حضار: شکل برخورد باحضاردر یک سخنرانی درنتیجه تاثیر گذار بوده و احترام، صداقت،ادب و... نسبت به حضار نتایج مثبتی را به همراه خواهد داشت.
2- سرعت: تنظیم سرعت ، یک مهارت خاصی است که نیاز به توجه ویژه ای دارد. شایذ در جایی نیاز به تغییرسرعت و تاکیدات مخصوصی باشد.
3- انتخاب لغات: استفاده از الفاظ معمول ، رایج ، قابل فهم و ساده درموفقیت سخنرانی نقش مهمی دارد و باید از الفاظ وکلمات غریب و اصطلاحات غیرمعمول دوری کرد.
4- فروتنی: ابراز فروتنی و تواضع نسبت به شنوندگان ضروری بوده و میزان علاقه شما را به آنها نشان می دهد. توجه داشته باشید درنسبت به کسی که به جای رفتن به بیرون وانجام کارهای شخصی ، نشسته و حرفهای شما را گوش می کند باید متواضع بود.
5- ایده های ماندگار: باید روشی در پیش بگیرید که ماندگار و جاوید باشد.در این مورد پاداشها و عکس العملهای موقتی را فراموش کنید.به ارزشها و ایده های جاوید توجه نمایید.
6- اشتیاق: به موضوع،شنوندگان و ایراد سخنرانی اشتیاق و علاقه داشته باشید و با شور و شوق به سخنرانی بپردازید.
7- خودتان باشید: هرگز سعی نکنید از جلد واقعی خود بیرون رفته و نقش بازی کنید. این کار سریع حضار را از شما برگردانده و جلسه شما ناموفق خواهد بود.
۱۶- آیا کسی به شما گوش می دهد؟
کسی که حرف می زند می کارد و آنکه گوش می دهد درو می کند.
سخنران به راحتی می تواند بفهمد که آیا به سخنان او گوش می دهند و یا ناچار در جلسه نشسته اند.
اگر به سخنان شما گوش نمی دهند احتمالا به دلایل زیر است.
- سخنرانی سازمان نیافته است و دنبال کردن آن توسط شنوندگان مشکل است.
- به دلیل سرعت زیاد ، شنوندگان قادر به ادامه دادن نیستند.
- سخنرانی طولانی وخسته کننده است.
- موضوع مورد علاقه شنوندگان نیست.
- ارایه مطالب و استفاده از تکنیکهای سخنرانی ضعیف است.
- سخنران خود اعتقادی به گفته هایش ندارد.
مشکلات پیش بینی نشده که می تواند در سخنرانی تاثیر بگذارد:
1- وجود یک شنونده مخالف: در این مورد اصرار به بحث کردن و ثابت کردن حرف خود نباشید و سعی کنید از نقطه مشترک بین خود و مخالف بهره بگیرید.
2- ترک جلسه توسط حضار: اگر ترک جلسه توسط چند نفرمحدود بود توجه نکنید و به کار خود ادامه دهید ولی چنانچه متوجه شدید افراد زیادی در حال ترک جلسه هستند سعی کنید زودتر سخنان خود را تمام کنید.
3- گریه گودکان: این مورد بسیار طبیعی است و ممکن هست برای هرکسی پیش آید. در این موقع با رعایت ادب و مهربانی از صاحب کودک بخواهید که لحظاتی جلسه را ترک کند و پس از آرام شدن کودک برگردد.
4- عکاس ها: بعضی مواقع عکاسهایی هستند درجاهی مختلف مثلا روبروو یا کنارشما ایستاده اند و قصد گرفتن چند عکس از سخنرانی، حرکات دست ویا شکل ایستادن و گفتن سخنران را دارند . در این موقع با خونسردی اجازه دهید که کارشان را بکنند و جلسه را ترک کنند.
5- توقف غیر معمول: گاهی ممکن است با وجود تمرین کافی، مطالب را فراموش کنید و ذهن شما پراکنده شود و احتمالا یک توقف غیر عادی پیش بیاید. در این موقع ،حرف یا مطلب جذاب و یا کمی شوخ طبعی می تواند آن وقفه را پر کند تا دوباره مطالب به یاد شما بیایند.
6- اشتباهات: گاهی ممکن است اشتباهاتی برای هرسخنران پیش آید.مثلا فراموش کردن یک کلمه ، اسم افراد، ریختن برگه ها روی زمین، افتادن میکروفن و غیره . در این موقع بکار بردن یک مطلب طنز و شوخی می تواند موضوع را خاتمه دهد.
۱۷- پرسش و پاسخ در هنگام سخنرانی
درباره آدمها از سوالاتی که می‌پرسند قضاوت کن نه از جوابهایی که می‌دهند.
اگر قصد گذاشتن جلسه پرسش و پاسخ را دارید در ابتدا به مجریان جلسه اطلاع دهید. اگر جای کوچکی مثل اتاق با تعداد محدودی شنونده بود می توانید در خواست کنید که هر کس در جای خود ایستاده و سوال خود را مطرح نماید. ولی اگر جلسه بزرگ بود و حضارزیاد بودند در این حالت می توانید یادداشتهایی بین حضار پخش کنید تا بعد از نوشتن سوال خود ، شخصی آنها را جمع کرده ودر اختیار شما قرار دهد.
در پاسخ دادن دقت کنید که سوالات تکراری را کنار بگذارید- اگر دست خط کسی را نمی توانید بخوانید آنرا کنار بگذارید- به سوالات پاسخهای کوتاه و مختصر بدهید.
۱۸- کارهای سخنران بعد از پایان جلسه سخنرانی
شما باید هر روز سخنران بهتری نسبت به سخنرانی قبلی خود بشوید.
زمانیکه سخنرانی به پایان می رسد باید به سخنرانی خود برگشته وآنرا مرور کنید. اگر فیلمبرداری یا صدا برداری شده آن را دوباره مرور کنید و نقاط ضعف و اشتباهات خود را شناسایی کنید و برای سخنرانی بعدی برطرف سازید.نظر افراد صاحبنظر و مطمئن را در مورد مناسب بودن عنوان، نحوه ارایه مطالب، نتیجه گیری و سایر موارد جویا شوید. انتقادات را پذیرفته و آنها را ارزیابی کنید.
نوشته ها و یادداشتهای خود را دور نریزید و در جایی نگهداری کنید .آنها می توانند منبع خوبی برای سخنان آینده شما باشند.
۱۹- میزان و حدود اعتماد به نفس
همیشه به خود اعتماد داشته باشید. اگر یک بار کاری را با موفقیت انجام داده باشید، باز هم می توانید.
بدون شک اعتماد به نفس یکی از عوامل مهم برای دستیابی به موفقیت است ولی نباید بیش از اندازه و در حد غرور باشد. شما نباید چنین تصور کنید که به اندازه کافی سخنران خوبی هستید و هیچگونه نیازی به یادگیری و تمرین ندارید. هر کس در هر اندازه ای که باشد، می تواند جلوتر رفته و از حال حاضر بهتر شود.مطمئن باشید که آماده سازی شرط موفقیت هر سخنرانی هست پس حتما با هر توانی که هستید خود را برای سخنرانی پیش رو آماده سازید. نگذارید زحمات شما با یک اعتماد به نفس مغرورانه و تکبر بی مورد یکباره از بین برود.
۲۰- خدا حافظی و ترک جایگاه سخنرانی
زمانیکه سخنرانی به پایان رسید باید جایگاه را ترک کرده و به جای اول خود برگردید. موقع برگشتن توجه کنید که مشکلی پیش نیاورید. دقت کنید که مسیر رفتن به صندلی خود را گم نکنید وبه جای دیگری نرفته و یا به اشتباه در جای کسی دیگر ننشینید. موقع حرکت، به موانع ، پله های احتمالی و یا سیمهای کف سالن توجه کنید تا خرابکاری بوجود نیاید. پس ازمستقر شدن در جای خود منتظر بمانید تا جلسه به پایان برسد.
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.