حدیث سکوت ، گفتن و .... شنیدن (13)
حدیث سکوت ، گفتن و .... شنیدن (13)
عبد الرحمن بن ابى ليلى :
إنّ عليّاً أقامَ على رجُلٍ حَدّاً فجَعلَ النّاسُ يَسُبّونَهُ ويَلْعَنونَهُ ، فقالَ عليٌّ :
أمّا عَن ذَنبِهِ هذا فلا يُسْألُ .
على عليه السلام بر مردى حدّ جارى كرد . مردم شروع كردند به دشنام دادن
ولعن كردن او. على عليه السلام فرمود: او از اين گناه خود ديگر بازخواستن خواهد شد.
کنزالعمال : 14002
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
كُلُّ جبّارٍ عَنيدٍ مَن أبى أنْ يقولَ : لا إله إلّا اللَّهُ .
جبّار حقّ ستيز هر آن كسى است كه از گفتن : لا إله إلّا اللَّه سر برتابد.
التوحید : 22 / 9
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
قُلْ ما بَدا لكَ ؛ فإنَّ الحَربَ خُدْعَةٌ .
( به هنگام جنگ ) هرچه به نظرت مىرسد بگو ؛ زيرا جنگ ، نيرنگ است .
کنزالعمال : 10892
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
«لا حَولَ ولا قُوّةَ إلّا باللَّهِ» فيهِ شِفاءٌ مِن تِسعَةٍ وتِسْعينَ داءً ، أدْناها الهَمُّ .
جمله «لا حول ولا قوة الا باللَّه» نود و نه درد را شفا مىدهد كه سادهترين آنها اندوه است .
قرب الاسناد : 76 / 244
امام صادق عليه السلام :
ثَلاثةٌ يُدْخِلُهمُ اللَّهُ النّارَ بغَيرِ حِسابٍ ... إمامٌ جائرٌ ، وتاجرٌ كَذوبٌ ، وشَيخٌ زانٍ .
سه نفرند كه خداوند آنها را بدون حسابرسى به دوزخ مىبرد : پيشواى منحرف
و ستمگر ، تاجر دروغگو و پيرمرد زناكار .
الخصال : 80 / 1
امام صادق عليه السلام :
قالَ لُقمانُ لابنِهِ : للحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يَغْتابُ إذا غابَ ،
ويَتَملّقُ إذا شَهِدَ ، ويَشْمَتُ بالمُصيبَةِ .
لقمان به فرزندش گفت : حسود را سه نشانه است : پشت سر غيبت مىكند ،
رو به رو تملّق مىگويد و از گرفتارى ديگران شاد مىشود .
الخصال : 121 / 113
امام صادق عليه السلام :
إنّ أعظَمَ النّاسِ يَومَ القِيامَةِ (حَسْرَةً) مَن وَصفَ عَدْلاً ثُمَّ خالَفَهُ إلى غَيرِهِ .
بيشترين افسوس را در روز قيامت كسى مىخورد كه (در دنيا) سخن از عدالت بگويد
و خود با ديگران به عدالت رفتار نكند .
امالی الطوسی : 663 / 1386
امام صادق عليه السلام - در حديث مفضّل - :
أفَرَأيتَ لَو نُقصَ الإنسانُ مِن هذهِ الخِلالِ الحِفْظَ وَحدَهُ كيفَ كانَتْ تكونُ حالُهُ ؟!
وكَم مِن خَلَلٍ كانَ يَدخُلُ علَيهِ في اُمورِهِ ومَعاشِهِ وتَجارِبهِ إذا لم يَحْفَظْ ما لَهُ وعَلَيهِ ،
وما أخَذَهُ وما أعطى ، وما رأى وما سَمِعَ ... ثُمَّ كانَ لا يَهتدي لطريقٍ لو سَلَكَهُ ما لا يحصى ،
ولا يَحفَظُ عِلْماً ولو دَرَسَهُ عُمْرَهُ ، ولا يَعْتَقِدُ دِيناً ، ولا يَنْتَفِعُ بتَجْرِبَةٍ ، ولا يَسْتَطيعُ أن يَعْتَبِر
شيئاً على ما مضى ، بَل كانَ حَقيقاً أنْ يَنْسَلِخَ مِن الإنْسانيّةِ أصْلاً .
آيا انديشيدهاى كه اگر انسان از ميان اين ويژگيها فقط حافظهراكم داشت حال و روزش چگونه بود؟
و اگر موضوعات سودمندو زيانبار و گرفتهها و دادههاو ديدهها وشنيدههاىخود رادر حافظهاش
نگهنمىداشت چه اختلالاتى در كارها و زندگى و تجربياتش به وجود مىآمد ... اگر راهى را بارها
و بارها مىپيمود ، باز آن را گم مىكرد ، اگر همه عمرش را درس مىخواند ، دانشى را به خاطر
نمىسپرد، به دينى اعتقاد نمىيافتو از تجربهاى بهرهمند نمىشد و نمىتوانست از گذشتهها
كمترين عبرتى بگيرد ، به طور كلى سزاوار بود كه از انسان بودن يكسره خارج شود .
بحارالانوار : 3 / 80
امام هادى عليه السلام :
العِتابُ خَيرٌ مِن الحِقْدِ .
سرزنش و گله گذارى بهتر است از كينه به دل گرفتن .
بحارالانوار : 78 / 369 / 4
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
أتْقى النّاسِ مَن قالَ الحقَّ فيما لَهُ وعَلَيهِ .
با تقواترين مردم كسى است كه حقّ را بگويد ، چه به سودش باشد چه به زيانش .
امالی الصدوق : 27 / 4
امام على عليه السلام :
في قائمةِ سَيفٍ مِن سُيوفِ رسولِ اللَّهِ صلى الله عليه وآله صَحيفَةٌ فِيها ...
قُلِ الحقَّ ولو على نفسِكَ .
بر نوشته دسته شمشيرى از شمشيرهاى حضرت رسول چنين آمده بود :
حقّ را بگو هر چند عليه خودت .
بحارالانوار : 74 / 157 / 2
امام كاظم عليه السلام :
قُلِ الحقَّ وإنْ كانَ فيهِ هَلاكُكَ ، فإنَّ فيهِ نَجاتَكَ ...
ودَعِ الباطِلَ وإنْ كانَ فيهِ نَجاتُكَ فإنّ فيهِ هَلاكَكَ .
حقّ را بگو اگر چه نابودى تو در آن باشد ؛ زيرا كه نجات تو در آن است ...
و باطل را فروگذار هر چند نجات تو در آن باشد ؛ زيرا كه (در واقع) نابودى تو در آن است .
تحف العقول : 408
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
ألا ! لا يمنعنّ رجلاً مهابة النّاس أن يتكلّم بالحقّ إذا عِلمه ، ألا ! إنّ أفضَل الجِهاد
كَلمة حقٍّ عِند سُلطان جائِر .
هان ! مبادا ترس از مردم مانع از آن شود كه كسى حقّ را بداند و نگويد .
بدانيد كه برترين جهاد سخن حقّى است كه در برابر فرمانرواى ستمگر و منحرف گفته شود .
کنزالعمال : 43588
امام على عليه السلام - از سفارشهاى آن حضرت به فرزندش حسين عليه السلام - :
يا بُنيَّ ، اُوصيكَ بتَقْوى اللَّهِ في الغِنى والفَقرِ ، وكَلِمَةِ الحقِّ في الرِّضا والغَضَبِ .
فرزندم! تو را سفارش مىكنم به ترس از خدا در توانگرى و تهيدستى و گفتن حقّ در حال خشنودى و خشم.
تحف العقول : 88
امام على عليه السلام :
الحقُّ أوْسَعُ الأشياءِ في التَّواصُفِ ، وأضْيَقُها في التَّناصُفِ ، لا يَجْري لأحدٍ إلّا جَرى عَلَيهِ ،
ولا يَجْري علَيهِ إلّا جَرى لَهُ ، ولَو كانَ لأحَدٍ أنْ يَجْريَ لَهُ ولا يَجْريَ علَيهِ لَكانَ ذلكَ خالِصاً للَّهِ سُبحانَهُ .
دايره حقّ در توصيف و گفتار گستردهترين چيزهاست ، امّا در عمل تنگترين دايره هاست .
كسى را حقى نيست جز آن كه بر او نيز حقى است و بر او حقى نيست جز آن كه او را
نيز (بر ديگرى) حقى است . اگر بنا بود كسى را حقى باشد امّا بر او حقّى نه ، آن كس
فقط خداى سبحان بود .
نهج البلاغه : خطبه 216
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
كَلِمَةُ الحِكمَةِ يَسْمَعُها المؤمنُ خَيرٌ مِن عِبادَةِ سَنةٍ .
سخن حكيمانه اى را كه مؤمن بشنود بهتر از عبادت يك سال است .
بحارالانوار : 77 / 172 / 8
امام على عليه السلام :
الحِكمَةُ شَجَرةٌ تَنْبُتُ في القَلبِ ، وتُثْمِرُ على اللِّسانِ.
حكمت درختى است كه در دل مىرويد و بر زبان به بار مىنشيند .
غررالحکم : 1992
امام على عليه السلام :
مِن الحِكمَةِ أنْ لا تُنازِعَ مَن فَوقَكَ ، ولا تَسْتَذِلَّ مَن دُونَكَ ، ولا تَتَعاطى ما ليسَ في قُدْرَتِكَ ،
ولا يُخالِفَ لِسانُكَ قَلبَكَ ، ولا قَولُكَ فِعلَكَ ، ولا تَتَكلّمَ فيما لا تَعلَمُ ، ولا تَتْرُكَ الأمرَ
عِندَ الإقْبالِ وتَطْلُبَهُ عِندَ الإدْبارِ .
از حكمت است كه با بالا دست خود نستيزى و فرو دست خود را خوار نشمارى و به كارى
كه در توان تو نيست نپردازى و زبانت با دلت و گفتارت با كردارت ناسازگار نباشد و درباره
آنچه نمىدانى سخن نگويى و كار را آن گاه كه به تو روى مىآورد رهايش نكنى
و چون از تو روى گرداند به دنبالش بروى .
غررالحکم : 9450
امام كاظم عليه السلام :
قيلَ لِلُقمانَ : ما يَجْمَعُ مِن حِكْمتِكَ ؟ قالَ : لا أسْألُ عَمّا كُفِيتُهُ ،
ولا أتَكَلّفُ ما لا يَعْنيني .
به لقمان گفته شد : چكيده حكمت تو چيست ؟ گفت : از آنچه مىدانم نمىپرسم
و براى آنچه به من مربوط نمىشود خود را به زحمت نمىاندازم !
کتاب منتخب میزان الحکمه : باب 112
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله :
إنّ أشْرَفَ الحَديثِ ذِكْرُ اللَّهِ ، ورأسَ الحِكمَةِ طاعَتُهُ .
بهترين سخن ياد خداست و رأس حكمت اطاعت از اوست .
امالی الصدوق : 394 / 1
امام صادق عليه السلام :
مَن زَهِدَ في الدُّنيا أثْبَتَ اللَّهُ الحِكمَةَ في قَلبِهِ ، وأنْطَقَ بها لِسانَهُ .
هركه به دنيا پشت كند خداوند حكمت را در دلش استوار گرداند و زبانش را به آن گويا سازد .
کافی : 2 / 128 / 1
امام صادق عليه السلام :
لا تَحْلِفوا باللَّهِ صادِقينَ ولا كاذِبينَ ؛ فإنّهُعزّ و عجل يقولُ :
«ولا تَجْعَلوا اللَّهَ عُرْضَةً لأيْمانِكُم» .
راست يا دروغ به خدا سوگند مخوريد ؛ زيرا خداوند عزّ و جل مىفرمايد :
«و خدا را وسيله سوگندهاى خود قرار مدهيد» .
کافی : 7 / 434 / 1
ثواب الأعمال :
قالَ اللَّهُعزّ و جل : لا اُنيلُ رَحْمَتي مَن تَعرَّضَ للأيمانِ الكاذِبَةِ .
خداوند عزّ و جل فرموده است : من رحمت خود را شامل حال كسى كه سوگند دروغ بخورد نمىگردانم .
ثواب الاعمال : 261 / 2
امام صادق عليه السلام :
مَن حَلفَ على يَمينٍ وهُو يَعلمُ أ نّهُ كاذِبٌ فقَد بارَزَ اللَّهَ عزّ و عجل .
هركه سوگندى خورد و بداند كه دروغ مىگويد به جنگ خدا رفته است .
ثواب الاعمال : 269 / 1
امام صادق عليه السلام :
الَيمينُ الصَّبرُ الكاذِبَةُ تُورِثُ العَقِبَ الفَقْرَ .
سوگند اجبارى دروغ براى بازماندگان فقر به بار مىآورد .
بحارالانوار : 104 / 209 / 19
امام على عليه السلام :
أحْلِفوا الظّالِمَ إذا أرَدْتُم يَمينَهُ بأنّهُ بَريءٌ مِن حَولِ اللَّهِ وقُوَّتِهِ ، فإنَّهُ إذا حَلفَ بها
كاذِباً عُوجِلَ العُقوبةَ ، وإذا حَلفَ باللَّهِ الّذي لا إلهَ إلّا هُو لَم يُعاجَلْ ؛ لأ نّهُ قد وَحّدَ اللَّهَ تعالى .
هرگاه خواستيد ستمگر را سوگند دهيد چنين سوگندش دهيد كه بگويد :
از حول و قوّه خدا بدور باشم . زيرا اگر به دروغ چنين سوگندى ياد كند خيلى زود
سزايش را خواهد چشيد . امّا اگر بگويد : سوگند به خدايى كه جز او خدايى نيست .
در كيفر او درنگ خواهد شد ؛ زيرا خداوند متعال را به يگانگى ستوده است .
نهج البلاغه : حکمت 253
مثل خردمندان فكر كنيد اما با مردم به زبان خودشان حرف بزنيد.