گفتوگوي خواندنی با مرتضي حيدري مجري شبكه دوم سيما
گفتوگوي خبري محل زورآزمايي نيست
بيش از يك دهه است كه با گفتوگوهايش شناخته ميشود. صداقت و صراحت حرفهاي فوقالعادهاي بر زبانش جاري است و هنوز هم وقتي چاشني چالش حرفهايش، كار برنامه را به جاهاي باريك ميكشاند، چشمانش برق ميزند و تا صبح از خوشحالي خوابش نميبرد! حركت در دايره اعتدال و مناسب گويي دراجراهاي كلاسيك و مصاحبههاي به روز و آگاهانهاي كه با ساختاري ايراني و مردم پسند روي آنتن ميفرستد، نميگذارد خاطري رنجيده و آبرويي ريخته شود و همين، حتي آنها كه كمتر تمايلي به رفتار شفاف دارند را نيز به هم صحبتياش راغب ميكند. گپ مفصل امروز ما با آقاي صاحب نظر گفتوگوهاي تعيينكننده و گاه جذاب اين سالهاي تلويزيون درباره برنامهاي كه روزگاري موج تازهاي در تاك شوهاي رسانهاي به راه انداخت، حرف خواندني كم ندارد.
مرتضي حيدري 4 فروردين 1348 در بزم بلورين شكوفهها و عيدانههاي تهران، بهار زندگي اش را آغاز كرده است. دوران ابتدايي را در دبستان اوحدي كرماني(شهيد فياض بخش فعلي) و مقطع راهنمايي را در مدرسه عادل(اسماعيل محمدي) سپري كرد.
سالهاي متوسطه را هم در دبيرستانهاي آيتالله غفاري و امام صادق(ع) زادگاهش پشت سر گذاشت. ميانه خيلي خوبي با علمآموزي و دانشجويي دارد و كمتر كسي ميداند ليسانس فيزيوتراپي را از دانشگاه علوم پزشكي تهران گرفته و فوق ليسانس MBA را از سازمان مديريت صنعتي. تازه الان هم دانشجوي سال آخر دكتري تخصصي DBA (مديريت) در دانشگاه بوردوي فرانسه است.
وي همزمان با فعاليت حرفهاي در رشته فيزيوتراپي براي ورود به گويندگي كه عشق اول و آخرش است آنقدر به اين در و آن در كوبيد تا عاقبت سر و كله فرم جذب نيروي گويندگي و دبيري خبر در مجله سروش پيدا شد و به اين ترتيب پس از تكميل آن و شركت در آزمونهاي مختلف از سال 74 پشت ميز تحريريه خبر، اجرا و گويندگي نشست.
ميگويند هر كس مقابل شما بنشيند، كم ميآورد؟
گفتوگوي ويژه خبري، محل زورآزمايي نيست. رويكرد بنده به عنوان مجري و همچنين فضا و پارادايم حاكم بر مصاحبهها و برنامههاي ما نيز اين نيست كه شيوه هماوردي با مهمان را در پيش گيريم كه اگر چنين باشد طبيعي است گاهي پرسشگر دچار مشكل شود و ضعف نشان دهد و گاه طرف مقابل.
گفتوگوي ويژه خبري، صرفا محل پاسخگويي به سوالات مردم، تشريح فعاليت دستگاههاي اجرايي و سازمانها و توضيح و بررسي مهمترين وقايع خبري روز در فضايي چالشي و كارشناسي است. هدف ما اطلاعرساني شفاف، مفيد و سودمند و ايجاد زمينه براي تضارب آرا و افكار است و خداي ناكرده به قصد تخريب شخصيت و محكوم كردن و مخدوش كردن آبروي كسي برنامه نميسازيم. حال اگر مهماني مشكلي پيدا كند يا به تعبير شما كم بياورد، در مقابل سوالهاي منطقي و حيطه مسووليتش كم آورده نه در برابر شخص من.
در گفتوگوهايتان بيشتر طرف مردم را ميگيريد يا رسانه؟
حتما طرف مردم را ميگيرم. فرض ما بر اين است كه رسانه متعلق به مردم است، لذا بايد در جهت خواست آنها حركت كند تا حداكثر اعتماد سازي و تفاهم را با هم داشته باشند.يعني مردم قبول كنند كه رسانه متعلق به آنها و به معني واقعي كلمه رسانه ملي است.
مطمئن هستيد شعار نميدهيد؟
من نميتوانم بگويم صددرصد در جهت برآيند افكار عمومي جامعه حركت ميكنيم، اما همه تلاشمان بايد براي رسيدن به اين نقطه مطلوب باشد. البته اين را نبايد از نظر دور داشت كه شما به هر ترتيبي هم بخواهيد به موضوعي بپردازيد علي القاعده ممكن است عدهاي موافق باشند و گروهي مخالف. لذا در برنامه مان سعي بر جهتگيري نداريم مگر آن كه مطمئن باشيم آحاد جامعه در آن مورد هم نظرند. به هيچ عنوان نبايد تلاش كنيم يك مفهوم يا نگاه خاص را به ذهن مخاطب تزريق كنيم. حق نداريم به جاي آنها فكركنيم يا تصميم بگيريم زيرا دون شأن رسانه، اخلاق، قانون و به دور از وظايف و رسالتهاي رسانه ملي است. بايد صادقانه اطلاعرساني و فضايي براي بيان حرفها ايجاد كنيم تا خود مردم در پايان هر بحث به جمعبندي برسند و نتيجهگيري كنند.
پس تا به حال تلاشي براي گل آلود كردن آب و صيد ماهي خودتان نداشتهايد؟
تلاش من همواره اين بوده كه بر مبناي وجدان عمومي وارد برنامه شوم و تمام عقايد شخصيام را بيرون جا بگذارم؛ البته اين كه تا چه حد موفقبودهام بحث ديگري است. ولي معمولا رويكردي را در پيش ميگيرم كه حس كنم آحاد جامعه ميپذيرند. اگر هم ندانم غلبه با كدام تفكر است يا مثلا چند تفكر جدي درباره آن موضوع وجود داشته باشد، از هيچ كدامشان دفاع نميكنم.
مصاحبه شونده هم هر كس باشد واقعا برايتان فرقي ندارد؟
هيچ فرقي نميكند، سران قوا باشنديا مقامات ارشد و مياني يا هر كس ديگر. اين برنامه متعلق به مردم است و ما نماينده آنها هستيم. در موضوعاتي كه پاي مردم و منفعت ملي به مفهوم واقعي ـ نه مانند بعضي افراد كه اين جور كلمات را مصادره به مطلوب ميكنند ـ در ميان است تا آنجا كه بتوانم دفاع ميكنم، حتي اگر ذهنيت خودم مخالف آن مسأله باشد.
اصلا براي رسيدن به تضاد دراماتيكي كه لازمه جذابيت برنامههايي نظير گفتوگوي ويژه خبري است، چقدر نقشِ مدعي العموم را بازي ميكنيد؟
ما صرفا در جايي ميتوانيم نقش مدعيالعموم را بازي كنيم كه مطمئن باشيم عموم مردم در اين باره ادعا دارند و يك حرف واحد را مطرح ميكنند در غير اين صورت چنين حقي نداريم و تنها بايد فضا را براي آگاهي بخشي به جامعه فراهم آوريم.
ميگويند مصاحبه بايد عرق آدم را در بياورد. از اين نوع مصاحبهها داشتهايد؟
گاهي داشتهايم. به هر حال مصاحبه جدي اين جنبهها را هم دارد.
عرق شما درآمده يا مهمان؟!
من تا به حال مشكلي نداشتهام. اتفاقا مصاحبههاي سخت بشدت مرا به وجد ميآورد. از اين كه فضاي مصاحبه سنگين، چالشي و توأم با بحث باشد و كار به جاهاي باريك بكشد لذت ميبرم. اينها براي مجري خيلي قشنگ است و كمال مطلوب من. بعضي شبها كه چنين گفتوگوهايي داشتهام تا صبح خوابم نبرده است، اما مصاحبههاي بي روح و تعارفي كه به قولي همه چيز آن آرام است حالم را بد ميكند و اصلا باب ميلم نيست.
جنجالي بودن را دوست داريد كه ميخواهيد كار به جاهاي باريك بكشد؟
بله. دقيقا همين طور است، زيرا مخاطب زيادي را جذب ميكند.
براي جنجالي و تأثيرگذار بودن حتما بايد جا پايمان را روي خط قرمزها محكم كنيم؟
به هيچ وجه. معتقدم در چارچوبهاي فعلي هم ميتوان كارهاي زيادي انجام داد.منتها برخي از ما ظرفيتهاي شخصي، ترس، بيدانشي و محافظهكاري خودمان را به پاي خط قرمزهاي رسانه ميگذاريم، در حالي كه همين رسانه با خط قرمزهايش در بسياري از اوقات، برنامههاي تأثيرگذار و موفق زيادي داشته است و اين يعني خط قرمزها آنقدرها هم كه ما ميگوييم دست و پاگير نيستند. ضعف در برنامهها، بيشتر به خود ما باز ميگردد.
با برنامه شما ميتوان لابي كرد؟
نميخواهم نفي كنم، اما تلاش كردهايم اين اتفاق نيفتد چون نخواستيم سكوي پرتاب عدهاي و ابزاري براي سوءاستفاده گروهي ديگر باشيم. شايد يكي از دلايل نسبتا محبوب بودن برنامه ما در ميان مردم دوري از همين فضاها باشد. نگاه مردم براي ما مهم است.
چرا نسبتا محبوب؟
طبيعي است. اغلب امور، نسبياند لذا به طور مطلق نميتوانيم بگوييم در اين كار موفق بودهايم. ما داريم راجع به 3800 شب برنامه صحبت ميكنيم.
در اين 3800 شب، مهمان سفارشي هم داشتهايد؟
گاهي بله. به هر حال ممكن است بعضي افراد براساس مناسبات يا ارتباطاتي در برنامه حضور پيدا كنند اما اين لزوما به آن معنا نيست كه اگر آمدند حتما برنده بيرون بروند. ما تلاش ميكنيم مثل آينه باشيم تا افراد، همان شكلي كه هستند در نظر مخاطب ديده شوند. به دنبال اين نيستيم كه چهره گريم شدهاي از مهمانانمان را به جامعه نشان دهيم. البته در اين مورد هم احتمالا هميشه موفق نبودهايم.
مهمان پولي چطور؟
به هيچ وجه. برنامه ما اصلا پولي نيست. حتي هديه هم نميدهيم.
گفتوگوي ويژه خبري، مدل ايراني كدام الگوي خارجي است؟
واقعا از هيچ جا الگوبرداري نكرديم. ايده گفت وگوي ويژه خبري متعلق به آقاي دكتر پيمان جبلي است. زماني كه ايشان سردبير خبر شبكه دو سيما شدند، پيشنهاد كردند زمان 30 دقيقهاي بخش خبري
30/22 به 2 قسمت 15 دقيقهاي تقسيم شود و يك ربع خبر پخش كنيم و زمان باقيمانده را به مهمترين اتفاق خبري روز بپردازيم. اين زمان بعدها به حدود 50 دقيقه رسيد.
اصلا الگوبرداري از نمونههاي آن ور آب ميتواند يك مجري يا برنامه را در مسير پيشرفت جلو بَرد؟
اگر الگوبرداري به معناي يادگيري باشد بله اما تقليد، هرگز. زيرا اگر شما بخواهيد گفتار، رفتار، منش و شيوه يك نفر ديگر را تقليد كنيد در بهترين شرايط، تازه ميشويد يك نسخه كپي از او كه خودش وجود دارد. پس چه در برنامه سازي و چه اجرا بايد خودتان باشيد.
مقايسه مرتضي حيدري و لري كينگ- فارغ از تفاوتهاي اجرا و فضاي رسانهاي ما و آنها ـ قياس معالفارق است؟
سالهاست بسياري از همكاران بخشهاي مختلف رسانهاي كشورمان اين لقب را به بنده دادهاند و خب نظر لطفشان بوده است. به هر حال لري كينگ در كار خودش آدم موفقي بوده و الان هم كه بازنشسته شده است يكي از ركوردداران كتاب گينس است، بنابراين افتخار ميكنم كه چنين قياسي اتفاق بيفتد. هر چند جنس كار و برنامه ما متفاوت است، اما اگر در آن قد و قواره و اِشل ملي ديده شده باشم برايم باعث خوشحالي است.
مخاطب برنامههايش بوديد؟
گاهي اوقات بله. البته فقط آقاي لري كينگ نبود. من همواره سعي ميكنم برنامههاي مجريان موفق دنيا از جنوب شرق آسيا گرفته تا آمريكا، اروپا و… را ببينم.
فكر ميكنيد بتوانيد به ركورد او در گفت وگو دست يابيد؟
اميدوارم. شما عدد گفت وگوهايش را ميدانيد؟
بله، 40 هزار گفت وگو.
40 هزار؟ [با تأكيد و تعجب] بعيد ميدانم. اين عدد، غير عادي است و نبايد درست باشد زيرا اگر ايشان هر روز به مدت 40 سال روي آنتن بوده باشد، تعداد تقريبي برنامه هايش به عدد 13 هزار ميرسد مگر اين كه فرض كنيم روزي 3 برنامه طي 40 سال بدون توقف داشته است.
عدد گفتوگوهاي ويژه خبريتان را به حافظه سپردهايد؟
11 سال و 4 ماه از عمر گفتوگوي ويژه ميگذرد كه حدود 84 ماهش را من به تنهايي تقديم بينندگان كردهام. در آن مدت علاوه بر اجرا، مسووليت برنامه را هم به عهده داشتم و جانشين سردبير بودم، اما در اين 4 سال و چند ماه اخير، همكاران ديگري به ما اضافه شدند كه البته همچنان آدم ثابتش خودم هستم. بقيه دائم تغيير كرده و رفته و آمدهاند لذا فكر ميكنم تا الان چيزي حدود 3500 شب را در گفتوگوي ويژه سپري كرده باشم.
پس بايد آرشيو بزرگ و جالبي براي خودتان گردآوري كرده باشيد؟
من حتي يك فريم تصوير هم از برنامه هايم آرشيو نكردهام.
چرا؟
قصد دارم در پايان كار همه را يكجا با خود ببرم.
چه جوري است كه در همه اين سالها فقط مرتضي حيدري، ريگِ تهِ جوي گفتوگوي ويژه خبري مانده و بقيه در آمد و شد بوده اند؟
لطف و اعتماد مردم و مديران سازمان، اصرار خودم بر اين كه جز گفتوگوي ويژه خبري به هيچ وجه كار ديگري انجام ندهم و مداومتي كه در كارم داشتم، سبب ساز اين ماندگاري است كه اميدوارم همچنان ادامه يابد.
به قول خواجه نظامالملك «مردي و كاري»! پرداختن به كار ديگر، شما را از هر دو كار باز نميدارد؟
نه، زيرا گفتوگوي ويژه در حال حاضر هيچ زماني از من نميگيرد. قبلا كه دربرنامه مسووليت داشتم تقريبا حدود هفت، هشت ساعت از زمان روزانه من به اين برنامه اختصاص مييافت، اما الان شبها ميروم و صرفا اجرا ميكنم لذا كارهايم تحت تاثير هم نيستند.
يعني گفتوگوي ويژه خبري مانند ساير تاكشوهاي موفق تلويزيوني جهان بتنهايي براي شما پولساز نيست؟
من و ديگر همكارانم در سازمان تابع نظام پرداخت هماهنگ حقوق كاركنان دولت هستيم و اگر هم اضافه كار كنيم بيشتر حقوق ميگيريم.
چرا عطاي گويندگي خبر را به لقايش بخشيديد؟
گويندگي خبر را هم دوست دارم، اما هميشه خيلي بيشتر دوست داشتم مجري گفتوگوي ويژه بمانم و سالهاي طولاني هم صرفا همين كار را ميكردم، اما در دورهاي بنا به نيازي كه در مجموعه احساس شد، دو سه سال گوينده خبر شدم و الآن بيش از يك سال است كه ديگر خبر نميخوانم. شايد شخصيت من در گفتوگوي ويژه قابل پذيرشتر و بهتر از خبر باشد.
در برنامه اطلاعات محوري مثل گفتوگوي ويژه خبري، مجري كمتر مجال خودنمايي دارد، اما در اين مدت شما آنقدر به چشم آمديد كه برخي اين برنامه را حيدري محور ناميدند. چرا اين روند، پايدار نماند؟
اصولا برنامههاي گفتوگو محور راديويي و تلويزيوني در همه جاي دنيا به نام مجريشان شناخته ميشوند. خيليها اسم برنامه را نميدانند، اما مجري اش را ميشناسند و حتي ميگويند برنامه فلاني. به نظرم هيچ اشكالي هم ندارد و خيلي خوب است، بنابراين در چنين برنامههايي ثبات مجري براي برقراري ارتباط بهتر با مخاطب ضروري است. در مورد گفتوگوي ويژه خبري نيز اگر در سالهاي گذشته چنين ذهنيتي در مردم ايجاد شده، به خاطر ظرفي بوده كه اين برنامه داشته است. وقايع بزرگي از جمله حضور كانديداهاي انتخابات رياست جمهوري، روساي جمهور وقت، سران قوا، وزيران و مقامات ارشد و نيز پرداختن به موضوعات اساسي و مهم روز باعث شده اين برنامه خيلي شناخته شود. همچنين توفيقي كه من در تداوم كار با اين برنامه داشته ام نيز بي تأثير نبوده است.
تداوم اين وضعيت به نفع شما بود يا رسانه؟
منافع مجري و رسانه، كاملا به هم گره خورده، هم راستا و تقويت كننده يكديگر است و اصلا در تقابل و تعارض با هم نيست. براي داشتن يك رسانه موفق به مجريان سوپر استار نياز است. به عبارت ديگر، رسانه نيز مانند سينما از فوق ستارههاي خود سود ميبرد، زيرا به كمك آنها مخاطبان بيشتري مييابد و اعتمادسازي ميكند از سوي ديگر، مشهور شدن يك مجري به پشتوانه رسانهاي كه در آن كار ميكند، احترام اجتماعي خوب و مناسبي را برايش به ارمغان ميآورد و به رضايت شغلي وي ميانجامد، بنابراين مجري و گوينده بايد تلاش كند رسانهاش را به عرش اعلاء برساند و رسانه نيز بايد با ارائه مجريان و گويندگان سوپر استار و مهيا كردن فضاي لازم براي آنها، ارتباط با مخاطبان را روزبهروز پر رنگتر و محكمتر كند.
شده تا به حال منافع تان را حتي به مقدار كم از رسانه جدا كنيد؟
فكر نميكنم.
خانمها هم ميتوانند در اجراي گفتوگوي ويژه موفق باشند؟
بله حتما. چه فرقي ميكند؟
اگر فرقي نميكند پس چرا جايشان خالي است؟
بايد فضا را برايشان فراهم كنيم البته چند نفر از همكاران خانم را هم تست زديم ولي مقبول نيفتاد و اجرايشان خوب در نيامد. اگر موقعيتش پيش بيايد حتما موفق ميشوند زيرا در كار ما زن يا مرد بودن مجري مهم نيست.
فكر ميكنيد هنوز هم مخاطبان شبانگاهي تلويزيون، ساعت
45/22 با اشتياق روي شبكه 2 زوم ميكنند؟
گفتوگوي ويژه، همچنان مخاطبان سنتي خودش را دارد، البته گاهي فراز و فرود در برنامه هست، ولي به طور كلي شايد آن جايگاه و موقعيت چند سال قبل را كمتر داشته باشد.
چرا؟
دلايل زيادي دارد. پاسخ به اين پرسش، بحثهاي فني و كارشناسي ميطلبد كه شايد در فرصت اين گفتوگو نگنجد اما يكي از دلايل آن، ظهور و بروز برنامهها و شبكههاي رقيب در خود سازمان است. زماني كه ما اين برنامه را راهاندازي كرديم در نوع خود بينظير بود و نه تنها در تمام صدا و سيما كه در شبكههاي ماهوارهاي فارسي زبان نيز رقيبي برايش ديده نميشد. در حال حاضر رقباي داخلي و خارجي، خيلي زياد شدهاند و به نظر ميرسد ما بموقع نجنبيديم و از قافله عقب افتاديم. كم كاري از خودمان بود.
و جديترين رقيبتان؟
راستش را بخواهيد خيلي كم تلويزيون ميبينم (با خنده) با اين حال برنامه قابلي كه احساس كنم بهتر از گفتوگوي ويژه خبري است، سراغ ندارم.
يك آدم رسانهاي كه نبايد به برنامههاي تلويزيون بيمهر باشد؟
اگر برنامه خوبي باشد حتما براي تماشايش وقت ميگذارم. اين را هم فراموش نكنيد كه لزوما نميتوان همه چيز را از تلويزيون ياد گرفت. براي اين كه آدم رسانهاي موفقي باشي و بتواني برنامه تلويزيوني خوبي ارائه كني بايد مطالعه داشته باشي و تحقيق و بررسي را فراموش نكني. مجري بايد با دانش كافي در برنامهاش حاضر شود. تماشاي برنامههاي ديگران تا حدي به شما كمك ميكند.
با اين حال قبول داريد گاهي آنقدر معمولي ميشويد كه مخاطب، پاي برنامهتان به خواب ميرود؟
متأسفانه همين طور است. ما بايد به عهدي كه روز شروع اين برنامه با يكديگر بستيم پايبند باشيم و آن اين بود كه هر قسمت از گفتوگوي ويژه خبري حتما بايد چالشي، خبري و كارشناسي باشد. اين 3 مولفه از نظر من
3 تا يك نيستند كه با هم جمع شوند؛ 3 تا 10 هستند كه در هم ضرب ميشوند يعني اگر هر 3 ويژگي در يك برنامه وجود داشته باشد اهميت و نمره آن قسمت، 1000 ميشود. اگر يكي از آنها نباشد 100؛ 2 تا نباشد 10 و در نهايت اگر هيچ كدام را نداشته باشيم برنامه بيربط خواهد شد.
نمره برنامههاي اخيرتان چند است؟
گاهي 10، گاهي 100 و متأسفانه بعضي اوقات هم صفر! بندرت 1000 ميشويم.
فاصله از كدام مولفه، صفر و 10 را نصيبتان كرده است؟
با توجه به موضوع، متفاوت است اما به نظرم چالشي بودن برنامهها مهمترين فاكتوري است كه از آن فاصله گرفتهايم.
چرا غالب برنامههاي گفتوگو محور ما در حوزههاي جدي نميتوانند جذاب باشند؟
براي جلب و جذب مخاطب، رعايت چند اصل ضروري است. نخست، موضوع برنامه است كه بايد مورد توجه عموم مخاطبان قرار گيرد و براي همه جذاب و مهم باشد. موضوعات خاص، بينندگان مخصوص خود را دارند و بايد در برنامههاي تخصصي مطرح شوند لذا طرح چنين موضوعاتي در برنامهاي نظير گفتوگوي ويژه خبري اشتباه است. از سوي ديگر، شما حتما بايد ديدگاههاي متفاوت را درباره آن موضوع مطرح كنيد. چون اگر مهم ترين سوژهها راهم يكطرفه بحث كنيد بخشي از جامعه را از خودتان دور كردهايد و تازه آن بخشي هم كه نظرش با شما هماهنگ است ميرود ميخوابد، زيرا چيز تازه و جديدي برايش نداريد، اما وقتي ديدگاههاي متضاد را داشته باشيد هر دو طيف از بينندگانتان راحفظ خواهيد كرد. بحث بعدي، توجه به بُعد كارشناسي برنامه است يعني طراحي سوال، رويكردها، محورها و جهتي كه طي ميشود بايد دقيق و كارشناسانه باشد. در اين صورت برنامه موفق خواهد بود و قالب جذاب خود را تا انتها از دست نميدهد.
با اين تفاسير به اندازه خودتان بيننده داريد؟
به نظر من ظرفيت گفتوگوي ويژه، فوق العاده بيش از آني است كه اكنون مشاهده ميكنيد.
شايد مشكل از مرتضي حيدري است؟
بعيد نيست. ميتواند باشد.
خب رفع مشكل كنيد.
در حال حاضر من تنها نيستم و دوستان ديگري هم اين برنامه را اجرا ميكنند منتها در آن شبها هم اتفاق خاصي نميافتد.
به هر حال اين برنامه يك ظرفيت بالقوه دارد كه خيلي با ارزش است اما الان روي شعله كم قرار گرفته است و براحتي ميتوان شعله را بالا برد.
براحتي؟
بله. اگر چند اتفاق ساده بيفتد به شما قول ميدهم كه از دو سه شب ديگر، بينندههاي برنامه ما از سريالها و فيلمهاي سينمايي تلويزيون و حتي ماهواره هم بيشتر شود.
چه اتفاقي؟
حالا! [ميخندد]
پس منتظر باشيم؟
من كارهاي نيستم. افراد ديگري بايد تصميم بگيرند.
مردم براي نيازهاي تفريحي و خبريشان چه شبكههايي را انتخاب ميكنند؟
براي مخاطب اصلا فرقي ندارد كه اين برنامه را چه كسي پخش ميكند، زيرا او به دنبال تأمين نيازهايش است. نياز مردم براي مراجعه به رسانهها را نيز مواردي از قبيل سرگرمي، اطلاعرساني، فرهنگسازي و چيزهايي از اين دست تشكيل ميدهند، بنابراين كسي كه امكان انتخاب دارد برنامهاي را بر مي گزيند كه به مذاقش خوش بيايد و نيازهايش را پاسخ دهد يعني مخاطب، تلويزيونش را روي شبكهاي تنظيم ميكند كه برنامههايش را ميپسندد. مردم با شعورندو وقتشان هم كم است، بنابراين كانالي را انتخاب ميكنند كه بهتر به نيازشان پاسخ دهد.
ما هم ميتوانيم آن جذابيت را داشته باشيم؟
بله، براحتي. در مورد اخبار، نكاتي وجود دارد كه چيز جديد و عجيب و غريبي هم نيست. همان اصول شناخته شده علمي است و اگر به آن پايبند باشيم قطعا ميتوانيم مخاطب زيادي جذب كنيم. مخاطب به دنبال خبر است و يك موضوع وقتي خبر ميشود كه واجد ارزشهاي خبري و امثال آن باشد، لذا ما بايد برگرديم و ببينيم با توجه به اين پارامترها چقدر خبرهايمان را درست انتخاب و پخش ميكنيم.
برگرديم به گفتوگوي ويژه. بيشترين ركورد بيننده در برنامه شما مربوط به كدام گفتوگو بوده است؟
آمار رسمي و دقيق ندارم، اما عليالقاعده بايد مربوط به مناظرههايي باشد كه در برنامه ما اتفاق افتاد. شايد مناظره آقايان الهام و اعلمي، رهبر و ستاريفر و شريعتمداري و آرمين مخاطب زيادي داشت. اصولا مناظرههاي جدي هميشه پربينندهاند.
مناظرههاي انتخاباتي سال قبل را دنبال ميكرديد؟
من همانجا در استوديو بودم.
هنگام پخش مناظرهها لحظهاي بود كه خودتان را جاي مجري تصور كنيد و افسوس بخوريد كه اگر من بودم اين را ميگفتم يا…؟
اين حالت خيلي برايم پيش آمد اگر قرار باشد مجري به معناي واقعي برنامه را اداره كند، هر فردي آرزوي اجراي آن را دارد.
پس حضور شما هم نميتوانست روند اجراي مناظرهها را به كلي تغيير دهد؟
آقاي دكتر پورحسين، استاد بندهاند. ايشان با رتبه دانشياري، مدرس دانشگاه تهرانند و تخصصشان روانشناسي است. واقعا براي من باعث افتخار است كه شاگرد و دوست صميمي و قديمي ايشان هستم. من اصلا نميدانم مصاحبهها در چه شرايطي انجام شد و آقاي دكتر چقدر اجازه مانور داشتند، بنابراين نميتوان گفت اجراي من در آن وضعيت ميتوانست تفاوت قابل ملاحظهاي با ايشان داشته باشد. از نظر من حتما قابليتهاي آقاي دكتر پورحسين با توجه به دانش آكادميك و تجارب طولاني مديريت در رسانه بسيار بيش از آن چيزي بود كه ما ديديم.
اگر با همان شرايط، اجرا را به شما ميسپردند ميپذيرفتيد؟
به هر حال ما تعهدي داريم و وقتي سازمان، مأموريتي را محول ميكند حتما سعي ميكنيم به نحو احسن انجام دهيم، بنابراين اگر در آينده نيز با چنين شرايط و پيشنهادي مواجه شوم ميپذيرم.
ضربالمثل تا نباشد چيزكي مردم نگويند چيزها را قبول داريد؟
هميشه نه. ما ايرانيها خيلي راحت براي يكديگر حرف در ميآوريم و به نظرم لازم نيست چيزكي باشد تا چيزهاگفته شود.
نميخواهيد براي قلمي كردن و انتشار خاطرات گفتوگوهايتان آستين بالا بزنيد؟
جسته و گريخته يادداشتهايي دارم اما مدون نكردهام شايد هم نكنم. فعلا تصميمي دراينباره ندارم. به نظرم هنوز آنقدر مطلب قابل انتشار نداشته باشم. روحيه من اين است كه يا كاري را انجام ندهم يا براي آن سنگ تمام بگذارم.
كتاب، شأني دارد و بايد ارزش چاپ شدن داشته باشم تا مردم حاضر شوند بابتش پول بدهند و براي خواندنش زمان صرف كنند. اگر موضوع، صرف نوشتن تنها باشد كه هركسي ميتواند صدها كتاب بنويسد. كتاب بايد از خودش حرفي براي گفتن داشته باشد نه اين كه به اعتبار و نشان نويسندهاش عرضه شود.
گفتوگويي كه اَبتر ماند و به سرانجام نرسيد؟
درگذشته زياد داشتيم. گاهي اوقات، زمان برنامه تمام ميشد و ادامه بحث را به شب بعد موكول ميكرديم حتي برخي موضوعات پنج، شش شب با مهمانان مختلف ادامه مييافت. برخي مواقع هم مهمانان چند شب پياپي ثابت بودند و موضوع تغيير ميكرد.
به هر حال اين طبيعي است زيرا برخي موضوعات، خيلي بزرگند و شما نميتوانيد يكشبه با آنها به نتيجه برسيد مثلا براي مشكل اشتغال، صد شب هم كه برنامه بگذاريم آخرش چيزي درنميآيد، بنابراين برنامه ما درچنين شرايطي نقشي روشنگرانه و محرك دارد و اثر خودش را هر چند كم ميگذارد. لزوما اصراري براي به سرانجام رساندن همه موضوعات نداريم.
اما سوالات ما به سرانجام رسيد.
مصاحبه خوبي بود. هم گفتوگوي ويژه خبري را كالبد شكافي و آسيبشناسي كرديد و هم بنده را. يادمان نرود نقدها و صحبتهايي كه امروز مطرح ميكنيم 10 سال پيش وجود خارجي نداشت و اين يعني ما يك قدم جلو رفتهايم، هر چند اين سرعت در عصر پرشتاب تكنولوژي و ارتباطات، خيلي قابل قبول نيست و بايد سريعتر بجنبيم.
اميدوارم اين گفتوگو، هم براي من و هم آنها كه ميخوانند، يك گام رو به جلو باشد.
جام جم
شيما و ميلاد كريمي
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.